Ytre Fjærland krins: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
(→‎Skulehus: gåsøyne)
Ingen redigeringsforklaring
Linje 4: Linje 4:


==Skulehus==
==Skulehus==
Skulen i Ytre Fjærland vart heldt som omgangsskule fram til 1870-talet. I skuleprotokollane oppgis det at skulen i perioden 1875-1887 mellom anna vart heldt i Jordal, Lidal, Rødbotten og Romøren.<ref name=":1" /> I 1877 vart det lova 50spd. eller 200 kroner til ei rodestove i Lidal.<ref name=":0">Urtegaard, Gunnar. Bering, Bjørn. Kleppa, Hermund (1989) Soga om grunnskulen 1739-1989. Balestrand kommune. Side 42.</ref>  Skulestova i Lidal er omtala i skuleprotokollane for Ytre Fjærland frå 1878,<ref name=":1">Skuleprotokoll for Eithun og Ytre Fjærland 1875-1887.</ref> og var i bruk fram til 1901.<ref name=":0" /> Denne stova skal i følge femårsmeldinga for 1891-1895 ha hatt plass til 20 barn og med et «avtredelsesværelse» for læraren. Skulen var også delvis på omgang på denne tida.<ref>[https://www.fylkesarkivet.no/?cat=384572&viewsig=SFFda-100292 Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1891-1895. Annonce-Tidendes Bogtrykkeri 1897]</ref>
Skulen i Ytre Fjærland vart heldt som omgangsskule fram til 1870-talet. I skuleprotokollane oppgis det at skulen i perioden 1875-1887 mellom anna vart heldt i Jordal, Lidal, Rødbotten og Romøren.<ref name=":1" /> I 1877 vart det lova 50spd. eller 200 kroner til ei rodestove i Lidal.<ref name=":0">Urtegaard, Gunnar. Bering, Bjørn. Kleppa, Hermund (1989) Soga om grunnskulen 1739-1989. Balestrand kommune. Side 42.</ref>  Skulestova i Lidal er omtala i skuleprotokollane for Ytre Fjærland frå 1878,<ref name=":1">Skuleprotokoll for Eithun og Ytre Fjærland 1875-1887.</ref> og var i bruk fram til 1901.<ref name=":0" /> Denne stova skal i følge femårsmeldinga for 1891-1895 ha hatt plass til 20 barn og med et «avtredelsesværelse» for læraren. Skulen var også delvis på omgang på denne tida.<ref name=":2">[https://www.fylkesarkivet.no/?cat=384572&viewsig=SFFda-100292 Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1891-1895. Annonce-Tidendes Bogtrykkeri 1897]</ref>
===[[Jordal skule]]===
===[[Jordal skule]]===
Det vart bygd skulehus i Jordal i 1901. Det vart halde skule i huset til 1957, då skulen vart flytta til Mundal.
Det vart bygd skulehus i Jordal i 1901. Det vart halde skule i huset til 1957, då skulen vart flytta til Mundal.


==Skuledagen==
==Skuledagen==
=== Sjukdom og fråvær ===
På slutten av 1800-talet og starten av 1900-talet vart skuleborna no og då hindra av storm og uvèr, meir om dette under "Skulevegen" under. 
I 1911 vart krinsen ramma av kolerasjuke,<ref name=":3">Dagbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1889-1915</ref> mens borna frå Lidal i 1925 vart hindra frå å søke skulen på grunn av skarlagensfeber. Skuleprotokollane viser også at borna kunne komme ut for skadar heime som kunne hindre skulegong, bland anna minst to ulykkar med øks kor born hadde hugge seg sjølv i foten.<ref name=":3" /> <ref name=":4">Dagbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1915-1961</ref>


==Skulevegen==
==Skulevegen==
Elevane vart skyssa med båt på Sognefjorden, mellom anna frå Lidal, Romøyri og Teigen. Dette var ein vanskeleg skuleveg, spesielt på vinterstid.  
Elevane vart skyssa med båt på Sognefjorden, mellom anna frå Lidal, Romøyri og Teigen. Dette var ein vanskeleg skuleveg, spesielt på vinterstid. Til dømes kom ikkje borna frå Lidal seg til skulen mellom 7.-11. februar 1949 fordi fjorden var islagd og båten dermed ikkje kom fram.<ref name=":4" />


