323 355
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
|||
| (5 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 10: | Linje 10: | ||
== Lærar og prest == | == Lærar og prest == | ||
Under det fyrste opphaldet sitt i Noreg var Deinboll mellom anna huslærar hjå kaptein og [[proprietær]] [[ | Under det fyrste opphaldet sitt i Noreg var Deinboll mellom anna huslærar hjå kaptein og [[proprietær]] [[Friederich Christopher von Ditten (1761–1832)|Friederich Christopher von Ditten]] på [[Råen (Øvre Eiker)|Råen]] i [[Øvre Eiker]]. Lærargjerninga følgde med han gjennom heile karrieren, og skulevesenet var han også særskilt oppteken av som politikar. | ||
Da han på nytt kom til Noreg i 1808, denne gongen for godt, var Deinboll fyrst huslærar hjå [[kjøpmann Alsing]] i [[Holmestrand]]. Så starta han sin eigen privatskule der, tidleg på året 1809. Frå Holmestrand flytta han til [[Drammen]], der han var kyrkjesongar i [[Bragernes]] kyrkjelyd. Ved sida av dette underviste han ved borgarskulen i Drammen. | Da han på nytt kom til Noreg i 1808, denne gongen for godt, var Deinboll fyrst huslærar hjå [[kjøpmann Alsing]] i [[Holmestrand]]. Så starta han sin eigen privatskule der, tidleg på året 1809. Frå Holmestrand flytta han til [[Drammen]], der han var kyrkjesongar i [[Bragernes]] kyrkjelyd. Ved sida av dette underviste han ved borgarskulen i Drammen. | ||
| Linje 25: | Linje 25: | ||
Peter V. Deinboll representerte [[Finmarkens amt]] på Stortinget i 1821, 1822 (det omframsstortinget som vart oppløyst før Deinboll nådde fram), og i 1824. Seinare var han vararepresentant til Stortinget frå [[Kristiansund]] og Molde. | Peter V. Deinboll representerte [[Finmarkens amt]] på Stortinget i 1821, 1822 (det omframsstortinget som vart oppløyst før Deinboll nådde fram), og i 1824. Seinare var han vararepresentant til Stortinget frå [[Kristiansund]] og Molde. | ||
Eit hovudfelt for hans politiske engasjement, og noko som hadde nær samanheng med hans yrke og livsgjerning, var utbygging av skolevesenet. Allereie før han kom på Stortinget hadde han fremja ein plan for styresmaktene om nyordning av skulen i Finnmark. I 1821 sette han fram eit forslag i Stortinget om ein lærarseminar i Nord-Noreg. Skulen vart ein realitet ved opprettinga av [[Trondenes Seminar]] i 1826. Deinboll søkte prestekallet i Trondenes, ei stilling som skulle kombinerast med styrarstillinga på seminaret. Det er grunn til å tru at den svenske statthaldaren i Noreg, [[grev Sandels]], fekk forhindra dette av politiske grunnar. Bakgrunnen var at Deinboll på Stortinget i 1821 hadde fremja eit forslag som hadde brodd mot kongen og regjeringa. Forslaget gjekk ut på at meldingar frå konge og regjering til Stortinget skulle skje på konstitusjonelt vis, og alle stortingsrepresentantane skulle få kjennskap til innhaldet. | Eit hovudfelt for hans politiske engasjement, og noko som hadde nær samanheng med hans yrke og livsgjerning, var utbygging av skolevesenet. Allereie før han kom på Stortinget hadde han fremja ein plan for styresmaktene om nyordning av skulen i Finnmark. I 1821 sette han fram eit forslag i Stortinget om ein lærarseminar i Nord-Noreg. Skulen vart ein realitet ved opprettinga av [[Trondenes Seminar]] i 1826. Deinboll søkte prestekallet i Trondenes, ei stilling som skulle kombinerast med styrarstillinga på seminaret. Det er grunn til å tru at den svenske statthaldaren i Noreg, [[Johan August Sandels|grev Sandels]], fekk forhindra dette av politiske grunnar. Bakgrunnen var at Deinboll på Stortinget i 1821 hadde fremja eit forslag som hadde brodd mot kongen og regjeringa. Forslaget gjekk ut på at meldingar frå konge og regjering til Stortinget skulle skje på konstitusjonelt vis, og alle stortingsrepresentantane skulle få kjennskap til innhaldet. | ||
Deinboll var svært aktiv på Stortinget, mellom anna som medlem av ei rekkje komitear og formann i fleire av dei. Han var til dømes sekretær i komiteen som behandla spørsmålet om Noreg skulle overta noko av den dansk-norske statsgjelda frå før 1814. | Deinboll var svært aktiv på Stortinget, mellom anna som medlem av ei rekkje komitear og formann i fleire av dei. Han var til dømes sekretær i komiteen som behandla spørsmålet om Noreg skulle overta noko av den dansk-norske statsgjelda frå før 1814. | ||
Saman med odelstingspresident [[Niels Stockfleth Schultz]] forfatta Deinboll i 1824 eit framlegg til ei ny lov om allmugeskulen. Dette vart så lagt til grunn for den viktige [[skulelova av 1827]]. Schultz og Deinboll var kjende frå København. Under bombardementet av København i 1807 hadde Deinboll tenestegjort som militær, og sjefen for det kompaniet han tilhøyrde, var nettopp N.S. Schultz. | Saman med odelstingspresident [[Niels Stockfleth Schultz]] forfatta Deinboll i 1824 eit framlegg til ei ny lov om allmugeskulen. Dette vart så lagt til grunn for den viktige [[skulelova av 1827]]. Schultz og Deinboll var kjende frå København. Under bombardementet av København i 1807 hadde Deinboll tenestegjort som militær, og sjefen for det kompaniet han tilhøyrde, var nettopp N.S. Schultz. | ||
== Naturvitar == | == Naturvitar == | ||
| Linje 44: | Linje 43: | ||
== Dei siste åra == | == Dei siste åra == | ||
Deinboll søkte avskil og fekk pensjon i 1857. Året etter vart han enkjemann. Etter det heldt | Deinboll søkte avskil og fekk pensjon i 1857. Året etter vart han enkjemann. Etter det heldt han ei tid til hjå sonen [[August Thorvald Deinboll]], prest i [[Romedal]]. Sidan budde Peter V. Deinboll i Holmestrand, Kristiania og Vestre Aker. | ||
== Kjelder og litteratur == | == Kjelder og litteratur == | ||
| Linje 68: | Linje 67: | ||
[[Kategori:St. Olavs Orden]] | [[Kategori:St. Olavs Orden]] | ||
[[Kategori:Personer]] | [[Kategori:Personer]] | ||
[[ | [[Kategori:Holmestrand kommune]] | ||
[[Kategori:Løten kommune]] | [[Kategori:Løten kommune]] | ||
[[Kategori:Vadsø kommune]] | [[Kategori:Vadsø kommune]] | ||
| Linje 74: | Linje 73: | ||
[[Kategori:Drammen kommune]] | [[Kategori:Drammen kommune]] | ||
[[Kategori:Øvre Eiker kommune]] | [[Kategori:Øvre Eiker kommune]] | ||
[[Kategori:Fødsler i 1783]] | [[Kategori:Fødsler i 1783]] | ||
[[Kategori:Dødsfall i 1874]] | [[Kategori:Dødsfall i 1874]] | ||
{{nn}} | {{nn}} | ||
{{F2}} | {{F2}} | ||