Hærkystbatteriet på Berkneset: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
(Ny side: <onlyinclude>{{thumb | Berkneset.jpg|Oversyn over Berkneset. I venstre bildekant ser vi Yksnøya|Arnfinn Kjelland|2009}}'''Hærkystbatteriet på Berkneset''' i Volda vart bygd opp a...)
 
m (Robot: Endrer mal: Bokhylla)
 
(15 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
<onlyinclude>{{thumb | Berkneset.jpg|Oversyn over Berkneset. I venstre bildekant ser vi Yksnøya|Arnfinn Kjelland|2009}}'''[[Hærkystbatteriet på Berkneset]]''' i [[Volda]] vart bygd opp av dei tyske okkupasjonsstyrkane på [[Berkneset (Volda)|Berkneset]] i Volda i løpet av 1942. Batteriet var operativt i desember det året, som ein del av [[Festung Norwegen]]. Nemninga er etter den tyske terminologien; det var den tyske hæren, [[Hærkystregiment 976]], som hadde ansvaret for fortet. Dette regimentet hadde i alt 11 slike fort eller batteri på [[Sunnmøre]].<ref>Flatmark s. 9.</ref>
<onlyinclude>{{thumb | Berkneset.jpg|Oversyn over Berkneset. I venstre bildekant ser vi Yksnøya|Arnfinn Kjelland|2009}}'''[[Hærkystbatteriet på Berkneset]]''' i [[Volda]] vart bygd opp av dei tyske okkupasjonsstyrkane på [[Berkneset (Volda)|Berkneset]] i Volda i løpet av 1942. Batteriet var operativt i desember det året, som ein del av [[Festung Norwegen]]. Nemninga er etter den tyske terminologien; det var den tyske hæren, [[Hærkystregiment 976]], som hadde ansvaret for fortet. Dette regimentet hadde i alt 11 slike fort eller batteri på [[Sunnmøre]], og Berkneset hadde nemninga HKB 35/976.<noinclude><ref>Flatmark s. 9 og 87.</ref></noinclude>


Alt sommaren 1940 sendte tyskarane ein styrke på 10 soldatar til [[Yksnøya (Volda)|Yksnøya]] utanfor Berkneset der dei først planla utbygginga. Innbyggjarane fekk beskjed om at dei måtte vere budd på å flytte frå øya. Men da tyskarane fann ut at det var dårleg vassforsyning der, vart planane skrinlagde.<ref>Hasle s. 270f.</ref>
Alt sommaren 1940 sendte tyskarane ein styrke på 10 soldatar til [[Yksnøya (Volda)|Yksnøya]] utanfor Berkneset der dei først planla utbygginga. Innbyggjarane fekk beskjed om at dei måtte vere budd på å flytte frå øya. Men da tyskarane fann ut at det var dårleg vassforsyning der, vart planane skrinlagde.</onlyinclude><ref>Hasle s. 270f.</ref>


Utbygginga av anlegget gjekk føre seg med norske og tyske arbeidsfolk. Dei norske var stort sett frå Volda og [[Ørsta]], dei tyske høyrde til i [[Organisation Todt]]. Av tyske soldatar varierte styrken frå ca 70 i starten til kring 150 på slutten av krigen.<ref>Alme s. 45f, Flatmark s. 87.</ref>
Utbygginga av anlegget gjekk føre seg med norske og tyske arbeidsfolk. Dei norske var stort sett frå Volda og [[Ørsta]], dei tyske høyrde til i [[Organisation Todt]]. Av tyske soldatar varierte styrken frå ca 70 i starten til kring 150 på slutten av krigen.<ref>Alme s. 45f, Flatmark s. 87.</ref>
Linje 9: Linje 9:
Batteriet på Berkneset hadde som hovudoppgåve å sikre den indre skipsleia langs Storfjorden. Det var ikkje i direkte kamp. Men under [[flyangrepet i Ørstafjorden 5. desember 1944]] opna luftvernkanonane eld mot dei allierte flya, utan nemnande verknad.<ref>Alme s. 45, 48f.</ref>  Det same gjeld [[flyangrepet i Dalsfjorden 23. mars 1945]].
Batteriet på Berkneset hadde som hovudoppgåve å sikre den indre skipsleia langs Storfjorden. Det var ikkje i direkte kamp. Men under [[flyangrepet i Ørstafjorden 5. desember 1944]] opna luftvernkanonane eld mot dei allierte flya, utan nemnande verknad.<ref>Alme s. 45, 48f.</ref>  Det same gjeld [[flyangrepet i Dalsfjorden 23. mars 1945]].


