Ivar Kleiven: Forskjell mellom sideversjoner

← Forrige endring

Ivar Kleiven (vis kilde)

Sideversjonen fra 4. mar. 2024 kl. 14:44

279 byte lagt til , 4 mars

m

Robot: Endrer mal: Thumb høyre

Chris Nyborg (botkonto) (Cnyborgbot)

Roboter, Administratorer

276 671

redigeringer

@@ Linje 1: / Linje 1: @@
-<onlyinclude>{{thumb høyre|Ivar Kleiven.jpg|Ivar Kleiven. Frå [[Årbok for Gudbrandsdalen]] 1954. Fotograf ukjent.}}'''[[Ivar Kleiven]]''' (fødd i [[Vågå]] [[10. juli]] [[1854]], død same stad [[19. februar]] [[1934]]) var bygdebokforfattar, folkeminnesamlar, folkeopplysningsmann, målmann, politikar, turistvert og gardbrukar. Med sine bygdebøker frå [[Gudbrandsdalen]] blir han rekna som ein av dei fremste pionerane innan denne sjangeren, ofte nemnd jamsides [[Lorens Berg]] og [[Jacob Aaland]] i denne samanhengen. Mykje i likskap med desse to var Kleiven på ei og same tid politisk radikal ''og'' tradisjonsdyrkar.</onlyinclude>
+<onlyinclude>{{Thumb|Ivar Kleiven.jpg|Ivar Kleiven. Frå [[Årbok for Gudbrandsdalen]] 1954. Fotograf ukjent.}}'''[[Ivar Kleiven]]''' (fødd i [[Vågå]] [[10. juli]] [[1854]], død same stad [[19. februar]] [[1934]]) var bygdebokforfattar, folkeminnesamlar, folkeopplysningsmann, målmann, politikar, turistvert og gardbrukar. Med sine bygdebøker frå [[Gudbrandsdalen]] blir han rekna som ein av dei fremste pionerane innan denne sjangeren, ofte nemnd jamsides [[Lorens Berg]] og [[Jacob Aaland]] i denne samanhengen. Mykje i likskap med desse to var Kleiven på ei og same tid politisk radikal ''og'' tradisjonsdyrkar.</onlyinclude>
 == Familie og livsløp ==
-{{thumb høyre|Brit Kleiven.jpg|<small>Brit Kleiven (1824-1916), mor til Ivar. Biletet er henta frå I. Kleiven: ''I Heimegrendi'', Vågå historielag 1949. Fotograf ukjent.</small>}}<onlyinclude>Kleiven var fødd og oppvaksen på ein mindre gard i Vågå, [[Søre Kleivi]] på [[Lalm]]. Faren Jakob Ivarsson (1803-1884) var yngre son på ein av dei større gardane i bygda ([[Snerle]]). Jakob hadde gifta seg og teke til som gardbrukar på Søre Kleivi i femtiårsalderen, om lag på den tida Ivar vart fødd. Før det hadde han livnært seg på ymse vis, mellom anna som fehandlar, jeger og fiskar. Mor til Ivar, Brit Knutsdotter (1824-1916), kom frå husmannsplassen [[Svarvarhaugen]]. Jakob og Brit gifta seg ikkje før eit par års tid etter at Ivar var fødd. </onlyinclude> Han var eldst i syskenflokken, og fekk ei syster og tre brør som vaks opp (eit tvillingpar døydde ved fødselen). Ivar levde ugift livet ut.
+{{Thumb|Brit Kleiven.jpg|<small>Brit Kleiven (1824-1916), mor til Ivar. Biletet er henta frå I. Kleiven: ''I Heimegrendi'', Vågå historielag 1949. Fotograf ukjent.</small>}}<onlyinclude>Kleiven var fødd og oppvaksen på ein mindre gard i Vågå, [[Søre Kleivi]] på [[Lalm]]. Faren Jakob Ivarsson (1803-1884) var yngre son på ein av dei større gardane i bygda ([[Snerle]]). Jakob hadde gifta seg og teke til som gardbrukar på Søre Kleivi i femtiårsalderen, om lag på den tida Ivar vart fødd. Før det hadde han livnært seg på ymse vis, mellom anna som fehandlar, jeger og fiskar. Mor til Ivar, Brit Knutsdotter (1824-1916), kom frå husmannsplassen [[Svarvarhaugen]]. Jakob og Brit gifta seg ikkje før eit par års tid etter at Ivar var fødd. </onlyinclude> Han var eldst i syskenflokken, og fekk ei syster og tre brør som vaks opp (eit tvillingpar døydde ved fødselen). Ivar levde ugift livet ut.
 Han byrja på skulen det siste året det var omgangsskule der. Frå hausten 1861 var det fastskule i grenda. Vinteren 1878-1879 gjekk Ivar på skule hjå [[Christian Horne]] på [[Blessom]] i Vågå. Som 31-åring fekk han eit år som elev ved [[Viggo Ullmann|Viggo Ullmanns]] folkehøgskule i [[Seljord]] vinteren 1885-1886. Ut over dette må Ivar Kleiven seiast å ha vore sjølvlærd.
@@ Linje 9: / Linje 9: @@
 == Samfunnsengasjementet ==
