Ernest Orlando Lawrence: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
(Ny side: '''Ernst Orlando Lawrence'''. Professor i fysikk av norsk avstamming fødd i Madison, Wisconsin 12.01.1871. Namnet Lawrence er ein amerikanisering av oldefaren sitt namn Lavrants. Hans far...)
 
Ingen redigeringsforklaring
(19 mellomliggende versjoner av 8 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
'''Ernst Orlando Lawrence'''. Professor i fysikk av norsk avstamming fødd i Madison, Wisconsin 12.01.1871.
<onlyinclude>{{thumb|Ernest Orlando Lawrence.jpg|Ernest Orlando Lawrence}}
'''[[Ernest Orlando Lawrence]]''' (fødd i Canton, [[South Dakota]] [[8. august]] [[1901]], død [[27. august]] [[1958]]) var ein amerikansk professor i fysikk av norsk avstamming. Lawrence fekk nobelprisen i fysikk i 1939.</onlyinclude>


Namnet Lawrence er ein amerikanisering av oldefaren sitt namn Lavrants. Hans farfar, Olav Lavrantson [[Hogndalen]], var omgangsskulelærar i [[Åmotsdal]] i[[ Seljord]], Telemark. Olav emigrerte som mange til Amerika i 1843. Han gifte seg der i 1850-åra med Bertha Marie Ellefsen frå Kragerø. Dei fekk seks born og ein av desse var Carl Gustavus Lawrence. Carl hadde gode evner og fekk svært god utdanning. Han hadde særleg interesse for pedagogikk og psykologi og blei seinare professor (lærar?) ved The Normal and Industrial School i South Dakota.
Namnet Lawrence er ei amerikanisering av oldefaren sitt namn, Lavrants. Farfar hans, [[Olav Lavrantson Hogndalen]], var omgangsskulelærar i [[Åmotsdal]] i [[Seljord]] i Telemark. Olav emigrerte, som mange, til Amerika i 1843. Han gifte seg der i 1850-åra med [[Bertha Marie Ellefsen]] frå [[Kragerø kommune|Kragerø]]. Dei fekk seks born, og ein av desse var Carl Gustavus Lawrence. Carl hadde gode evner og fekk svært god utdanning. Han hadde særleg interesse for pedagogikk og psykologi og blei seinare professor (lærar?) ved The Normal and Industrial School i [[South Dakota]].
Carl fekk óg norsk ektefelle og gifte seg med Gunda [[Garmosøygard]] frå [[Lom]] i Gudbrandsdalen.  Dei fekk seks born. Den eine av desse var var Johan Lawrence som var professor i medisin ved universitetet i Berkley. Ein annan son var professor Ernst Orlando Lawrence.