==Lærarar==
==Lærarar==
Linje 19: Linje 24:
! Etternamn!! Fornamn!! Fødd!! Skule!! Tilsett år!! Slutta år !! Utdanning frå !!Merknad
! Etternamn!! Fornamn!! Fødd!! Skule!! Tilsett år!! Slutta år !! Utdanning frå !!Merknad
|-
|-
| || || || ||   || || ||
| Mo
| Hans
| 1867 || Ytre Fjærland|| 1889 || 1897
| Hamar ||<ref name=":2" /><ref name=":3" />
|-
|Lidal
|Endre
|1892
|Ytre Fjærland
|1915
|1917
|Volda lærarskule
|<ref>Pederssen, K.: ''Lærerkalender for den norske folkeskole''. Utg. Dybwad. no#. 1884. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2021042748773}}.</ref><ref>''Norske skulefolk''. Utg. Dreyer. 1934. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2016041448243}}.</ref>
|-
|Hegnes-Raudbotn
|Laura
|1900
|Ytre Fjærland
|1922
|1948
|Nesna lærarskule
|<ref>''Norske skulefolk''. Utg. Dreyer. xx#. 1952. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2010102505023}}.</ref><ref>Hovudbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1925-1929</ref>
|-
|Bøyum
|Eil
|?
|Ytre Fjærland
|1949(?)
|?
|?
|<ref name=":4" />
|-
|-
|}
|}
Linje 31: Linje 66:
*Laberg, Jon (1934) Balestrand - bygd og ætter, s184-199.
*Laberg, Jon (1934) Balestrand - bygd og ætter, s184-199.
*Urtegaard, Gunnar. Bering, Bjørn. Kleppa, Hermund (1989) Soga om grunnskulen 1739-1989. Balestrand kommune.  
*Urtegaard, Gunnar. Bering, Bjørn. Kleppa, Hermund (1989) Soga om grunnskulen 1739-1989. Balestrand kommune.  
*Pederssen, K.: ''Lærerkalender for den norske folkeskole''. Utg. Dybwad. no#. 1884. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2021042748773}}.
* ''Norske skulefolk''. Utg. Dreyer. 1934. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2016041448243}}.
* ''Norske skulefolk''. Utg. Dreyer. xx#. 1952. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2010102505023}}.
* Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1891-1895. Annonce-Tidendes Bogtrykkeri 1897
* Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1891-1895. Annonce-Tidendes Bogtrykkeri 1897
* Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1896-1900. John Griegs Bogtrykkeri 1902
* Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1896-1900. John Griegs Bogtrykkeri 1902
* Skuleprotokoll for Eithun og Ytre Fjærland 1875-1887.
* Avgangsvitnesbyrd for Ytre Fjærland skulekrins, 1894-1956
* Dagbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1889-1915
* Dagbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1915-1961
* Hovudbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1925-1929
* Skuleprotokoll for Eithun skulekrins og Ytre Fjærland skulekrins, 1888-1925


===Digitale kjelder===
===Digitale kjelder===

Sideversjonen fra 7. nov. 2022 kl. 13:32

Ytre Fjærland krins var ein skulekrins i Sogndal kommune i Sogn. Tidlegare var denne krinsen, og heile Fjærland, ein del av Balestrand kommune.

Krinsen omfatta dei veglause grendene i Fjærlandsfjorden, som til dømes Jordal, Lidal, Romøyri og Teigen. Frå 1957 vart krinsen slått saman med resten av Fjærland. Det vart samla skule for alle på Pålsneset i Mundal.

Skulehus

Skulen i Ytre Fjærland vart heldt som omgangsskule fram til 1870-talet. I skuleprotokollane oppgis det at skulen i perioden 1875-1887 mellom anna vart heldt i Jordal, Lidal, Rødbotten og Romøren.[1] I 1877 vart det lova 50spd. eller 200 kroner til ei rodestove i Lidal.[2] Skulestova i Lidal er omtala i skuleprotokollane for Ytre Fjærland frå 1878,[1] og var i bruk fram til 1901.[2] Denne stova skal i følge femårsmeldinga for 1891-1895 ha hatt plass til 20 barn og med et «avtredelsesværelse» for læraren. Skulen var også delvis på omgang på denne tida.[3]

Jordal skule

Det vart bygd skulehus i Jordal i 1901. Det vart halde skule i huset til 1957, då skulen vart flytta til Mundal.

