Fembøring: Forskjell mellom sideversjoner
Ingen redigeringsforklaring |
m (Teksterstatting – «[[Kategori:å» til «[[Kategori:Å») |
||
| (12 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Ou1978 Nordlandsmuseet Femboeringen.jpg|Ein fembøring utstilt utanfor [[Nordlandsmuseet]] i [[Bodø]] ca. 1978.|Olve Utne}} | <onlyinclude>{{thumb|Ou1978 Nordlandsmuseet Femboeringen.jpg|Ein fembøring utstilt utanfor [[Nordlandsmuseet]] i [[Bodø]] ca. 1978.|Olve Utne}} | ||
Ein '''[[fembøring]]''' ( | Ein '''[[fembøring]]''' ([[nynorsk]]/[[bokmål]]; trulig frå [[norrønt]] ''byrðingr'' og burde kanskje helst vore skrive ''fembørding'') er ein open, [[spissgatta]] trebåt med [[segl]] og minst fem [[båtrom]]. Denne båttypen, som hovudsaklig er ein størrelseskategori, har tradisjonelt vorte bruka i [[Trøndelag]] og [[Nord-Norge]]. Fembøringane blir tradisjonelt bygd enten som [[åfjordsbåt]]ar eller [[nordlandsbåt]]ar. Sjølv om fembøringane har minst fem rom, og i praksis ofte minst sju eller åtte, så har dei sjeldan meir enn fem eller seks par [[tollepinnar]] — og ofte ned til tre par i storfembøringane frå sist på [[1800-talet]]. Dei største åfjords-storfembøringane var kring 52 fot og vart spesialbygd for [[lofotfisket]]; dei vart følgelig kalla ''lofotbåtar''. </onlyinclude> | ||
Opphavet til namnet ''fembøring'' er uvisst. Blant hypotesane kan nemnast at ''børing'' har vorte sett i samband med både ''bord'' og ''bør'' og at ''fem'' kan vise til enten talordet 5 eller eit likelydande ord med anna tyding. Kor som er, så er det trulig samband mellom ordet ''fembøring'' og ordet ''[[sambøring]]'' som vi finn i eldre kjelder frå [[Møre]]kysten. | Opphavet til namnet ''fembøring'' er uvisst. Blant hypotesane kan nemnast at ''børing'' har vorte sett i samband med både ''bord'' og ''bør'' og at ''fem'' kan vise til enten talordet 5 eller eit likelydande ord med anna tyding. Kor som er, så er det trulig samband mellom ordet ''fembøring'' og ordet ''[[sambøring]]'' som vi finn i eldre kjelder frå [[Møre]]kysten. | ||
[[ | == Bildegalleri == | ||
[[ | <gallery> | ||
[[ | Fil:Siglurd.jpg|Åfjordsfembøringen [[Siglurð]], bygd 1980 av Olaf Mølslett i Åfjorden og kjøpt av Jøa kystlag i 1984. {{byline|ukjent (Jøa kystlag)}} | ||
[[ | Fil:Heggvin.JPG|[[Heggvin (Fembøring 1998)|Heggvin]]. {{byline|Per Hillesund|2009}} | ||
Fil:Vagar 50.jpg|[[Vågar (Fembøring 1998)|Vågar]]. {{byline|}} | |||
</gallery> | |||
[[Kategori:Nordlandsbåter]] | |||
[[Kategori:Åfjordsbåter]] | |||
[[Kategori:Trønderbåter]] | |||
[[Kategori:Klinkbygging]] | |||
[[Kategori:Fembøringer]] | |||
{{f1}} | |||
{{nn}} | |||
Nåværende revisjon fra 26. nov. 2023 kl. 03:44
Ein fembøring (nynorsk/bokmål; trulig frå norrønt byrðingr og burde kanskje helst vore skrive fembørding) er ein open, spissgatta trebåt med segl og minst fem båtrom. Denne båttypen, som hovudsaklig er ein størrelseskategori, har tradisjonelt vorte bruka i Trøndelag og Nord-Norge. Fembøringane blir tradisjonelt bygd enten som åfjordsbåtar eller nordlandsbåtar. Sjølv om fembøringane har minst fem rom, og i praksis ofte minst sju eller åtte, så har dei sjeldan meir enn fem eller seks par tollepinnar — og ofte ned til tre par i storfembøringane frå sist på 1800-talet. Dei største åfjords-storfembøringane var kring 52 fot og vart spesialbygd for lofotfisket; dei vart følgelig kalla lofotbåtar.
Opphavet til namnet fembøring er uvisst. Blant hypotesane kan nemnast at børing har vorte sett i samband med både bord og bør og at fem kan vise til enten talordet 5 eller eit likelydande ord med anna tyding. Kor som er, så er det trulig samband mellom ordet fembøring og ordet sambøring som vi finn i eldre kjelder frå Mørekysten.
