Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
(Utbygging) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 126: | Linje 126: | ||
Dei nasjonalromantiske og grundtvigianske vyene om ei nordisk og norsk kulturell atterføding står i fokus hjå Aukrust, og han set seg som mål som sjåar og skald å påpeike og utløyse den nasjonale stordom i språk, kultur og sjeleliv. Det vil skje i ein syntese av norrøn kraft og kristen forklåring, symbolisert i det Aukrust sjølv kallar det «olsoknorske», med referanse til Olav den heilages kristningsverk. Realiseringa eller frigjeringa av den ekte norske [[folkeånd]] skal oppnåast ved ei trinnvis foredling med inspirasjon frå det fjellnorske og genuint bondenorske via det landsfemnande samnorske til det olsoknorske. | Dei nasjonalromantiske og grundtvigianske vyene om ei nordisk og norsk kulturell atterføding står i fokus hjå Aukrust, og han set seg som mål som sjåar og skald å påpeike og utløyse den nasjonale stordom i språk, kultur og sjeleliv. Det vil skje i ein syntese av norrøn kraft og kristen forklåring, symbolisert i det Aukrust sjølv kallar det «olsoknorske», med referanse til Olav den heilages kristningsverk. Realiseringa eller frigjeringa av den ekte norske [[folkeånd]] skal oppnåast ved ei trinnvis foredling med inspirasjon frå det fjellnorske og genuint bondenorske via det landsfemnande samnorske til det olsoknorske. | ||
Etter debutboka Himmelvarden hadde Aukrust tankar om å programmere diktinga | Etter debutboka Himmelvarden hadde Aukrust tankar om å programmere diktinga si på grunnlag dei tre stadiane. Fyrste bandet i ein mogleg planlagd trilogi vart samlinga ''Hamar i Hellom'' (1926), der han konsentrerer seg om det lokale og bygdenorske. I «fyre-runene» til denne samlinga formulerer han også sitt tre stadiums norskdomsprogram i diktet «Kjeldune»: | ||
:[...] | :[...] | ||
:Det namnlause, einslege, sterke lokale, | :Det namnlause, einslege, sterke lokale, | ||
| Linje 137: | Linje 137: | ||
:det er det norske frå rot og til topp. | :det er det norske frå rot og til topp. | ||
Året etter at han døydde, kom ''Solrenning'', den samlinga som han i brev fleire gonger omtalar som «storboki». Her vender | Året etter at han døydde, kom ''Solrenning'', den samlinga som han i brev fleire gonger omtalar som «storboki». Her vender han attende til den religiøse tematikken frå Himmelvarden, det vil seie det som mest nærmar seg det universale og olsoknorske, og samlinga kan såleis oppfattast som den siste delen av den tenkte trilogien. Solrenning har i litteraturhistoria vore omtala som «et av de geniale diktverk i norsk litteratur».<ref>Houm, P. 1955:208.</ref> | ||
Det er noko uvisst kor konkrete planane var for å lage ei eiga samling til mellomstadiet, det nasjonale nivået i kulturen. | |||
=== Skaldens kall === | === Skaldens kall === | ||
Aukrust var nasjonalist, heimbygds- og fedrelandspoet. | Aukrust var nasjonalist, heimbygds- og fedrelandspoet og forkynnar. For han sjølv var det den religiøse, kristne dimensjonen som var det viktigaste. Og han såg uttrykkeleg si eiga rolle som poet eller skald som eit guddommeleg oppdrag. Etter ei filologisk utgreiing om dette i ei 17. mai-tale i 1914konkluderer han tolkinga av det norrøne ordet skald slik: | ||
:Og då det ser ut til at skald frå fyrst av er eit gamalt namn på prest, på den som var millommann mellom folket og dei religiøse mysterier, so skulde altso grunntydingi av ordet skald verta: den som merkar seg, den som gjev gaum etter viljen åt gudane, den som tek imot og tolkar for oss dei guddomelege krefter, den himmelske visdom. | :Og då det ser ut til at skald frå fyrst av er eit gamalt namn på prest, på den som var millommann mellom folket og dei religiøse mysterier, so skulde altso grunntydingi av ordet skald verta: den som merkar seg, den som gjev gaum etter viljen åt gudane, den som tek imot og tolkar for oss dei guddomelege krefter, den himmelske visdom. | ||