Sloge: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
(Ny side: {{thumb|Sliul Norsk Folkemuseum.jpg|Sliul fra Sparbu i Steinkjer kommune, på Norsk Folkemuseum.|Jon-Erik Faksvaag}} {{thumb|Dreschflegel.jpg|Truleg er denne sloga tysk, men dei norske v...) |
({{nn}}) |
||
| (4 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 3: | Linje 3: | ||
Ei '''[[sloge]]''' eller ''sliul'' (sjå fleire namn nedafor) er ein treskereiskap. Dette var det vanlegaste reiskapen før treskemaskinane kom. Den har eit skaft, handvola eller tustervola, som var omlag 1,2 meter langt. Ein kortare stokk, slagvola eller dettvola, var bunde til skaftet med [[vidje]], åleskinn, oksesene eller tau. Slagvola kunne vere rund eller åttekanta. | Ei '''[[sloge]]''' eller ''sliul'' (sjå fleire namn nedafor) er ein treskereiskap. Dette var det vanlegaste reiskapen før treskemaskinane kom. Den har eit skaft, handvola eller tustervola, som var omlag 1,2 meter langt. Ein kortare stokk, slagvola eller dettvola, var bunde til skaftet med [[vidje]], åleskinn, oksesene eller tau. Slagvola kunne vere rund eller åttekanta. | ||
Ein la kornbanda på golvet i fleire rekkjer med aksendane mot kvarandre. Så slo ein med sloga så kornet vart skild frå halmen, raka bort halmen og kasta kornet med ei [[låvekluft]], ein gaffelforma reiskap. Etterpå kunne ein tresk kornet meir varsamt ein gong til for å få ut agner og småhalm. | {{thumb|No-nb digibok 2013061708037 0022 1.jpg|Tresking med sloge|Skansen, Johannes P: "Bygdemøllene i Norge", 1958}}Ein la kornbanda på golvet i fleire rekkjer med aksendane mot kvarandre. Så slo ein med sloga så kornet vart skild frå halmen, raka bort halmen og kasta kornet med ei [[låvekluft]], ein gaffelforma reiskap. Etterpå kunne ein tresk kornet meir varsamt ein gong til for å få ut agner og småhalm. | ||
==Namn== | ==Namn== | ||
| Linje 9: | Linje 9: | ||
Reiskapen hadde mange namn rundt om i landet. Nokre av dei som er kjend er: | Reiskapen hadde mange namn rundt om i landet. Nokre av dei som er kjend er: | ||
* sloge (Austlandet og Trøndelag) | * sloge (Austlandet og Trøndelag) | ||
* slue (Austlandet og Trøndelag) | * slog (Leka) | ||
* sloå (Leka) | |||
* slue/sluo (Austlandet og Trøndelag med Nordmøre) | |||
* sluggu (Austlandet og Trøndelag) | * sluggu (Austlandet og Trøndelag) | ||
* slegel | |||
* sliil, slijill (Fåberg, Trysil) | |||
* sliul (Austlandet; Bærum, Sør-Odal, Ås, Kråkstad, Svindal, Våler (Østf.), Onsøy, Eidsberg, Rømskog) | |||
* sluggul (Os (Hedmark)) | |||
* slyul, slyjul (Aurskog/Blaker, Romerike) | |||
* sliu (Grue, Sandsvær) | |||
* slale (Grue) | |||
* slʌle/slæle (Solør, Grue) | |||
* sløle (Sør-Odal, Nord-Odal) | |||
* slule (Eidsberg) | |||
* slile (Nordre Land, Løten, Vestre Gausdal) | |||
* slire (Hedmark, Modum, Ådal(Ringerike), Land, Østre Toten) | |||
* sliru (Østre Toten) | |||
* tust (Vestlandet, Sørlandet, Hallingdal, Gudbrandsdalen) | * tust (Vestlandet, Sørlandet, Hallingdal, Gudbrandsdalen) | ||
* flygjel (Telemark og Sørlandet) | |||
* fløgel (Telemark og Sørlandet) | |||
==Kjelder== | ==Kjelder== | ||
* [[Leksikon:Kornbehandling|Kornbehandling]] i ''Norsk historisk leksikon''. | * [[Leksikon:Kornbehandling|Kornbehandling]] i ''Norsk historisk leksikon''. | ||
[[Kategori:Landbruksutstyr]] | [[Kategori:Landbruksutstyr]] | ||
[[Kategori:Tresking]] | [[Kategori:Tresking]] | ||
{{nn}} | |||
Nåværende revisjon fra 13. mar. 2024 kl. 12:13
Ei sloge eller sliul (sjå fleire namn nedafor) er ein treskereiskap. Dette var det vanlegaste reiskapen før treskemaskinane kom. Den har eit skaft, handvola eller tustervola, som var omlag 1,2 meter langt. Ein kortare stokk, slagvola eller dettvola, var bunde til skaftet med vidje, åleskinn, oksesene eller tau. Slagvola kunne vere rund eller åttekanta.
Ein la kornbanda på golvet i fleire rekkjer med aksendane mot kvarandre. Så slo ein med sloga så kornet vart skild frå halmen, raka bort halmen og kasta kornet med ei låvekluft, ein gaffelforma reiskap. Etterpå kunne ein tresk kornet meir varsamt ein gong til for å få ut agner og småhalm.
Namn
Reiskapen hadde mange namn rundt om i landet. Nokre av dei som er kjend er:
- sloge (Austlandet og Trøndelag)
- slog (Leka)
- sloå (Leka)
- slue/sluo (Austlandet og Trøndelag med Nordmøre)
- sluggu (Austlandet og Trøndelag)
- slegel
- sliil, slijill (Fåberg, Trysil)
- sliul (Austlandet; Bærum, Sør-Odal, Ås, Kråkstad, Svindal, Våler (Østf.), Onsøy, Eidsberg, Rømskog)
- sluggul (Os (Hedmark))
- slyul, slyjul (Aurskog/Blaker, Romerike)
- sliu (Grue, Sandsvær)
- slale (Grue)
- slʌle/slæle (Solør, Grue)
- sløle (Sør-Odal, Nord-Odal)
- slule (Eidsberg)
- slile (Nordre Land, Løten, Vestre Gausdal)
- slire (Hedmark, Modum, Ådal(Ringerike), Land, Østre Toten)
- sliru (Østre Toten)
- tust (Vestlandet, Sørlandet, Hallingdal, Gudbrandsdalen)
- flygjel (Telemark og Sørlandet)
- fløgel (Telemark og Sørlandet)
Kjelder
- Kornbehandling i Norsk historisk leksikon.