Veiledere, Administratorer
9 134
redigeringer
Språkvask
(Språkvask) |
(Språkvask) |
||
| Linje 185: | Linje 185: | ||
== Olsok og Olavs-kultus == | == Olsok og Olavs-kultus == | ||
{{thumb høyre|Aukrust Olavstreet.jpg|«Olavstreet». Skisse i manuskript til ein tale som Olav Aukrust heldt 1922. Det illustrerer diktarens tankar om den åndelege progresjonen frå det lokale via det nasjonale til det universale, her knytta særskilt til førestillingane om helgenkongens rolle i norsk nasjonsbygging.| }} | {{thumb høyre|Aukrust Olavstreet.jpg|«Olavstreet». Skisse i manuskript til ein tale som Olav Aukrust heldt 1922. Det illustrerer diktarens tankar om den åndelege progresjonen frå det lokale via det nasjonale til det universale, her knytta særskilt til førestillingane om helgenkongens rolle i norsk nasjonsbygging.| }} | ||
Olav Aukrusts nasjonale og religiøse program kunne fusjonerast i ei kultisk dyrking av | Olav Aukrusts nasjonale og religiøse program kunne fusjonerast i ei kultisk dyrking av St. Olav. Eit konkret og varig utslag av dette var olsokstemnene i Lom, som starta på det tidlege 1920-talet på initiativ av Aukrust og sokneprest [[Lorenz Smith]]. Stemneplassen var Presthaugen, der bygdemuseet etter kvart vart bygd opp, og olsokstemnet er årvisst i Lom den dag i dag (2014). | ||
Mest utførleg gjer kanskje Aukrust uttrykk for innhalde i Olavs-kultusen i olsoktala si i Lom i 1929: | Mest utførleg gjer kanskje Aukrust uttrykk for innhalde i Olavs-kultusen i olsoktala si i Lom i 1929: | ||
| Linje 193: | Linje 193: | ||
:Det norske folk skal vera Guds folk. | :Det norske folk skal vera Guds folk. | ||
[…] | […] | ||
:Det norske folk må ein gong lære å gå vegen frå vår til full høgsumar. Her atter Heilag-Olav vår rette mann. I honom møtest både vår og sumar, og samstundes både det naturnorske og det olsoknorske. Olav var | :Det norske folk må ein gong lære å gå vegen frå vår til full høgsumar. Her er atter Heilag-Olav vår rette mann. I honom møtest både vår og sumar, og samstundes både det naturnorske og det olsoknorske. Olav var ei gloande sameining, ein strålande synthese av både det kristelege og det nasjonale, for desse tvo skal nå einannan og få einannan her i landet: som såjordi fær såkornet, - og som såkornet fær såjordi. | ||
:Det var det som skjedde i Heilag-Olav, - dette er det no, gudskjelov, tek til å skje på nytt i Noreg. – ”Her i høinorden”, sa Grundtvig ein gong, ”her må Kristus tale Odins og Tors tungemål”.<ref>Aukrust, O. 1965:171-172.</ref> | :Det var det som skjedde i Heilag-Olav, - dette er det no, gudskjelov, tek til å skje på nytt i Noreg. – ”Her i høinorden”, sa Grundtvig ein gong, ”her må Kristus tale Odins og Tors tungemål”.<ref>Aukrust, O. 1965:171-172.</ref> | ||
== Antroposof == | == Antroposof == | ||
Det var truleg Ivar Mortensson-Egnund som i Aukrusts lærarår i Folldalen 1907-1908 introduserte han for teosofien, ei religiøst-filosofisk retning som Rudolf Steiner og hans antroposofi hadde utspring i. Det fanst eit teosofisk selskap i Noreg frå 1893, og Egnund hadde nær kontakt med dette.<ref>Sørbø, J.I 2009:79.</ref> Frå 1908 og åra fram til fyrste verdskrigen var Steiner mange gonger i Noreg, og det danna seg eit antroposofisk miljø i Noreg etter at det vart brot mellom teosofane og Steiner i 1912. Olav Aukrust var nær knytt til dette miljøet gjennom sentrale antroposofar som [[Ingeborg Møller]], [[Helga Geelmuyden]], diktaren [[Alf Larsen]] og forretningsmannen og kunstnarvennen [[Einar Lunde]]. Styrar Olaf Funderud på folkehøgskulen på Mysen vart overtydd antroposof, og alt tyder på at Aukrust var sterkt medverkande til dette. | Det var truleg Ivar Mortensson-Egnund som i Aukrusts lærarår i Folldalen 1907-1908 introduserte han for teosofien, ei religiøst-filosofisk retning som [[Rudolf Steiner]] og hans antroposofi hadde utspring i. Det fanst eit teosofisk selskap i Noreg frå 1893, og Egnund hadde nær kontakt med dette.<ref>Sørbø, J.I 2009:79.</ref> Frå 1908 og åra fram til fyrste verdskrigen var Steiner mange gonger i Noreg, og det danna seg eit antroposofisk miljø i Noreg etter at det vart brot mellom teosofane og Steiner i 1912. Olav Aukrust var nær knytt til dette miljøet gjennom sentrale antroposofar som [[Ingeborg Møller]], [[Helga Geelmuyden]], diktaren [[Alf Larsen]] og forretningsmannen og kunstnarvennen [[Einar Lunde]]. Styrar Olaf Funderud på folkehøgskulen på Mysen vart overtydd antroposof, og alt tyder på at Aukrust var sterkt medverkande til dette. | ||
Antroposofien let seg ikkje utan vidare sameine med folkehøgskuleideologien. Christopher Brunn såg på åndsretninga som tøv og svermeri.<ref>Sørbø, J.I 2009:78.</ref> Ikkje desto mindre kan Aukruts biograf Jon Inge Sørbø slå fast, etter å ha gjort greie for teosofien og antroposofien særleg frå og med Steiners første besøk i Kristiania 1908: | Antroposofien let seg ikkje utan vidare sameine med folkehøgskuleideologien. Christopher Brunn såg på åndsretninga som tøv og svermeri.<ref>Sørbø, J.I 2009:78.</ref> Ikkje desto mindre kan Aukruts biograf Jon Inge Sørbø slå fast, etter å ha gjort greie for teosofien og antroposofien særleg frå og med Steiners første besøk i Kristiania 1908: | ||