<blockquote>
Carl fekk òg ektefelle av norsk avstamming da han gifte seg med Gunda [[Garmosøygard]]<ref>Iflg. [[Bygdabok for Lom]] bd 2 s. 42f (under Garmosøygarden) var foreldra Marit Knutdtr. frå Vesløygarden (1834-1905) g. 1871 m. Eirik Jakobsson frå Garmosøygarden (1846-1921). Dei var innerstar i Garmosøygarden da dei gifte seg, og utvandra i 1873. Det står dei kom til [[Iowa]], fekk fire barn til, og at eit av barnebarna fekk nobelprisen i kjernefysikk i 1939.</ref>, barnebarn av utvandrarar frå [[Lom]] i Gudbrandsdalen. Dei fekk seks born. Den eine av desse var Johan Lawrence som var professor i medisin ved universitetet i Berkley. Ein annan son var professor Ernest Orlando Lawrence.
Professsor Ernst Orlando Lawrence ved Universsity of Calefornia Berkely i USA, et av de mest lysende navn i moderne videnskap. I 1940 fikk han Nobelprisen i fysikk som oppfinner av Syklotronen, populært kalt atomkanonen. Med denne oppfinnelse hadde han gitt vitenskapen et nytt og meget virkningsfullt redskap til studiet av atomspaltingen. Han er ikke nettopp oppfinner av atombomben, men både ved sin oppfinnelse og i sitt senere arbeid, er han av de vitenskapsmenn som har bidratt mest til at atombomben er blitt virkelighet.
{{Sitat|Professsor Ernst Orlando Lawrence ved Universsity of Calefornia Berkely i USA, et av de mest lysende navn i moderne videnskap. I 1940 (sic!) fikk han Nobelprisen i fysikk som oppfinner av Syklotronen, populært kalt atomkanonen. Med denne oppfinnelse hadde han gitt vitenskapen et nytt og meget virkningsfullt redskap til studiet av atomspaltingen. Han er ikke nettopp oppfinner av atombomben, men både ved sin oppfinnelse og i sitt senere arbeid, er han av de vitenskapsmenn som har bidratt mest til at atombomben er blitt virkelighet.<br />
Det er ikke uten en viss stolthet at vi kan regne ham som halveis lands-mann. Hans slekt er rent norsk, både på farssiden og på morsssiden, selv om både han og foreldrene er født i USA.<br />Rjukan Dagblad. Februar 1946.
Det er ikke uten en viss stolthet at vi kan regne ham som halveis lands-mann. Hans slekt er rent norsk, både på farssiden og på morsssiden, selv om både han og foreldrene er født i USA.|Rjukan Dagblad. Februar 1946.}}Sitatet frå ''Rjukan Dagblad'' er berre eitt av mange døme på at Lawrence vart omtalt i norske aviser, både då han fekk nobelprisen og etter at det vart kjent at han hadde arbeida med atombomba. I 2015 vart det til og med markert i Lom at det var 75 år sidan han fekk nobelprisen.<ref>''Gudbrandsdølen Dagningen 2015.02.25''. {{nb.no|NBN:no-nb_digavis_gudbrandsdolendagnin_null_null_20150225_178_47_1}}.</ref>
</blockquote>  


Hogndalen blei brukt til slåtte og staule til 1940-åra.
==Referanser==
<references/>


==Litteratur==
==Litteratur==
 
*{{WP-artikkel|http://en.wikipedia.org/wiki/Ernest_Lawrence|Ernest Lawrence|en}}
Tov Flatin, Seljordssoga, Seljord kommune, 1945 og 1954.<br />
*Tov Flatin: ''[[Seljordssoga]]'', Seljord kommune, 1945 og 1954.
Bind II «Gardar og ættir i hovudsokne og Flatdal sokn» <br />
**Bind II «Gardar og ættir i hovudsokne og Flatdal sokn»
Bind III «Gardar og ættir i Flatdal sokn (framhald frå II band.) og Åmotsdal sokn», «Ymse lag i heradet» og «Rettingar til band I, II og III».<br />
**Bind III «Gardar og ættir i Flatdal sokn (framhald frå II band.) og Åmotsdal sokn», «Ymse lag i heradet» og «Rettingar til band I, II og III».
 
*Aakre, Harald: ''Skarsvegen''. Svartdal, 1991.
Aakre, Harald. Skarsvegen. Svartdal, 1991. <br />
*Høgehaug, Olav. ''Ættesoge frå Øvre Telemark''. Utg. T. Nes. 1997. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2015070608048}}.
Høgehaug Olav/Trygve Nes. Ættesoge frå Øvre Telemark. Skien, 1997. ISBN 82-992218-6-2.
*Karlberg, Odd. ''Seljord : Ættesoge for Flatdal og Åmotsdal''. Utg. Seljord kommune. 2003. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2015062308166}}.
* Rjukan Dagblad. 1946.


==Eksterne lenker==
==Eksterne lenker==
Linje 24: Linje 25:
* [http://www.hjartdalsbygda.no/skarsvegen/index.htm «Skarsvegen»] på hjartdalsbygda.no
* [http://www.hjartdalsbygda.no/skarsvegen/index.htm «Skarsvegen»] på hjartdalsbygda.no


[[Kategori:Veger i Telemark]]
 
{{DEFAULTSORT:Lawrence, Ernest Orlando}}
[[Kategori:Personer]]
[[Kategori:Norsk-amerikanere]]
[[Kategori:Seljord kommune]]
[[Kategori:Seljord kommune]]
[[Kategori:Kulturhistoriske veger]]  
[[Kategori:Fysikere]]
[[Kategori:Skarsvegen]]
[[Kategori:Nobelprisen]]
[[Kategori: Nobelprisvinnere]]
[[Kategori:Fødsler i 1901]]
[[Kategori:Dødsfall i 1958]]
{{nn}}

Sideversjonen fra 16. nov. 2023 kl. 13:12

Ernest Orlando Lawrence

Ernest Orlando Lawrence (fødd i Canton, South Dakota 8. august 1901, død 27. august 1958) var ein amerikansk professor i fysikk av norsk avstamming. Lawrence fekk nobelprisen i fysikk i 1939.

