Kjeldearkiv:Gamalt fraa Valdres. Spelemenna: Forskjell mellom sideversjoner

ingen redigeringsforklaring
(Ny side: Artikkelen er henta frå "Gamalt fraa Valdres" av O. K. Ødegaard, gjeven ut i 1911, og handlar om gamle spelemenn i Valdres ==Spelemenna== Av OK Ødegaard Spelemenna e mest dei einast...)
 
Ingen redigeringsforklaring
 
(7 mellomliggende versjoner av 3 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
Artikkelen er henta frå "Gamalt fraa Valdres" av O. K. Ødegaard, gjeven ut i 1911, og handlar om gamle spelemenn i Valdres
Artikkelen er henta frå ''"Gamalt fraa Valdres"'' av O. K. Ødegaard, gjeven ut i [[1911]], og handlar om gamle spelemenn i Valdres.


==Spelemenna==
==Spelemenna==
Av OK Ødegaard
Av OK Ødegaard


Spelemenna e mest dei einaste «kunstnaradn» so Valdres ha aatt; men taa dei ha dei okso hatt fleire enn  noko anna bygdelag, o kanskji væl so goe okso so nokor are sta'n. O felespele e kji døydd burt, o mykji taa dei gamle laatto ha halde se te no, o spelast enno, taa dei so e noko tess te o bruke fela.<br />
<onlyinclude><includeonly>'''[[Kjeldearkiv:Gamalt fraa Valdres. Spelemenna|Spelemenna]]'''</includeonly></onlyinclude>Spelemenna<onlyinclude> e mest dei einaste «kunstnaradn» so [[Valdres]] ha aatt; men taa dei ha dei okso hatt fleire enn  noko anna bygdelag, o kanskji væl so goe okso so nokor are sta'n. O felespele e kji døydd burt, o mykji taa dei gamle laatto ha halde se te no, o spelast enno, taa dei so e noko tess te o bruke fela.
Me ska me ei nokre or tala lite um noko taa dei likaste felespelaro før o hjølpe te, at dei inkji bli burt-gløymde. Før um so hende, vilde de væra stor synd, daa dei ha vøre dei gjildaste te o halde live i ein gamall «kultur», o ale fram de finaste o beste hjaa følke.<br />
 
Me ska me ei nokre or tala lite um noko taa dei likaste felespelaro før o hjølpe te, at dei inkji bli burt-gløymde. Før um so hende, vilde de væra stor synd, daa dei ha vøre dei gjildaste te o halde live i ein gamall «kultur», o ale fram de finaste o beste hjaa følke. </onlyinclude>


===Han Jørn Hilme.===
===Han Jørn Hilme.===
Den mest namngjetne speleman i Valdres e han Jørn Hilme so levde i Ulnesbygdn so før eit hundre aar sia. De va noko reint umframt me spele hass Jørn, o han e den, so ha vøre far aat alt, so e fin felelaatt i Valdres o mykji viare.<br />
<onlyinclude>
Den mest namngjetne speleman i Valdres e han [[Jørn Hilme]] so levde i Ulnesbygdn so før eit hundre aar sia. De va noko reint umframt me spele hass Jørn, o han e den, so ha vøre far aat alt, so e fin felelaatt i Valdres o mykji viare. </onlyinclude>
 
