Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
Lenker
(→Kjelder og litteratur: Forfatternett Oppland) |
(Lenker) |
||
| Linje 6: | Linje 6: | ||
Jo Turtumøygard var fødd og oppvaksen på garden han har etternamn etter, gnr. 94/2 [[Turtumøygarden]] i Nørdre Lia i Lom. Foreldra var brukarar på garden, som mor hans var odelsarving til, og som ho var oppvaksen på. Mora heitte Kari Olsdotter (1863-1957), faren Johannes Johnsen (1856-1947). Han var frå Flatmo i same bygda. Johannes arbeidde som snikkar ved sida av bruket. Jo hadde ein eldre bror, [[Oluf Turtumøygard|Oluf]], som vart lærar i [[Øyer kommune|Øyer]], og ei yngre syster, Anne, som overtok garden. | Jo Turtumøygard var fødd og oppvaksen på garden han har etternamn etter, gnr. 94/2 [[Turtumøygarden]] i Nørdre Lia i Lom. Foreldra var brukarar på garden, som mor hans var odelsarving til, og som ho var oppvaksen på. Mora heitte Kari Olsdotter (1863-1957), faren Johannes Johnsen (1856-1947). Han var frå Flatmo i same bygda. Johannes arbeidde som snikkar ved sida av bruket. Jo hadde ein eldre bror, [[Oluf Turtumøygard|Oluf]], som vart lærar i [[Øyer kommune|Øyer]], og ei yngre syster, Anne, som overtok garden. | ||
Jo gifta seg i 1932 med Hildur Semmingsen (fødd på [[Tynset]] 16. mai 1913, død i Lom 1996). Familien hennar budde i Skjåk da ho og Jo trefte kvarandre. Faren var styrar på Skjåk Almennings sagbruk der. | Jo gifta seg i 1932 med Hildur Semmingsen (fødd på [[Tynset]] 16. mai 1913, død i Lom 1996). Familien hennar budde i Skjåk da ho og Jo trefte kvarandre. Faren var styrar på [[Skjåk Almenning|Skjåk Almennings]] sagbruk der. | ||
Jo og Hildur fekk to born, Jorunn Kari (fødd 1935) og Arne Pål (fødd 1942). | Jo og Hildur fekk to born, Jorunn Kari (fødd 1935) og Arne Pål (fødd 1942). | ||
== Skulegang og oppvekstmiljø == | == Skulegang og oppvekstmiljø == | ||
Jo gjekk folkeskulen i Nørdre Lia og [[framhaldsskule]] i Lom. Også i heimen fekk han tilgang til bokleg lærdom. I eit minneord over Jo Turtumøygard blir det sagt at han vaks opp i «ein ekte folkeopplysningsheim» (Pål Aukrust). Alt i barndomen og i sin tidlege ungdom var Jo engasjert i fråhaldslosje og frilynt ungdomslagsarbeid. Han skreiv mykje i den lokale ungdomslagsavisa Gauken, og fekk inn fleire stykke i [[Norsk | Jo gjekk folkeskulen i Nørdre Lia og [[framhaldsskule]] i Lom. Også i heimen fekk han tilgang til bokleg lærdom. I eit minneord over Jo Turtumøygard blir det sagt at han vaks opp i «ein ekte folkeopplysningsheim» (Pål Aukrust). Alt i barndomen og i sin tidlege ungdom var Jo engasjert i fråhaldslosje og frilynt ungdomslagsarbeid. Han skreiv mykje i den lokale ungdomslagsavisa Gauken, og fekk inn fleire stykke i [[Norsk Barneblad]]. | ||
Etter framhaldsskulen hadde han eit år på [[Dovre folkehøgskule|folkehøgskulen på Dovre]] (1915-1916), der sambygdingen [[Olav Aukrust]] var styrar. Jo Turtumøygard gjekk også på [[Fylkesskule|fylkesskulen]] i Øyer. | Etter framhaldsskulen hadde han eit år på [[Dovre folkehøgskule|folkehøgskulen på Dovre]] (1915-1916), der sambygdingen [[Olav Aukrust]] var styrar. Jo Turtumøygard gjekk også på [[Fylkesskule|fylkesskulen]] i Øyer. | ||
| Linje 18: | Linje 18: | ||
Turtumøygard fekk lærarpost (konstituert) i heimegrenda (både Nørdre og Søre Lia skular) 1918-1920, før han tok lærarutdanning. Han vart uteksaminert frå [[Hamar lærerskole|lærarskulen på Hamar]] 1925. | Turtumøygard fekk lærarpost (konstituert) i heimegrenda (både Nørdre og Søre Lia skular) 1918-1920, før han tok lærarutdanning. Han vart uteksaminert frå [[Hamar lærerskole|lærarskulen på Hamar]] 1925. | ||