Namnet Lawrence er ei amerikanisering av oldefaren sitt namn, Lavrants. Farfar hans, Olav Lavrantson Hogndalen, var omgangsskulelærar i Åmotsdal i Seljord i Telemark. Olav emigrerte, som mange, til Amerika i 1843. Han gifte seg der i 1850-åra med Bertha Marie Ellefsen frå Kragerø. Dei fekk seks born, og ein av desse var Carl Gustavus Lawrence. Carl hadde gode evner og fekk svært god utdanning. Han hadde særleg interesse for pedagogikk og psykologi og blei seinare professor (lærar?) ved The Normal and Industrial School i South Dakota.

Carl fekk òg ektefelle av norsk avstamming da han gifte seg med Gunda Garmosøygard[1], barnebarn av utvandrarar frå Lom i Gudbrandsdalen. Dei fekk seks born. Den eine av desse var Johan Lawrence som var professor i medisin ved universitetet i Berkley. Ein annan son var professor Ernest Orlando Lawrence.

Professsor Ernst Orlando Lawrence ved Universsity of Calefornia Berkely i USA, et av de mest lysende navn i moderne videnskap. I 1940 (sic!) fikk han Nobelprisen i fysikk som oppfinner av Syklotronen, populært kalt atomkanonen. Med denne oppfinnelse hadde han gitt vitenskapen et nytt og meget virkningsfullt redskap til studiet av atomspaltingen. Han er ikke nettopp oppfinner av atombomben, men både ved sin oppfinnelse og i sitt senere arbeid, er han av de vitenskapsmenn som har bidratt mest til at atombomben er blitt virkelighet.

Det er ikke uten en viss stolthet at vi kan regne ham som halveis lands-mann. Hans slekt er rent norsk, både på farssiden og på morsssiden, selv om både han og foreldrene er født i USA.

– Rjukan Dagblad. Februar 1946.

Sitatet frå Rjukan Dagblad er berre eitt av mange døme på at Lawrence vart omtalt i norske aviser, både då han fekk nobelprisen og etter at det vart kjent at han hadde arbeida med atombomba. I 2015 vart det til og med markert i Lom at det var 75 år sidan han fekk nobelprisen.[2]

Referanser

  1. ↑ Iflg. Bygdabok for Lom bd 2 s. 42f (under Garmosøygarden) var foreldra Marit Knutdtr. frå Vesløygarden (1834-1905) g. 1871 m. Eirik Jakobsson frå Garmosøygarden (1846-1921). Dei var innerstar i Garmosøygarden da dei gifte seg, og utvandra i 1873. Det står dei kom til Iowa, fekk fire barn til, og at eit av barnebarna fekk nobelprisen i kjernefysikk i 1939.
  2. ↑ Gudbrandsdølen Dagningen 2015.02.25. Digital versjon på Nettbiblioteket.

Litteratur

  • Mal:WP-artikkel
  • Tov Flatin: Seljordssoga, Seljord kommune, 1945 og 1954.
    • Bind II «Gardar og ættir i hovudsokne og Flatdal sokn»
    • Bind III «Gardar og ættir i Flatdal sokn (framhald frå II band.) og Åmotsdal sokn», «Ymse lag i heradet» og «Rettingar til band I, II og III».
  • Aakre, Harald: Skarsvegen. Svartdal, 1991.
  • Høgehaug, Olav. Ættesoge frå Øvre Telemark. Utg. T. Nes. 1997. Digital versjon på Nettbiblioteket.
  • Karlberg, Odd. Seljord : Ættesoge for Flatdal og Åmotsdal. Utg. Seljord kommune. 2003. Digital versjon på Nettbiblioteket.
  • Rjukan Dagblad. 1946.

Eksterne lenker

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Ernest_Orlando_Lawrence&oldid=1962084»