-{{thumb høyre|Sygard Snerle.jpg|<small>Sygard Snerle. Far til Ivar var yngre son på denne garden. I litteraturen om Ivar Kleiven blir det gjerne framhalde at han hadde farsslekt frå Snerle, Bjørnstad, Sandbu og andre gode gardar i Vågå. [[Martinus Høgåsen]] (1954) vil jamvel ha det til at Ivar-namnet er nedervd frå [[lendmann|lendmannen]] [[Ivar gjesling]] på [[Sandbu]], kjend frå soga om kong Sverre. Mor til Ivar Kleiven kom derimot frå ein husmannsplass, og den ulike sosiale bakgrunnen til foreldra kan sjølvsagt ha gjort sitt til å forme Ivar Kleivens haldningar til samfunn og kultur. Biletet er henta frå [[Årbok for Gudbrandsdalen]] 1954. Fotograf ukjent.</small>}}
+{{Thumb|Sygard Snerle.jpg|<small>Sygard Snerle. Far til Ivar var yngre son på denne garden. I litteraturen om Ivar Kleiven blir det gjerne framhalde at han hadde farsslekt frå Snerle, Bjørnstad, Sandbu og andre gode gardar i Vågå. [[Martinus Høgåsen]] (1954) vil jamvel ha det til at Ivar-namnet er nedervd frå [[lendmann|lendmannen]] [[Ivar gjesling]] på [[Sandbu]], kjend frå soga om kong Sverre. Mor til Ivar Kleiven kom derimot frå ein husmannsplass, og den ulike sosiale bakgrunnen til foreldra kan sjølvsagt ha gjort sitt til å forme Ivar Kleivens haldningar til samfunn og kultur. Biletet er henta frå [[Årbok for Gudbrandsdalen]] 1954. Fotograf ukjent.</small>}}
 Frå ungdomen av og alt medan han var gardbrukar på Søre Kleivi, var Ivar Kleiven sterkt engasjert i folkeopplysingsarbeid, i politikk og anna offentleg verksemd. Han las mykje og skreiv ein del småstykke i aviser og blad som til dømes [[Fedraheimen]] og i ymse barneblad, seinare mellom anna i [[Syn og Segn]] og [[Gudbrandsdølen]].
@@ Linje 31: / Linje 31: @@
 == Verk og betydning ==
-{{thumb høyre|Lom og Skjaak 1915.jpg|<small>Tittelbladet i ''Lom og Skjaak'', 1915, fyrste band av ''Gamal bondekultur i Gudbrandsdalen''.</small>}}Den fyrste boka Ivar Kleiven fekk gjeve ut, kom i 1894. Det var ''Segner fraa Vaagaa'', skriven på dialekt med lydskrift. Ein god del av stoffet her inngjekk i den neste boka ''I gamle Daagaa'', ei samling folkeminne og kulturhistoriske artiklar som kom i 1907. Han rekna denne boka som fyrste bandet i eit større planlagt bygdebokverk om heimbygda.
+{{Thumb|Lom og Skjaak 1915.jpg|<small>Tittelbladet i ''Lom og Skjaak'', 1915, fyrste band av ''Gamal bondekultur i Gudbrandsdalen''.</small>}}Den fyrste boka Ivar Kleiven fekk gjeve ut, kom i 1894. Det var ''Segner fraa Vaagaa'', skriven på dialekt med lydskrift. Ein god del av stoffet her inngjekk i den neste boka ''I gamle Daagaa'', ei samling folkeminne og kulturhistoriske artiklar som kom i 1907. Han rekna denne boka som fyrste bandet i eit større planlagt bygdebokverk om heimbygda.
+{{Thumb|Annonse fra Gudbrandsdalens Historielag i Gudbrandsdølen 19.06. 1924.jpg|<small> Gudbrandsdalens Historielag hedra Kleiven med storslagen fest|Avisa [[Gudbrandsdølen]] 19.06. 1924.</small>}}
 Som lokalhistorikar er det samleverket ''[[Gamal bondekultur i Gudbrandsdalen]]'' som ruver hjå Kleiven. Verket består av separate band for dei fleste Gudbrandsdalsbygdene: ''Lom og Skjaak'' (1915), ''Lesja og Dovre'' (1921), ''Østre og Vestre Gausdal'' (1928), ''Ringbu'' (1928) og ''Fronsbygdin'' (1930). Han var eit godt stykke på veg med materiale frå [[Øyer]] og [[Fåberg]] da han døydde.
@@ Linje 67: / Linje 68: @@
 *Frå barndomen, Lillehammer 1993.
 *Brev til [[Decorah Posten]], utgjeve ved [[Bruker:Gudmund Harildstad|Gudmund Harildstad]], Lillehammer 1994.
-*Heime og ute. Brevskifte mellom Ivar Kleiven og Kristian Prestgard 1886-1932. Ved Gudmund Harildstad og [[Kristoffer Kruken]]. Novus forlag, Oslo 2017.
+*Heime og ute. Brevskifte mellom Ivar Kleiven og Kristian Prestgard 1886-1932. Ved Gudmund Harildstad og [[Kristoffer Kruken]]. Novus forlag, Oslo 2017. Utlagt på Lokalhistoriewiki som [[Forside:Brevsamling Kleiven-Prestgard|Brevsamling Kleiven-Prestgard]].
 Sjå elles komplett bibliografi ved G. Harildstad m.fl. i ''Artiklar av Ivar Kleiven. Målbruken hans. Bibliografi'', Dølaringen 1991.