Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 32: | Linje 32: | ||
Olav Aukrust d.e. hadde gått på folkehøgskulen til Christopher Bruun på Sel på slutten av 1860-talet. Der vart han kjend mellom andre med Ivar og [[Sigurd Blekastad]] og [[Andreas Austlid]]. Austlid vart styrar på den [[Friskulen i Lom|friskulen som vart driven på Ofigsbø]] i Lom i 1870-åra, og både Ivar og Sigurd Blekastad og Olav Aukrust var lærarar der. Initiativtakar til skulen var gardbrukaren på Ofigsbø, [[Hallvard Ofigsbø|Hallvard]] (1846-1928). Ivar Blekastad og Andreas Austlid vart gifte med kvar si av systrene til Hallvard Ofigsbø. Mor til Olav Aukrust d.e., Kari Hallvorsdotter (1830-1904), var også frå Ofigsbø, tanta til Hallvard og syskena hans. | Olav Aukrust d.e. hadde gått på folkehøgskulen til Christopher Bruun på Sel på slutten av 1860-talet. Der vart han kjend mellom andre med Ivar og [[Sigurd Blekastad]] og [[Andreas Austlid]]. Austlid vart styrar på den [[Friskulen i Lom|friskulen som vart driven på Ofigsbø]] i Lom i 1870-åra, og både Ivar og Sigurd Blekastad og Olav Aukrust var lærarar der. Initiativtakar til skulen var gardbrukaren på Ofigsbø, [[Hallvard Ofigsbø|Hallvard]] (1846-1928). Ivar Blekastad og Andreas Austlid vart gifte med kvar si av systrene til Hallvard Ofigsbø. Mor til Olav Aukrust d.e., Kari Hallvorsdotter (1830-1904), var også frå Ofigsbø, tanta til Hallvard og syskena hans. | ||
Sosialt tilhøyrde familien på Nordgard Aukrust det solide gardbrukarsjiktet i Lom, enda om garden ikkje var av dei aller største. Det var vanskelege tider for gardbrukarane i distriktet. Det kunne halde hardt økonomisk å skaffe borna den gode utdanninga dei faktisk fekk, og foreldra si kulturelle orientering og idealisme er nok hovudforklaringa på at dei strekte seg så langt det gjekk, mellom anna med låneopptak for å greie utgiftene. Men om det slett ikkje var nokon påfallande rikdom i heimen, var det på den | Sosialt tilhøyrde familien på Nordgard Aukrust det solide gardbrukarsjiktet i Lom, enda om garden ikkje var av dei aller største. Det var vanskelege tider for gardbrukarane i distriktet. Det kunne halde hardt økonomisk å skaffe borna den gode utdanninga dei faktisk fekk, og foreldra si kulturelle orientering og idealisme er nok hovudforklaringa på at dei strekte seg så langt det gjekk, mellom anna med låneopptak for å greie utgiftene. Men om det slett ikkje var nokon påfallande rikdom i heimen, var det på den andre sida stor sosial og kulturell avstand til husmannssjiktet og proletariatet elles i bygda, slik ein annan, yngre diktar frå same grannelaget, Tor Jonsson, har lagt klårt i dagen. Olav Aukrusts personlege haldning til bygdeproletariatet var tilsynelatande prega av nyfikne og fascinasjon, ja nesten av ei form for eksotisme, iallfall om vi skal ta diktinga hans om dette som truverdig uttrykk for dette. I barndomen var fascinasjonen kanskje ein tanke skrekkblanda der han kunne støyte ei einsleg attgløyme av ei plasskjerring som hadde gått frå vitet, ein Tosten Raudskjegg som var kjend for å kunne trolle og som dei sa "stal og drap sau i fjellé/ og bar heim skinn/ ved midnattsleite/ du store min! I vaksen alder gjev han oss dette barndomsminnet frå ein gard som kan likne Nordgard Aukrust i diktsamlinga ''Hamar i Hellom'': | ||
:«På snor under jarnslegne kistelòk skråmande silketurklæ' i rekkje og rad, | :«På snor under jarnslegne kistelòk skråmande silketurklæ' i rekkje og rad, | ||
| Linje 41: | Linje 41: | ||
:stabbursloft og spir og tårnhus og klokkekolv - heim-ringjing til måls, skurdfolk rekande til gards, legdekallar i raudhuve, tuss og halvtumsing, kjerringar og fillute ungar, styr og ståk millom røys og reine: roglute fylgje, brandute hopar frå husmannsheimar mange; -» | :stabbursloft og spir og tårnhus og klokkekolv - heim-ringjing til måls, skurdfolk rekande til gards, legdekallar i raudhuve, tuss og halvtumsing, kjerringar og fillute ungar, styr og ståk millom røys og reine: roglute fylgje, brandute hopar frå husmannsheimar mange; -» | ||
Mangt og ykje vitna om gamletida, da garden hadde hatt betre tider: | |||
: | ::flesk og sylv og gamle jentur, | ||
::kjerringarv og rike rentur,- | |||
Gardbrukarane hadde mista kornmarknadene da det billege utanlandske kornet kom med jernbanen. Plassfolk og lausarbeidarar | :vister og og gamle gongvegar, halvgløymde namn og nemne, kviskrande um tider då garden var i makt og alt i eit anna lag[...] | ||
Gardbrukarane hadde mista kornmarknadene da det billege utanlandske kornet kom med jernbanen frå 1880-åra. Plassfolk og lausarbeidarar fór til Amerika og drog på anlegg. | |||
Under Nordgard Aukrust høyrde to husmannsplassar i diktarens oppveksttid, Øvre og Nedre Aukrusttrædet. Ein tredje plass vart nedlagd om lag på den tida Olav var fødd, da plassfolket emigrerte til Amerika. Ein fjerde plass følgde med da gardsbruket Nørdre Aukrust vart frådelt i 1833.<ref>Kolden, J. 2005:548.</ref> | Under Nordgard Aukrust høyrde to husmannsplassar i diktarens oppveksttid, Øvre og Nedre Aukrusttrædet. Ein tredje plass vart nedlagd om lag på den tida Olav var fødd, da plassfolket emigrerte til Amerika. Ein fjerde plass følgde med da gardsbruket Nørdre Aukrust vart frådelt i 1833.<ref>Kolden, J. 2005:548.</ref> | ||