323 355
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
Ingen redigeringsforklaring |
|||
| Linje 7: | Linje 7: | ||
== Norske trommer == | == Norske trommer == | ||
Frå [[Noreg]] finst det berre tre kjente, komplette originaleksemplar att, ettersom dei fleste vart øydelagde da [[Samar|samisk]] kultur vart undertrykt i tidlegare tider. Desse tre er: | Frå [[Noreg]] finst det berre tre kjente, komplette originaleksemplar att, ettersom dei fleste vart øydelagde da [[Samar|samisk]] kultur vart undertrykt i tidlegare tider. Desse tre er: | ||
# Ei [[skåltromme]] etter [[Anders Paulsen]] — konfiskert frå den 100-år gamle samen Anders Paulsen på tinget i Vadsø i 1691, sidan 1979 oppbevart i dei samiske samlingane i Karasjok. (Ein kopi er utstilt på [[Kulturhistorisk museum (Oslo)|Kulturhistorisk museum]] i [[Oslo]].) | # Ei [[skåltromme]] etter [[Anders Paulsen]] — konfiskert frå den 100-år gamle samen Anders Paulsen på tinget i Vadsø i 1691, sidan 1979 oppbevart i dei samiske samlingane i Karasjok på utlån frå Danmark. (Ein kopi er utstilt på [[Kulturhistorisk museum (Oslo)|Kulturhistorisk museum]] i [[Oslo]].). | ||
# Ei sørsamisk [[rammetromme]], først nemnt i 1723, som finst ved Meininger Museen i Meiningen i Thüringen i [[Tyskland]].<ref>[https://no.wikipedia.org/wiki/Fr%C3%B8yningsfjelltromma Frøyningsfjelltromma] hos Wikipedia på bokmål</ref> | # Ei sørsamisk [[rammetromme]], først nemnt i 1723, som finst ved Meininger Museen i Meiningen i Thüringen i [[Tyskland]].<ref>[https://no.wikipedia.org/wiki/Fr%C3%B8yningsfjelltromma Frøyningsfjelltromma] hos Wikipedia på bokmål</ref> | ||
# Ein sørsamisk [[rammetromme]], først nemnt i 1779, som finst ved [[Vitenskapsmuseet]] i [[Trondheim]]. | # Ein sørsamisk [[rammetromme]], først nemnt i 1779, som finst ved [[Vitenskapsmuseet]] i [[Trondheim]]. | ||
| Linje 49: | Linje 49: | ||
# Sveipeteknikken er bruka på '''vinkelrammetromma''' òg. Der er sjølve sveipen er laga slik at han danar ein vinkel. | # Sveipeteknikken er bruka på '''vinkelrammetromma''' òg. Der er sjølve sveipen er laga slik at han danar ein vinkel. | ||
# På '''ringtromma''' er ramma av ein sjølvvaksen eller heil, tilskoren fururing. Trommeskinnet er festa med trenaglar på øverkanten av ramma, og skinnkanten er forsterka med ein kantsaum. | # På '''ringtromma''' er ramma av ein sjølvvaksen eller heil, tilskoren fururing. Trommeskinnet er festa med trenaglar på øverkanten av ramma, og skinnkanten er forsterka med ein kantsaum. | ||
# '''Skåltrommer''', der trommeskåla, eller ramma, er uthola av ei [[rirkule]] — derav namnet skåltromme. [[Furu]]rirkule har vore bruka som materiale i dei fleste falla, men det finst òg enkelte som er laga av [[gran]]rirkuler. Trommeskinnet er festa til ei utstikkande kantlist med ein spesiell type saum som består av festetråd og ein kanttråd av [[sene|sen]]. Ser vi dette i ein større sjamanistisk samanheng, vil vi oppdaga at den samiske skåltromma er unik i sitt slag. | # '''Skåltrommer''', der trommeskåla, eller ramma, er uthola av ei [[rirkule]] — derav namnet skåltromme. [[Furu]]rirkule har vore bruka som materiale i dei fleste falla, men det finst òg enkelte som er laga av [[gran]]rirkuler. Trommeskinnet er festa til ei utstikkande kantlist med ein spesiell type saum som består av festetråd og ein kanttråd av [[sene|sen]]. Ser vi dette i ein større sjamanistisk samanheng, vil vi oppdaga at den samiske skåltromma er unik i sitt slag. | ||
På runebommer av sørleg type er det tradisjonelle solteiknet i midten. I tillegg finst det figurar/symbol for [[torevêr|tore]] og vind samt ein reinfigur og nokre andre offerdyr. Kring sentralfiguren er det ulike dyrefigurar, eit reingjerde, rein med slede, båtar, ei tromme, kors og de kristnes bustad med hus, [[hest]], [[ku]] og [[geit]]. På toppen den rådande far. Øvst til høgre er figurane frå dødsriket plassert, og nedst på same sida dei tre ''aahkah''. Elles kring kanten ser vi ein jeger med [[pil og boge]], [[rovdyr]], [[reinsdyr]], [[hund]] og [[menneske]]. | På runebommer av sørleg type er det tradisjonelle solteiknet i midten. I tillegg finst det figurar/symbol for [[torevêr|tore]] og vind samt ein reinfigur og nokre andre offerdyr. Kring sentralfiguren er det ulike dyrefigurar, eit reingjerde, rein med slede, båtar, ei tromme, kors og de kristnes bustad med hus, [[hest]], [[ku]] og [[geit]]. På toppen den rådande far. Øvst til høgre er figurane frå dødsriket plassert, og nedst på same sida dei tre ''aahkah''. Elles kring kanten ser vi ein jeger med [[pil og boge]], [[rovdyr]], [[reinsdyr]], [[hund]] og [[menneske]]. | ||