Ivar Tveiten
Ivar Tveiten (fødd 18. desember 1850 i Fyresdal, død 1934) var stortingsmann, kyrkjeminister, lærar, gardbrukar og sparebankdirektør, busett i Fyresdal i Telemark.
Han vart fødd på garden Veum i Veum anneks. Han kom så til garden Tveiten i Liegrend i same anneks som 11-åring, og dette vart ungdomsheimen hans. Han tok eksamen ved Kviteseid lærarskule i 1868 og var lærar 1868-1883. Han overtok farsgarden Tveiten vestre gnr. 88/2 i 1879. Tveiten hadde mange verv:
- Han var formann og disponent i Fyresdals forbruksforeining 1871-1899. Dette handelslaget vart vel kjend i vide krinsar for god drift. Seinare vart han forretningsførar i den nye Veum forbruksforeining. Han var heradskasserar eit par år, formann i skulestyret og med i heradsstyret i fleire år.
- Han var sparebankdirektør i fleire år og medlem av forstandarskapet i Fyresdal sparebank.
- Han var stortingsmann for Telemark 1903-1924. I stortinget var han varapresident 1916 og president 1917 – 1920 og formann i presidentskapet 1920.
- Han var statsråd (kyrkjeminister) i Johan Ludwig Mowinckels første regjering 1924 – 1926. Ei tid var han formann i stortingets upolitiske bondelag.
Ivar Tveiten var dessutan i om lag 13 år lærar i Fardal, Vikstrand og Borggrends krinsar i Fyresdal og sa sjølv at denne tida var mellom dei lukkelegaste år han hadde hatt. Han døde i 1934.
Det er eit fotografi av han på Tveiten 12. juni 1931, teke av Bendik Taraldlien.
Byste i Øyskogen
7. juni 2025 vart det avduka ei byste av Ivar Tveiten, forma av Dyre Vaa, i Øyskogen i Fyresdal. Dette er eit debutarbeid av han som vart med på haustutstillinga i 1925 og fekk særs god kritikk. Den vart innkjøpt av Nasjonalgalleriet, det er ein kopi i Stortinget og familien hadde ein kopi. Denne siste ønska familien å gjeve til Fyresdal Bygdemuseum og den vart satt opp i museumsparken Øyskogen. Ved overrekkinga var det ein representant frå familien og represntantar frå etterkomarane til Ivar Tveiten, dei siste stod for sjølve avdukinga.
Biletgalleri
Denne bysta av Ivar Tveiten vart gjeve av familien Vaa til Fyresdal Bygdemuseum 2025
Ved avdukinga.Vi ser ein frå familien Vaa til venstre og etterkomarar etter Ivar Tveiten til høgre. Foto Fyresdal Bygdemuseum 2025.
Slik som bysta står i Øyskogen i 2025. Foto: Anne Momrak-Haugan
Kjelder
- Taraldlien, Bendik: Fyresdal Andre utgåva 1949. Alb. Cammermeyers forlag. Oslo.
- Marvik, Steinar: Fyresdal. Gards- og ættesoge. Fyresdal kommune 1992
- NBL-artikkel om Ivar Tveiten
- Ivar Tveiten i Historisk befolkningsregister.