Skuledagen

Sjukdom og fråvær

På slutten av 1800-talet og starten av 1900-talet vart skuleborna no og då hindra av storm og uvèr, meir om dette under "Skulevegen" under.

I 1911 vart krinsen ramma av kolerasjuke,[4] mens borna frå Lidal i 1925 vart hindra frå å søke skulen på grunn av skarlagensfeber. Skuleprotokollane viser også at borna kunne komme ut for skadar heime som kunne hindre skulegong, bland anna minst to ulykkar med øks kor born hadde hugge seg sjølv i foten.[4] [5]

Skulevegen

Elevane vart skyssa med båt på Sognefjorden, mellom anna frå Lidal, Romøyri og Teigen. Dette var ein vanskeleg skuleveg, spesielt på vinterstid. Til dømes kom ikkje borna frå Lidal seg til skulen mellom 7.-11. februar 1949 fordi fjorden var islagd og båten dermed ikkje kom fram.[5]

Lærarar

Etternamn Fornamn Fødd Skule Tilsett år Slutta år Utdanning frå Merknad
Mo Hans 1867 Ytre Fjærland 1889 1897 Hamar [3][4]
Lidal Endre 1892 Ytre Fjærland 1915 1917 Volda lærarskule [6][7]
Hegnes-Raudbotn Laura 1900 Ytre Fjærland 1922 1948 Nesna lærarskule [8][9]
Bøyum Eil ? Ytre Fjærland 1949(?) ? ? [5]

Foto

Fotnotar

  1. ↑ 1,0 1,1 Skuleprotokoll for Eithun og Ytre Fjærland 1875-1887.
  2. ↑ 2,0 2,1 Urtegaard, Gunnar. Bering, Bjørn. Kleppa, Hermund (1989) Soga om grunnskulen 1739-1989. Balestrand kommune. Side 42.
  3. ↑ 3,0 3,1 Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1891-1895. Annonce-Tidendes Bogtrykkeri 1897
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Dagbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1889-1915
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Dagbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1915-1961
  6. ↑ Pederssen, K.: Lærerkalender for den norske folkeskole. Utg. Dybwad. no#. 1884. Digital versjon på Nettbiblioteket.
  7. ↑ Norske skulefolk. Utg. Dreyer. 1934. Digital versjon på Nettbiblioteket.
  8. ↑ Norske skulefolk. Utg. Dreyer. xx#. 1952. Digital versjon på Nettbiblioteket.
  9. ↑ Hovudbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1925-1929

Kjelder og litteratur

Prenta kjelder

  • Laberg, Jon (1934) Balestrand - bygd og ætter, s184-199.
  • Urtegaard, Gunnar. Bering, Bjørn. Kleppa, Hermund (1989) Soga om grunnskulen 1739-1989. Balestrand kommune.
  • Pederssen, K.: Lærerkalender for den norske folkeskole. Utg. Dybwad. no#. 1884. Digital versjon på Nettbiblioteket.
  • Norske skulefolk. Utg. Dreyer. 1934. Digital versjon på Nettbiblioteket.
  • Norske skulefolk. Utg. Dreyer. xx#. 1952. Digital versjon på Nettbiblioteket.
  • Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1891-1895. Annonce-Tidendes Bogtrykkeri 1897
  • Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1896-1900. John Griegs Bogtrykkeri 1902
  • Avgangsvitnesbyrd for Ytre Fjærland skulekrins, 1894-1956
  • Dagbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1889-1915
  • Dagbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1915-1961
  • Hovudbok for Ytre Fjærland skulekrins, 1925-1929
  • Skuleprotokoll for Eithun skulekrins og Ytre Fjærland skulekrins, 1888-1925

Digitale kjelder

Ikkje-prenta kjelder


Koordinater: 61.33505° N 6.68870° Ø

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Ytre_Fjærland_krins&oldid=1786436»