323 355
redigeringer
ingen redigeringsforklaring
m (Teksterstatting – «[[Kategori:Oppland fylke» til «Kategori:Innlandet fylke [[Kategori:Oppland») |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| (2 mellomliggende versjoner av en annen bruker er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Kart over Stølsruta i Valdres.jpeg|Kart over Valdres, med den historiske vandreruta [[Stølsrute]] teikna inn.}} | <onlyinclude>{{thumb|Kart over Stølsruta i Valdres.jpeg|Kart over Valdres, med den historiske vandreruta [[Stølsrute]] teikna inn.}} | ||
'''[[Valdres]]''' er eit landskap i [[Oppland]], med kommunane [[Nord-Aurdal kommune|Nord-Aurdal]], [[Sør-Aurdal kommune|Sør-Aurdal]], [[Øystre Slidre kommune|Øystre Slidre]], [[Vestre Slidre kommune|Vestre Slidre]], [[Vang kommune i Oppland|Vang]] og [[Etnedal kommune|Etnedal]]. | '''[[Valdres]]''' er eit landskap i [[Oppland]], med kommunane [[Nord-Aurdal kommune|Nord-Aurdal]], [[Sør-Aurdal kommune|Sør-Aurdal]], [[Øystre Slidre kommune|Øystre Slidre]], [[Vestre Slidre kommune|Vestre Slidre]], [[Vang kommune i Oppland|Vang]] og [[Etnedal kommune|Etnedal]].</onlyinclude> | ||
==Geografi== | ==Geografi== | ||
Dalføret femner størstedelen av nedbørsområdet for [[Begnavassdraget]] nord for [[Sperillen]] og den øvre delen av [[Etnedal landskapsområde]] med kringliggande fjellstrok. I sør finn ein [[Begnadalen]] og [[Hedalen]]. I nord er [[Valdresflye]] ein del av [[Jotunheimen]]. Valdres reknast med til [[Austlandet]], men er òg eit grenseområde til [[Vestlandet]]. Den eldste busetninga i dalen kom vestfrå, og Valdres var lenge under [[Gulatingslagen]]. I 1153 vart dalen ein del av [[Stavanger bispedøme]]. | <onlyinclude>Dalføret femner størstedelen av nedbørsområdet for [[Begna|Begnavassdraget]] nord for [[Sperillen]] og den øvre delen av [[Etnedal landskapsområde]] med kringliggande fjellstrok. I sør finn ein [[Begnadalen]] og [[Hedalen]]. I nord er [[Valdresflye]] ein del av [[Jotunheimen]]. Valdres reknast med til [[Austlandet]], men er òg eit grenseområde til [[Vestlandet]]. Den eldste busetninga i dalen kom vestfrå, og Valdres var lenge under [[Gulatingslagen]]. I 1153 vart dalen ein del av [[Stavanger bispedøme]]. | ||
Den største tettstaden, og den einaste mer over 1000 innbyggjarar er [[Fagernes]] i Nord-Aurdal. Fagernes som fekk [[bystatus]] i 2007 og har drygt 1900 innbyggjarar (2018). Andre tettstader, med folketal per 2018 i parentes, er: [[Leira (Nord-Aurdal)|Leira]] i Nord-Aurdal (873), [[Bagn]] i Sør-Aurdal (668), [[ | Den største tettstaden, og den einaste mer over 1000 innbyggjarar er [[Fagernes]] i Nord-Aurdal. Fagernes som fekk [[bystatus]] i 2007 og har drygt 1900 innbyggjarar (2018). Andre tettstader, med folketal per 2018 i parentes, er: [[Leira (Nord-Aurdal)|Leira]] i Nord-Aurdal (873), [[Bagn]] i Sør-Aurdal (668), [[Aurdal]] i Nord-Aurdal (681), [[Beitostølen]] i Øystre Slidre (349), [[Slidre]] i Vestre Slidre (346), [[Røn (Vestre Slidre)|Røn]] i Vestre Slidre (283), [[Heggenes]] i Øystre Slidre (283), [[Moane]] i Øystre Slidre (230) og [[Bruflat]] i Etnedal (248). | ||
[[E16]] og [[fylkesveg 51 (Oppland)|fylkesveg 51]] går gjennom Valdres. Det er bussamband frå fleire stader i dalen til [[Oslo]], [[Bergen]], [[Gjøvik]] og [[Gol]]. [[Valdresbanen]] gjekk til Fagernes, og vart nedlagd i 1989. [[Fagernes lufthamn, Leirin]] var den høgast liggande flyplassen i Nord-Europa, på 822 moh. Den hadde daglege avgonger til [[Oslo lufthavn, Gardermoen]]. Lufthamna vart opna i 1987, og nedlagd i 2018. | [[E16]] og [[fylkesveg 51 (Oppland)|fylkesveg 51]] går gjennom Valdres. Det er bussamband frå fleire stader i dalen til [[Oslo]], [[Bergen]], [[Gjøvik]] og [[Gol]]. [[Valdresbanen]] gjekk til Fagernes, og vart nedlagd i 1989. [[Fagernes lufthamn, Leirin]] var den høgast liggande flyplassen i Nord-Europa, på 822 moh. Den hadde daglege avgonger til [[Oslo lufthavn, Gardermoen]]. Lufthamna vart opna i 1987, og nedlagd i 2018.</onlyinclude> | ||
==Kultur med meir== | ==Kultur med meir== | ||
| Linje 24: | Linje 24: | ||
==Administrativ inndeling== | ==Administrativ inndeling== | ||
[[Valdres fogderi]] omfatta det same området, og det gjer óg [[Valdres tingrett]] under [[Eidsivating lagdøme]] i dag. I [[Den norske kyrkja]] dekker [[Valdres prosti]] òg desse kommunane. | [[Valdres fogderi]] omfatta det same området, og det gjer óg [[Valdres tingrett]] under [[Eidsivating lagdøme]] i dag. I [[Den norske kyrkja]] dekker [[Valdres prosti]] òg desse kommunane. | ||
[[Kategori:Valdres| ]] | [[Kategori:Valdres| ]] | ||
[[Kategori:Innlandet fylke]] | [[Kategori:Innlandet fylke]] | ||