322 662
redigeringer
Landvern: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
m
{{nn}}
mIngen redigeringsforklaring |
m ({{nn}}) |
||
| (4 mellomliggende versjoner av en annen bruker er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
'''[[Landvern|Landvernet]]''' i organisert form i nyare tid vart oppretta med [[reskript]] av 15. januar 1742 som ein del av den norske [[Hæren]]. Det eksisterte meir eller mindre fram til ordninga vart avvikla saman med mobiliseringsforsvaret sist på 1900-talet. [[Leksikon:Oppbud|Oppbodet]] vart frå starten organisert slik at det skulle stillast 50 landvernsoldatar per infanterikompani og 30 per dragonkompani. Landvernsoldatane skulle vere dei yngste av dei soldatane som hadde tent ferdig i dei ordinære avdelingane. Viss avdelingane ikkje hadde nok slike, skulle mannskap i vernepliktig alder som ikkje hadde gjort teneste før utskrivast (Berg 1830 s. 202). | <onlyinclude>'''[[Landvern|Landvernet]]''' i organisert form i nyare tid vart oppretta med [[reskript]] av 15. januar 1742 som ein del av den norske [[Hæren]]. Det eksisterte meir eller mindre fram til ordninga vart avvikla saman med mobiliseringsforsvaret sist på 1900-talet. [[Leksikon:Oppbud|Oppbodet]] vart frå starten organisert slik at det skulle stillast 50 landvernsoldatar per infanterikompani og 30 per dragonkompani. Landvernsoldatane skulle vere dei yngste av dei soldatane som hadde tent ferdig i dei ordinære avdelingane. Viss avdelingane ikkje hadde nok slike, skulle mannskap i vernepliktig alder som ikkje hadde gjort teneste før utskrivast (Berg 1830 s. 202). | ||
Fem år seinare, med reskripter av 24. og 30. juni 1747, vart landvernet organisert i kompani med «over- og underoffiserer», fekk våpen og utstyr og vart pålagt samlingar for å vedlikehalde dei militære ferdigheitene på kyrkjebakken tre ganger i året (Berg 1830 s. 209). | Fem år seinare, med reskripter av 24. og 30. juni 1747, vart landvernet organisert i kompani med «over- og underoffiserer», fekk våpen og utstyr og vart pålagt samlingar for å vedlikehalde dei militære ferdigheitene på kyrkjebakken tre ganger i året (Berg 1830 s. 209).</onlyinclude> | ||
Landvernet med denne organiseringa vart nedlagt att alt i 1764, men behovet for reservar og «bakre oppbod» eksisterte, og landvernet vart | Landvernet med denne organiseringa vart nedlagt att alt i 1764, men behovet for reservar og «bakre oppbod» eksisterte, og landvernet vart innkalla att i 1808 i [[divisjon|divisjonar]] á 150 mann (Munthe s. 183). I samband med unionsforhandlingane i 1814 vart det semje om at svenskekongen ikkje kunne disponere det norske landvernet utanfor grensene. | ||
Landvernet er spesifisert i vernepliktsloven av 5. juli 1816, men eksisterte elles berre på papiret etter som den loven også neddimensjonerte hæren i betydeleg grad. Det var noko svenskekongen var interessert i for å redusere den norske krigsmakta, og Stortinget for å redusere kostnadene. Det vart derfor ikkje organisert landvernsavdelingar før etter ei grundig historisk avhandling om oppbodet vart utarbeidd i 1830 av høgsterettsjustitiarius Jens Chr. Berg. Han peikte på Grunnlovens krav og behovet for forsvarsstyrkar i Nord-Noreg. Stortinget vedtok i 1837 å opprette eit landvern med 8000 soldatar organisert i bataljonar og divisjonar, men det tok mange år før avdelingane vart skikkeleg organiserte og trente. | Landvernet er spesifisert i vernepliktsloven av 5. juli 1816, men eksisterte elles berre på papiret etter som den loven også neddimensjonerte hæren i betydeleg grad. Det var noko svenskekongen var interessert i for å redusere den norske krigsmakta, og Stortinget for å redusere kostnadene. Det vart derfor ikkje organisert landvernsavdelingar før etter ei grundig historisk avhandling om oppbodet vart utarbeidd i 1830 av høgsterettsjustitiarius Jens Chr. Berg. Han peikte på Grunnlovens krav og behovet for forsvarsstyrkar i Nord-Noreg. Stortinget vedtok i 1837 å opprette eit landvern med 8000 soldatar organisert i bataljonar og divisjonar, men det tok mange år før avdelingane vart skikkeleg organiserte og trente. | ||
| Linje 12: | Linje 12: | ||
Landvernavdelingar deltok i [[felttoget i Norge 1940]], m.a. med ein bataljon i [[Møre infanteriregiment nr 11 under andre verdenskrig|Møre infanteriregiment nr 11]]. | Landvernavdelingar deltok i [[felttoget i Norge 1940]], m.a. med ein bataljon i [[Møre infanteriregiment nr 11 under andre verdenskrig|Møre infanteriregiment nr 11]]. | ||
==Litteratur== | ==Litteratur== | ||
* Berg, Jens Chr. 1830: ''Historisk Underretning om Landværnet, tilligemed nogle Efterretninger om Norges staaende Hær i Almindelighed''. Christiania. trykt hos Chr. Grøndahl. | * Berg, Jens Chr. 1830: ''Historisk Underretning om Landværnet, tilligemed nogle Efterretninger om Norges staaende Hær i Almindelighed''. Christiania. trykt hos Chr. Grøndahl. | ||
* Berg, Roald 2001. ''Norsk forsvarshistorie. Bind 2. 1814-1905. Profesjon - union - nasjon''. Eide forlag. | * Berg, Roald 2001. ''Norsk forsvarshistorie. Bind 2. 1814-1905. Profesjon - union - nasjon''. Eide forlag. | ||
* [[Carl Oscar Munthe|Munthe, C. O.]] 1914: ''Den norske Hær indtil 1814.'' Kristiania. | |||
* Skeie, Jon 1953: ''Norges forsvars historie''. Olaf Nordlis forlag. Oslo. | * Skeie, Jon 1953: ''Norges forsvars historie''. Olaf Nordlis forlag. Oslo. | ||
[[Kategori:Hæren| ]] | [[Kategori:Hæren| ]] | ||
[[Kategori:Etableringer i 1742]] | [[Kategori:Etableringer i 1742]] | ||
{{F1}} | |||
{{nn}} | |||