Skribenter
1 575
redigeringer
Ve til Ve (Tysnes)
m ({{nn}}) |
(Ve til Ve (Tysnes)) |
||
| Linje 18: | Linje 18: | ||
Det vart relativt tidleg slått fast at ein måtte ha med eit horg å gjera. Rett nok later det til at de | Det vart relativt tidleg slått fast at ein måtte ha med eit horg å gjera. Rett nok later det til at de | ||
Lange sjølv unngjekk å nytta dette omgrepet, sjølv om den danske museumsinspektør Olaf Olsen i eit brev til Per Fett frå 1965 skriv om "Langes hørg" og "den Langeske-Sheteligske hørg-teori"<ref>Datert 27. november 1965</ref>. | Lange sjølv unngjekk å nytta dette omgrepet, sjølv om den danske museumsinspektør Olaf Olsen i eit brev til Per Fett frå 1965 skriv om "Langes hørg" og "den Langeske-Sheteligske hørg-teori"<ref>Datert 27. november 1965</ref>. | ||
Allereie i Bergen Museum si "Beretning 1915-1916" vert det slege fast at "cand. Eyvind de Lange har fortsat sin antikvarisk-topografiske undersøkelse av Tysnesøen i Søndhordland og har derunder utgravet en haug ved Tysnes kirke, hvor det fremkom meget eiendommelige fund som tyder paa en hedensk offerplass"<ref> Bergen Museum Beretning 1915-1916 s.36</ref>. | Allereie i Bergen Museum si "Beretning 1915-1916" vert det slege fast at "cand. Eyvind de Lange har fortsat sin antikvarisk-topografiske undersøkelse av Tysnesøen i Søndhordland og har derunder utgravet en haug ved Tysnes kirke, hvor det fremkom meget eiendommelige fund som tyder paa en hedensk offerplass"<ref>Bergen Museum Beretning 1915-1916 s.36</ref>. | ||
Såleis tok ein utgangspunkt i steinen som er reist midt i tufta. Ein såg på denne som eit altar. I steinen finst det kalkapat-årar, og [[Johannes Heggland]] nemner at det skulle tyda på at steinen er ført frå ei av øyane ute i fjorden. Det er denne steinen som var det fysiske provet for at ein her kunne ha føre seg ein heilag stad, eit horg. Og ser me litt på samanhengen, meiner Heggland, vil me finna at guden [[Njord]] (saman med [[Tyr]]?) stundom vart dyrka ved heilage, kvite steinar<ref>Johannes Heggland: Tysnes - det gamle Njardarlog s.110</ref>. [[Fil:Utgraving todnes 1915 bilete 1.jpg | Frå utgravinga i 1915. Foto: Lokalhistorisk arkiv i Tysnes |thumb]] | Såleis tok ein utgangspunkt i steinen som er reist midt i tufta. Ein såg på denne som eit altar. I steinen finst det kalkapat-årar, og [[Johannes Heggland]] nemner at det skulle tyda på at steinen er ført frå ei av øyane ute i fjorden. Det er denne steinen som var det fysiske provet for at ein her kunne ha føre seg ein heilag stad, eit horg. Og ser me litt på samanhengen, meiner Heggland, vil me finna at guden [[Njord]] (saman med [[Tyr]]?) stundom vart dyrka ved heilage, kvite steinar<ref>Johannes Heggland: Tysnes - det gamle Njardarlog s.110</ref>. [[Fil:Utgraving todnes 1915 bilete 1.jpg | Frå utgravinga i 1915. Foto: Lokalhistorisk arkiv i Tysnes |thumb]] | ||
| Linje 54: | Linje 54: | ||
Undersøkinga viste at Todneset har vore rein utmark og strandsone, som i yngre [[jernalder]] og [[middelalderen]] etter kvart vart teke i bruk som ein del av innmarksonen. Dei påviste kulturspora vitnar om ei meir eller mindre kontinuerleg busetting og bruk av området frå [[romertid]] til yngre jernalder, med innslag av einskilde hendingar i yngre bronsealder og førromersk jernalder. | Undersøkinga viste at Todneset har vore rein utmark og strandsone, som i yngre [[jernalder]] og [[middelalderen]] etter kvart vart teke i bruk som ein del av innmarksonen. Dei påviste kulturspora vitnar om ei meir eller mindre kontinuerleg busetting og bruk av området frå [[romertid]] til yngre jernalder, med innslag av einskilde hendingar i yngre bronsealder og førromersk jernalder. | ||
Truleg har røysa vore utsett for plyndring i førhistorisk tid. Plyndringsgropa har blitt ståande open, for så å bli gjenbrukt som fundament for [[røykstove]] eller [[jordkjeller]], vert det konkludert med i rapporten. Under fjerning av muren og golvhellene vart det såleis funne brent korn. Det minner om fundamentet for eit eldhus. Eit eldhus frå seint på 1600-talet med liknande dimensjonar og oppmuring kan sjåast på nabogarden [[Ve]]. | Truleg har røysa vore utsett for plyndring i førhistorisk tid. Plyndringsgropa har blitt ståande open, for så å bli gjenbrukt som fundament for [[røykstove]] eller [[jordkjeller]], vert det konkludert med i rapporten. Under fjerning av muren og golvhellene vart det såleis funne brent korn. Det minner om fundamentet for eit eldhus. Eit eldhus frå seint på 1600-talet med liknande dimensjonar og oppmuring kan sjåast på nabogarden [[Ve|Ve (Tysnes)]]. | ||
Rapporten konkluderer med at den hyppig refererte horgen på Tysnes ikkje utan vidare lenger kan sjåast på som knytta til kultisk aktivitet i samband med namngjevne gudar og solsnufenomen. Det heiter at funnet "har blitt referert til innen arkeologisk, religionshistorisk og filologisk forskning i nesten 100 år. Re-undersøkelser av denne art synliggjør problematikken omkring forskningens sirkelargumentasjon basert på eldre funn fremkommet med annen metodikk enn det man har til rådighet i dag." <ref>Arkeologisk rapport fra forskningsgravning i Todnesrøysa på Tysneset: Kultsted i forhistorisk tid? Rapport ved Asle Bruen Olsen og Yvonne Dahl s. 30. Forminneseksjonen, UiB. 2015.</ref> | Rapporten konkluderer med at den hyppig refererte horgen på Tysnes ikkje utan vidare lenger kan sjåast på som knytta til kultisk aktivitet i samband med namngjevne gudar og solsnufenomen. Det heiter at funnet "har blitt referert til innen arkeologisk, religionshistorisk og filologisk forskning i nesten 100 år. Re-undersøkelser av denne art synliggjør problematikken omkring forskningens sirkelargumentasjon basert på eldre funn fremkommet med annen metodikk enn det man har til rådighet i dag." <ref>Arkeologisk rapport fra forskningsgravning i Todnesrøysa på Tysneset: Kultsted i forhistorisk tid? Rapport ved Asle Bruen Olsen og Yvonne Dahl s. 30. Forminneseksjonen, UiB. 2015.</ref> | ||
== Referansar == | == Referansar == | ||
<references/> | <references /> | ||
==Kjelder og litteratur== | ==Kjelder og litteratur== | ||