Etter kapitulasjonen vart tyskarane verande fleire veker på Berkneset, først og fremst for å rydde vekk piggtråd og særleg store mengder landminer.
Batteriet vart nedlagt ved kapitulasjonen i mai 1945. Tyskarane vart likevel verande fleire veker på Berkneset, først og fremst for å rydde vekk piggtråd og store mengder landminer. Fleire installasjonar (kanonfundament, bunkrar o.l.) frå verksemda er framleis (i 2011) synlege.
 
==Bilde frå 2018==
Referansane i bildetekstane er frå Flatmark 1994. Klikk på lenka under litteratur og ein kjem til side 87.
<gallery>
Bilde:Berkneset-reg19.jpg|Mitraljøsestilling, nr. 19. {{byline|Arnfinn Kjelland|2018}}
Bilde:Berkneset-reg02.jpg|Luftvernkanonstilling, nr. 2. {{byline|Arnfinn Kjelland|2018}}
Bilde:Berkneset-reg18.jpg|Feltkanonstilling, nr. 17 (feil i filnamnet). {{byline|Arnfinn Kjelland|2018}}
Bilde:Bergneset-ved-reg16.jpg|Bunkere ved feltkanonstilling 16, nr. 51 og 52. {{byline|Arnfinn Kjelland|2018}}
</gallery>


==Litteratur==
==Litteratur==
* Alme, Bjarte 1984: HKB 35/976 «Birkenes». Festninga på Berkneset i krigshistorisk perspektiv. ''[[Voldaminne]]'' s. 38–50.
* Alme, Bjarte 1984: HKB 35/976 «Birkenes». Festninga på Berkneset i krigshistorisk perspektiv. ''[[Voldaminne]]'' s. 38–50.
* Flatmark, Olav 1994: ''Sunnmøre i Festung Norwegen. En oversikt over tysk virksomhet 1940–45''. Snøhetta forlag a.s. s. 87–91.
* Flatmark, Jan Olav 1994: ''Sunnmøre i Festung Norwegen. En oversikt over tysk virksomhet 1940–45'', side 87-91, Snøhetta forlag a.s. {{Nb.no|NBN:no-nb_digibok_2016121448043|side=90}}
*Hasle, Kari 2009: Lidabygda. ''[[Voldasoga|Busetnadssoga for Volda]]''. Band 5.
*Hasle, Kari 2009: Lidabygda. ''[[Voldasoga|Busetnadssoga for Volda]]''. Band 5.


Linje 19: Linje 28:
<references/>
<references/>


[[Kategori: Volda under andre verdenskrig]]
[[Kategori:Volda kommune]]
[[Kategori: Festningsverk]]
 
[[Kategori: Festung Norwegen]]
[[Kategori:Festung Norwegen]]
[[Kategori:Organisation Todt]]
[[Kategori:Festningsverk]]
{{Kulturminne i Volda}}
{{F1}}
{{artikkelkoord|62.21997|N|5.93467|Ø}}
{{nn}}

Nåværende revisjon fra 7. mar. 2024 kl. 10:27

Oversyn over Berkneset. I venstre bildekant ser vi Yksnøya
Foto: Arnfinn Kjelland (2009).