Kjeldene samsvarar ikkje heilt med kvarandre når det gjeld lærarpostane han hadde dei fyrste åra etter lærareksamen. Av [[Norske skulefolk]] utgåve 1934 framgår berre at han var vikar ved [[Dombås og Skeievoll framhaldsskule]] på [[Dovre]] i 1927, og at han fekk stilling i [[Nordberg skule]] i [[Skjåk]] det same året. Han vart verande i Nordberg til i 1934, da han fekk fast stilling i Nørdre Lia. Det er mogleg at han hadde hatt vikariat i Nordberg også rett etter lærarskulen. I Nordberg trefte han i alle høve Hildur, og ekteparet heldt nære band til Skjåk også etter at dei flytta derifrå. Dei skaffa seg hytte på ei lita øy i Pollvatnet nær Pollfoss. Særleg i dei fyrste åra etter krigen vart denne hytta kjend som ein møtestad for ein god vennekrins som mellom andre omfatta [[Tor Jonsson]], [[Tore Ørjasæter]] og [[Sparre Olsen]]. | Kjeldene samsvarar ikkje heilt med kvarandre når det gjeld lærarpostane han hadde dei fyrste åra etter lærareksamen. Av [[Norske skulefolk]] utgåve 1934 framgår berre at han var vikar ved [[Dombås og Skeievoll framhaldsskule]] på [[Dovre]] i 1927, og at han fekk stilling i [[Nordberg skule]] i [[Skjåk]] det same året. Han vart verande i Nordberg til i 1934, da han fekk fast stilling i Nørdre Lia. Det er mogleg at han hadde hatt vikariat i Nordberg også rett etter lærarskulen. I Nordberg trefte han i alle høve Hildur, og ekteparet heldt nære band til Skjåk også etter at dei flytta derifrå. Dei skaffa seg hytte på ei lita øy i Pollvatnet nær [[Pollfoss |Pollfoss]]. Særleg i dei fyrste åra etter krigen vart denne hytta kjend som ein møtestad for ein god vennekrins som mellom andre omfatta [[Tor Jonsson]], [[Tore Ørjasæter]] og [[Sparre Olsen]]. | ||
I Lia underviste Turtumøygard til 1961, da han vart styrar for [[Loar skule]] på [[Fossbergom]] (sentrum i Lom). Ekteparet hadde da bygd seg ein ny heim der, på grunn kjøpt frå [[Andvord]], rett ved Tor Jonsson-stugu. Heimen kalla dei Turt. | I Lia underviste Turtumøygard til 1961, da han vart styrar for [[Loar skule]] på [[Fossbergom]] (sentrum i Lom). Ekteparet hadde da bygd seg ein ny heim der, på grunn kjøpt frå [[Andvord]], rett ved Tor Jonsson-stugu. Heimen kalla dei Turt. | ||
| Linje 27: | Linje 27: | ||
Turtumøygard var gjennom fleire år lærarrepresentant i Lom skulestyre. Han hadde formannsvervet i styret for framhaldsskulen i Lom og i [[Lom Kooperative Handelslag]], og han tok på seg andre samfunnsoppgåver. Rundt 1950 vikarierte han som bladstyrar i [[Dølabladet]] på [[Otta]]. | Turtumøygard var gjennom fleire år lærarrepresentant i Lom skulestyre. Han hadde formannsvervet i styret for framhaldsskulen i Lom og i [[Lom Kooperative Handelslag]], og han tok på seg andre samfunnsoppgåver. Rundt 1950 vikarierte han som bladstyrar i [[Dølabladet]] på [[Otta]]. | ||
Lokalhistorie og kulturarbeid generelt stod hans hjarta nær, og han fekk utretta mykje på dette feltet, særleg i åra etter at han slutta i skulen. Han var i mange år og fram til sin død leiar i Lom Heimbygdslag, dvs. museums- og historielaget som åtte og dreiv bygdemuseet i Presthaugen. Her la han mellom anna mykje arbeid og omtanke i skulemuseet | Lokalhistorie og kulturarbeid generelt stod hans hjarta nær, og han fekk utretta mykje på dette feltet, særleg i åra etter at han slutta i skulen. Han var i mange år og fram til sin død leiar i Lom Heimbygdslag, dvs. museums- og historielaget som åtte og dreiv bygdemuseet i Presthaugen. Her la han mellom anna mykje arbeid og omtanke i skulemuseet. På 1980-talet var han engasjert i arbeidet med skulehistoria i [[Nord-Gudbrandsdalen]], i regi av [[Distriktshøgskulen på Lillehammer]]. Han var aktiv målmann og engasjert i [[Dølaringen]]. | ||
Han skreiv i mange år dikt, og 72 år gamal gav han hausten 1970 ut diktsamlinga ''Jøkulen græt''. Han var den eldste debutanten den hausten. I 1983 vart Turtumøygard tildelt [[Kongens fortenestemedalje]] i gull for livsverket sitt. | Han skreiv i mange år dikt, og 72 år gamal gav han hausten 1970 ut diktsamlinga ''Jøkulen græt''. Han var den eldste debutanten den hausten. I 1983 vart Turtumøygard tildelt [[Kongens fortenestemedalje]] i gull for livsverket sitt. | ||