Skarsvegen (Seljord): Forskjell mellom sideversjoner
(→Kulturminne: Div. må se om det funker.) |
(Tilføyelser) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
'''[[Skarsvegen]]''' er ein gamal bygdeveg på omlag 7,5 km frå [[Bakkemoen]] i [[Svartdal]] til [[Fossheim]] i [[Åmotsdal]] i [[Telemark]]. Vegen er særs gamal, og kan ha blitt nytta av fangsfolk for så mykje som 7000 til 5000 år sidan. Skarsvegen bleir rusta opp som kulturhistorisk veg til [[Kulturminneåret 2009]]. | '''[[Skarsvegen]]''' er ein gamal bygdeveg på omlag 7,5 km frå [[Bakkemoen]] i [[Svartdal]] til [[Fossheim]] i [[Åmotsdal]] i [[Telemark]]. Vegen er særs gamal, og kan ha blitt nytta av fangsfolk for så mykje som 7000 til 5000 år sidan. Pollenanalyser visar spor av kulturplanter og husdyrbruk frå rundt år 3000 f. Kr og spor etter korndyrking frå ca. år 200 f. Kr. | ||
Skarsvegen bleir rusta opp som kulturhistorisk veg til [[Kulturminneåret 2009]]. | |||
Frå omlag år 1000 var Skarsvegen knytta til [[Hardingslepa]], som gjekk over [[Hardangervidda]]. Med auka ferdel følgde betre standard, og frå [[1700-talet]] var vegen [[Leksikon:Veivesen|rotelagd]]. | Frå omlag år 1000 var Skarsvegen knytta til [[Hardingslepa]], som gjekk over [[Hardangervidda]]. Med auka ferdel følgde betre standard, og frå [[1700-talet]] var vegen [[Leksikon:Veivesen|rotelagd]]. Frå først 1700-talet kom [[nordmennane|vestlendingane]] over fjellet til marken på [[Møsstrond]] og i Rauland. Marken var først på [[Toresmoen]] på Møsstrond og seinare på [[Saltpytt]] ved [[Songa|Songavatn]]. Frå rundt 1825 blei marken flutt til [[Åmyri]] Rauland der den var fram til århundreskiftet. Skarsvegen var den naturlege vegen mellom aust og vest og var offenleg veg fram til slutten av [[1860-åra]]. | ||
Embetsfolk skulle og fram, og kjende folk som [[Zacharias Skancke]], [[Hans Wille]] og [[Hans Jacob Wille]], [[Hans Landstad]] og [[Magnus Brostrup Landstad]] og alle prestane før og etter desse må ha brukt Skarsvegen.Hans Nilsen Hauge for hausten 1802 over [[Skaregardane|Skare]]. Han kom frå Bø og Seljord på veg til Tinn. Han heldt møte m.a. på [[Nord-Minnesjord]]. | |||
==Kulturminne== | ==Kulturminne== | ||
| Linje 8: | Linje 11: | ||
* [[Nord-Skare|Skaregardane]], bruk frå 1700-talet der det er funne spor etter menneskje frå [[steinalderen]]. | * [[Nord-Skare|Skaregardane]], bruk frå 1700-talet der det er funne spor etter menneskje frå [[steinalderen]]. | ||
* [[Primkleiv]]brua | * [[Primkleiv]]brua | ||
* [[Hogndalen]] | * [[Hogndalen]] | ||
* [[Aakregardane (Svartdal)|Aakre]], gard i Svartdal | * [[Aakregardane (Svartdal)|Aakre]], gard i Svartdal | ||
| Linje 14: | Linje 17: | ||
==Skildringar== | ==Skildringar== | ||
[[Magnus B. Landstad]] er ein av mange prestar som har brukt vegen, den gong han var sokneprest i [[Seljord]]. Han skreiv diktet ''Aneksreisen'' etter ein strevsam tur langs vegen. | [[Magnus B. Landstad]] er ein av mange prestar som har brukt vegen, den gong han var sokneprest i [[Seljord]]. Han skreiv diktet ''[[Aneksreisen]]'' etter ein strevsam tur langs vegen. | ||
Dei mange kulturminne, plassar og staular langs vegen har blitt skildra av [[Harald Aakre]] i ''Skarsvegen'', som blei utgjeven [[1991]]. | Dei mange kulturminne, plassar og staular langs vegen har blitt skildra av [[Harald Aakre]] i ''Skarsvegen'', som blei utgjeven [[1991]]. | ||
Sideversjonen fra 17. jan. 2009 kl. 21:51
Skarsvegen er ein gamal bygdeveg på omlag 7,5 km frå Bakkemoen i Svartdal til Fossheim i Åmotsdal i Telemark. Vegen er særs gamal, og kan ha blitt nytta av fangsfolk for så mykje som 7000 til 5000 år sidan. Pollenanalyser visar spor av kulturplanter og husdyrbruk frå rundt år 3000 f. Kr og spor etter korndyrking frå ca. år 200 f. Kr. Skarsvegen bleir rusta opp som kulturhistorisk veg til Kulturminneåret 2009.
Frå omlag år 1000 var Skarsvegen knytta til Hardingslepa, som gjekk over Hardangervidda. Med auka ferdel følgde betre standard, og frå 1700-talet var vegen rotelagd. Frå først 1700-talet kom vestlendingane over fjellet til marken på Møsstrond og i Rauland. Marken var først på Toresmoen på Møsstrond og seinare på Saltpytt ved Songavatn. Frå rundt 1825 blei marken flutt til Åmyri Rauland der den var fram til århundreskiftet. Skarsvegen var den naturlege vegen mellom aust og vest og var offenleg veg fram til slutten av 1860-åra.
Embetsfolk skulle og fram, og kjende folk som Zacharias Skancke, Hans Wille og Hans Jacob Wille, Hans Landstad og Magnus Brostrup Landstad og alle prestane før og etter desse må ha brukt Skarsvegen.Hans Nilsen Hauge for hausten 1802 over Skare. Han kom frå Bø og Seljord på veg til Tinn. Han heldt møte m.a. på Nord-Minnesjord.
Kulturminne
Bland kulturminna langs vegen finn ein:
- Skaregardane, bruk frå 1700-talet der det er funne spor etter menneskje frå steinalderen.
- Primkleivbrua
- Hogndalen
- Aakre, gard i Svartdal
Skildringar
Magnus B. Landstad er ein av mange prestar som har brukt vegen, den gong han var sokneprest i Seljord. Han skreiv diktet Aneksreisen etter ein strevsam tur langs vegen.
Dei mange kulturminne, plassar og staular langs vegen har blitt skildra av Harald Aakre i Skarsvegen, som blei utgjeven 1991.
Nokre av husa langs vegen er skildra i ei rad litografier av Inge Bye.
Litteratur
- «Skarsvegen» på Kulturminneåret 2009s nettsider
- «Skarsvegen» på hjartdalsbygda.no