Hærkystbatteriet på Berkneset i Volda vart bygd opp av dei tyske okkupasjonsstyrkane på Berkneset i Volda i løpet av 1942. Batteriet var operativt i desember det året, som ein del av Festung Norwegen. Nemninga er etter den tyske terminologien; det var den tyske hæren, Hærkystregiment 976, som hadde ansvaret for fortet. Dette regimentet hadde i alt 11 slike fort eller batteri på Sunnmøre, og Berkneset hadde nemninga HKB 35/976.[1]

Alt sommaren 1940 sendte tyskarane ein styrke på 10 soldatar til Yksnøya utanfor Berkneset der dei først planla utbygginga. Innbyggjarane fekk beskjed om at dei måtte vere budd på å flytte frå øya. Men da tyskarane fann ut at det var dårleg vassforsyning der, vart planane skrinlagde.[2]

Utbygginga av anlegget gjekk føre seg med norske og tyske arbeidsfolk. Dei norske var stort sett frå Volda og Ørsta, dei tyske høyrde til i Organisation Todt. Av tyske soldatar varierte styrken frå ca 70 i starten til kring 150 på slutten av krigen.[3]

Bevæpninga på Berkneset var i 1943 fire 10,5 cm feltkanonar forutan maskingevær og mitraljøsar. På slutten av krigen var det i tillegg kome ei 7,5 cm feltkanon, ei 2,5 cm panservernkanon og to 2,5 cm luftvernkanonar.[4]

Batteriet på Berkneset hadde som hovudoppgåve å sikre den indre skipsleia langs Storfjorden. Det var ikkje i direkte kamp. Men under flyangrepet i Ørstafjorden 5. desember 1944 opna luftvernkanonane eld mot dei allierte flya, utan nemnande verknad.[5] Det same gjeld flyangrepet i Dalsfjorden 23. mars 1945.

Batteriet vart nedlagt ved kapitulasjonen i mai 1945. Tyskarane vart likevel verande fleire veker på Berkneset, først og fremst for å rydde vekk piggtråd og store mengder landminer. Fleire installasjonar (kanonfundament, bunkrar o.l.) frå verksemda er framleis (i 2011) synlege.

Bilde frå 2018

Referansane i bildetekstane er frå Flatmark 1994. Klikk på lenka under litteratur og ein kjem til side 87.

  • Mitraljøsestilling, nr. 19. Foto: Arnfinn Kjelland (2018).
    Mitraljøsestilling, nr. 19.
    Foto: Arnfinn Kjelland (2018).
  • Luftvernkanonstilling, nr. 2. Foto: Arnfinn Kjelland (2018).
    Luftvernkanonstilling, nr. 2.
    Foto: Arnfinn Kjelland (2018).
  • Feltkanonstilling, nr. 17 (feil i filnamnet). Foto: Arnfinn Kjelland (2018).
    Feltkanonstilling, nr. 17 (feil i filnamnet).
    Foto: Arnfinn Kjelland (2018).
  • Bunkere ved feltkanonstilling 16, nr. 51 og 52. Foto: Arnfinn Kjelland (2018).
    Bunkere ved feltkanonstilling 16, nr. 51 og 52.
    Foto: Arnfinn Kjelland (2018).

Litteratur

  • Alme, Bjarte 1984: HKB 35/976 «Birkenes». Festninga på Berkneset i krigshistorisk perspektiv. Voldaminne s. 38–50.
  • Flatmark, Jan Olav 1994: Sunnmøre i Festung Norwegen. En oversikt over tysk virksomhet 1940–45, side 87-91, Snøhetta forlag a.s. Digital versjon på Nettbiblioteket
  • Hasle, Kari 2009: Lidabygda. Busetnadssoga for Volda. Band 5.

Referansar

  1. ↑ Flatmark s. 9 og 87.
  2. ↑ Hasle s. 270f.
  3. ↑ Alme s. 45f, Flatmark s. 87.
  4. ↑ Flatmark s. 88.
  5. ↑ Alme s. 45, 48f.


Ekset, Møre og Romsdal - Riksantikvaren-T314 01 0069.jpg Hærkystbatteriet på Berkneset er ein del av prosjektet Kulturminneregistrering i Volda og er lagt ut under lisensen cc-by-sa. Lokalhistoriewikis brukere kan fritt redigere og utvide artikkelen. Artiklar i Kjeldearkivet skal ikkje endrast, bortsett frå at lenkjer kan leggjast inn.
Fleire artiklar finn du i denne alfabetiske oversikten og på prosjektforsida.

Koordinater: 62.21997° N 5.93467° Ø

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Hærkystbatteriet_på_Berkneset&oldid=2111030»