Solein kunne baade [[Hallingdal|Hallinga]] o [[Sogn|Sogninga]] o [[Voss|Vøssinga]] seiatt o hat lært taa ho Jørn. O han ha hatt de sama o seia før felespele i desse bygdalag so Møllarguten ha hatt før [[Telemark|Telemarkji]] o bygdadn synnafør. Dei beste laattadn hass kallast «Hilmislaattadn», o de e kji nokon go spelemann i heile lande, anna han har lite taa dei i spele seno. Noko taa dei alle beste laatto va «Hilmis-rengjudn» o ein lyarlaatt, so kallast «Sevaldshaugen», o denne hadd'n drøymt se te mitt burtpaa fjelle, ei gaang han komm att ifraa Hallingdal, der'n hadde vøre o spelt i eit bryllaup. Han vart trøytt, daa'n sat ve ein haug eitte Sevaldhaugen, so ligg ve ei myr unde Selifjelle, o der søvna'n te o drøymde laat`n, so hellist e slek, a fela maa stemmast paa ein eie maate, ner'n ska laatast. De e synd, at de meste taa desse laatte e burtkomin, taa di'n skulde vøre so nauende fm. No e de att berre noko vek taa hono, o de e kji mange, so kan dei heldan. Men um de nokor gaang skulde koma ein spelemann, so kunna drøyme stubbadn attisamen, so vilde mykji væra vønne før dei, so laate paa fela, — o før dei, so høyre paa.


Solein kunne baade Hallinga o Sogninga o Vøssinga seiatt o hat lært taa ho Jørn. O han ha hatt de sama o seia før felespele i desse bygdalag so Møllarguten ha hatt før Telemarkji o bygdadn synnafør. Dei beste laattadn hass kallast «Hilmislaattadn», o de e kji nokon go spelemann i heile lande, anna han har lite taa dei i spele seno. Noko taa dei alle beste laatto va «Hilmis-rengjudn» o ein lyarlaatt, so kallast «Sevaldshaugen», o denne hadd'n drøymt se te mitt burtpaa fjelle, ei gaang han komm att ifraa Hallingdal, der'n hadde vøre o spelt i eit bryllaup. Han vart trøytt, daa'n sat ve ein haug eitte Sevaldhaugen, so ligg ve ei myr unde Selifjelle, o der søvna'n te o drøymde laat`n, so hellist e slek, a fela maa stemmast paa ein eie maate, ner'n ska laatast. De e synd, at de meste taa desse laatte e burtkomin, taa di'n skulde vøre so nauende fm. No e de att berre noko vek taa hono, o de e kji mange, so kan dei heldan. Men um de nokor gaang skulde koma ein spelemann, so kunna drøyme stubbadn attisamen, so vilde mykji væra vønne før dei, so laate paa fela, — o før dei, so høyre paa. <br />
— Han Jørn hadde okso ein laatt, so kallast «Spelemannprøvar'n», so dei, so kommo te hono før o lære, laut prøve se paa. Ress so dei kji greidde o spela denne nokoleine snøggt, so vilde kji han Jørn ha noko me dei. O de komm læresveina te hono Jørn fraa allo dei bygdelag, so her er upprekna o endaa længer ifraa, so de va sjele so ei skule hjaa hono; o alle sta'n, so de va um o gjæra o ha eit gøtt felelæte, laut han Jørn væra teste'is o laate.
— Han Jørn hadde okso ein laatt, so kallast «Spelemannprøvar'n», so dei, so kommo te hono før o lære, laut prøve se paa. Ress so dei kji greidde o spela denne nokoleine snøggt, so vilde kji han Jørn ha noko me dei. O de komm læresveina te hono Jørn fraa allo dei bygdelag, so her er upprekna o endaa længer ifraa, so de va sjele so ei skule hjaa hono; o alle sta'n, so de va um o gjæra o ha eit gøtt felelæte, laut han Jørn væra teste'is o laate.<br />


Ette hono Jørn va de mange fælande dugele spelemenna i mest allo Valdresbygdo, o me sko rekne upp nokre taa dei. —
Ette hono Jørn va de mange fælande dugele spelemenna i mest allo Valdresbygdo, o me sko rekne upp nokre taa dei. —
Linje 127: Linje 130:


/ O K Ødegaard, Gamalt fraa Valdres 1911
/ O K Ødegaard, Gamalt fraa Valdres 1911
[[Kategori:Folkemusikk]]
[[Kategori:Valdres]]
{{F1}}
{{nn}}