Dyrsku'n i Seljord
Dyrsku'n i Seljord eller Seljordutstillinga Dyrsku'n er ei årleg landbruksmesse som blir arrangert over tre dagar den andre helga i september på Dyrskuplassen i Seljord i Telemark. Dyrsku'n vert arrangert og drifta av Dyrsku'n Arrangement AS som eigast av stiftinga Seljordutstillinga Dyrskun, der Seljord kommune og Telemark Landbruksselskap er stiftarane.
Historikk
Dyrsku'n hadde sine røtar i fesjåa som vart avvikla på ein rekkje stader i heile Vest-Telemark på 1850-tallet. Fesjåa hang saman med fedriftene som gjekk frå Setesdalen og austover. I Telemark var statsagronom Johan Lindeqvist som tok initiativ til fesjåa. Han hadde reist rundt i fylket for å undersøke korleis det stod til i husdyrbruket, og fann at det stod dårleg til. Han ville setje fokus på fôring, reinhald og avl. På fesjåa møtte bøndane fram for å handle og selje dyr, og dette var eit ypperleg høve til kunnskapsformidling. Det var ikkje uvanleg at 4-500 dyr var for sal under fesjåa.
Lindeqvist fann at Seljord ville egne seg godt til det faste fesjået. Her fanst det både gode samarbeidspartnarar og tilstrekkeleg areal. I 1865 søkte kommunestyret i Seljord om pengar frå Departementet for det Indre for å halde årlege fesjå på Nordgarden i Seljord. Bonden på Nordgarden, Even Høyesen Nordgarden, stilte eit 100 dekar stort område til disposisjon medan Lindeqvist jobba iherdig med myndigheitene. Den 17. september 1866 ble så Statens første årlige Kvæg-Udstilling i Seljord arrangert.
Dyrsku'n i dag
I løpet av åra har Dyrsku'n utvikla seg til ein folkefest med 90 000 besøkande, over 700 utstillarar og mange aktivitetar fordelt på det nesten 200 mål store området. Husdyrutstillinga, ikkje minst hesteutstillinga, står framleis sentralt i arrangementet, men det er også utstillingar av husflid og handverk, skogdrift og anna som knyt seg til tradisjonelt og moderne landbruk og bygdeliv. I tillegg er det ei stor salsutstilling med ei mengde varer og tenester, samt underhaldning av forskjellig slag, mellom anna tivoli.
På Dyrskuplassen er det rekonstruert en husmannsplass kalla «Sterke-Nils tunet» til minne om kraftkaren Sterke-Nils som vart født omkring 1720. På tunet blir det vist dyrehald og gardsdrift frå gamle dager.
Viktige årstal i Dyrskuhistoria
- 1866: "Statens første Qvægudstilling” i Seljord
- 1867: Dyrsku-fjoset med 200 båsplassar teke i bruk
- 1871: Den fyrste hesteutstillinga på Dyrsku'n
- 1897: Dyrsku-fjoset utvida til vel 300 båsplassar
- 1916: 50-årsjubileum. Kongens fortjenstmedalje i sølv til telebøndene Hans Kleppen og Sveinung Groven for arbeidet "for telemarksfæets fremgang"
- 1947: Det blir opna for andre storfe-rasar enn Telemarkskyri
- 1956: 100-årsfeiring av det fyrste rasedyrskuet i Noreg, Kviteseid 1856, og 90-årsjubileum for Dyrsku'n i Seljord. Kronprins Olav æresgjest
- 1962: Bygdekunst/husflidutstilling for fyrste gong på Dyrsku'n. I dag landets største husflidsutstilling
- 1965: Seljord kommune inn i Dyrsku'n
- 1966: Jubileumsutstilling. Ny husflidshall, utstillingshall og nytt sanitæranlegg
- 1968: Dyrsku'n blir utvida frå to til tre dagar og flytt til helg
- 1969: Namneendring til Seljordutstillinga Dyrsku'n. Den fyrste Seljordprisen blir delt ut
- 1970: For fyrste gong over 20 000 på Dyrsku'n: 20 193
- 1977: Seljord Idrettslag tek over matsalet på Dyrsku'n
- 1981: Fyrste gong over 50 000 på Dyrsku'n: 51 035 selde billettar
- 1987: Nybygg med friluftsscene
- 1990: 62 742 på Dyrsku'n
- 1991: 125-årsjubileum. 18 dekar nytt utstillingsområde. Opprusting av kjøkken og kafeteria
- 1993: Ny publikumsrekord: 64 182
- 1995: Dyrsku-arrangementet omorganisert, Dyrsku'n får dagleg leiar. Dyrskuplassen utvida til 120 mål (innanfor gjerdet)
- 1996: Driftsselskapet Dyrsku'n Arrangement AS overtek drifta av Dyrsku'n. Ny Husdyrhall og ny Ride-/salshall. 66 417 gjester på Dyrsku'n
- 1997: Husmannsstoga frå Gonge på Seljordshei blir restaurert og teken i bruk under Dyrsku'n
- 1998: Nytt, moderne toalettanlegg
- 1999: Sterke Nils-tunet og den nybygde "Stogo"blir opna. Ny publikumsrekord: 69 887
- 2000: Rosemålarane tevlar om publikumspris. Besøkstal: 67 158
- 2002: Ny publikumsrekord under Dyrsku'n, heile 75 072 betalande gjester
- 2003: Skoghuset under oppføring, med ein gamal byggeskikk i grindverkteknikk som vart nytta i jarnalderen
- 2004: Den nye smia og ystebui vart teken i bruk
- 2006: Dyrsku'n fyller 140 år! Ekstra satsing på dei fleste område. Cowparade vert avslutta med ein auksjon under Dyrsku'n der pengane går til bønder i Malawi
- 2007: Storstogo bygd og teken i bruk, bygget husar administrasjon der Dyrsku'n Arrangement sitt, samt eit stort kjøkken
- 2008: Dyrsku'n mat- og kompetansesenter er i drift. Storstogo servering og produksjonskjøkken opnar
- 2010: Nytt matkvartal. Dyrsku'n blir inkubator for mat- og naturbasert næring. Stuten Kafe renoverast
- 2011: Dyrskuplassen blir utvida med 25 daa. (I-feltet)
- 2012: Husflidsutstillinga er 50 år på Dyrsku'n
- 2014: Publikumsrekord med 88 000 menneskje innafor portane på Dyrskuplassen
- 2015: Storstoga vert oppgradera og blir ein fin arena for selskap, konfirmasjon
- 2016: Dyrsku'n fyller 150 år og sett publikumsrekord med 94 248 personar.
Arkiv
Arkivet etter Dyrsku'n i Seljord er ordna ved Vest-Telemark Museum. Sjå oppføring på arkivportalen.
Kjelder
- Bolstad, Alfred: Frå kvægudstilling til folkefest : Seljordutstillinga Dyrsku'n 125 år 1866-1991. Utg. Seljordutstillinga Dyrsku'n. 1993. Digital versjon på Nettbiblioteket.