Nyheim (Høyanger gnr. 56/3): Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Ingen redigeringsforklaring
(lenke)
 
(10 mellomliggende versjoner av 6 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
[[Nyheim, Berge i Høyanger|Nyheim]]; gnr 56, bruk nr 3, Berge i Høyanger.
{{thumb|SVEB2022P001 20220720 0038NyheimBilde.jpg|Huslyden på Nyheim samla i hagen før 1928. Bak frå venstre Kari, Lasse, Marta, Anna på armen, Lidvin og Johan, Framfor Ingebjørg.}}[[Nyheim, Berge i Høyanger|'''Nyheim''']], gnr 56, bnr 3, var eit småbruk på [[Berge (Høyanger)|Berge]] i [[Høyanger kommune|Høyanger]].  


Lasse L. Berge fekk utskilt eit lite småbruk av farsgarden 56/1 i 1914. Bruket vart skyldsett til 0,48skmark og fekk namnet Nyheim i skøyta. Tidlegare heitte staden Nykvia og det vart det heitande på folkemunne.
Lasse Lasseson Berge fekk skilt ut bruket frå farsgarden Øvre Berge (56/1) i 1914. Det er kalla Nyheim i skøyta og skyldsett til 0,48 skmark. Tidlegare heitte staden Nykvia, og det vart det heitande på folkemunne. Bruket låg den gongen i [[Kyrkjebø kommune|Kyrkjebø herred]].


Hyslyden bygde våningshus og uthus. Natt til 9 februar 1928 tok eit snøskred heimen. Skreda løsna ved Vetlegråsvoda og stoppa først på Indre Berge. Tre av borna omkom, Kari, Ingebjørg og Anne. Lidivin og Johan vart greve fram i live. Foreldra var i Høyanger denne natta. Husa blei ikkje bygd oppatt, i mange år etter raset hausta huslyden bæra frå hagen. Bruket er no innlemma i 56/1.
Brukarparet Lasse og Marta Johansdotter fekk sett opp våningshus og uthus. Lasse hadde også arbeid i Høyanger ved sida av gardsbruket. Paret hadde fem born.  


9 Februar 1928 var ein uvêrsdag med fatale snøskred fleire stader på vestlandet. Desse er omtalt i fleire aviser mellom anna Fritt Folk 14 februar 1928;
==Snøskredet i 1928 ==
9. februar 1928 var ein uvêrsdag med fatale snøskred fleire stader på Vestlandet, mellom anna i Berge. Skreda løsna ved [[Vetlegråsvoda]] og stoppa først på Indre Berge, truleg i 4-5-tida på natta. Avisa [[Fritt Folk (Høyanger)|Fritt folk]] rapporterte: «Vårt neste mål er å betrakte den fryktelige ulykke på Øvre Berge ved Nordeide på nært hold. Fra dambskibsstoppestedet er det en times vei op til Berge, hvor der naturlig nok er stor sorg over den ulykke som har rammet Lasse Berges familie.»<ref name=":0">Fritt folk: s. 1</ref>


«Vårt neste mål er å betrakte den fryktelige ulykke på Øvre Berge ved Nordeide på nært hold. Fra dambskibsstoppestedet er det en times vei op til Berge, hvor der naturlig nok er stor sorg over den ulykke som har rammet Lasse Berges familie.
Tre av borna til Marta og Lasse, ein gut på 7 og to jenter på 12 og 17 år, omkom i skredet. Dei to eldste gutane, Johan på 18 og Lidvin på 19, berga livet. Lidvin hadde gravd seg fram, så han fekk hovudet og ein arm fri, medan Johan var metvitslaus. Foreldra hadde vore i Høyanger denne natta.  


Berge ligger på venstre side med det samme man begynner på Høyangerfjorden. En 250—300 meter høi steil fjeldside reiser sig fra fjorden; ovenfor her har naturen skapt en ideell plass for 8—10 gårdsbruk.
Truleg traff skredet rett på våningshuset «Absolut intet står igjen av dette, mens raset har været mer hensynsfullt mot fjøsen hvor grunnmuren står igjen og taket har lagt sig nokså pent oppå muren. Våningshuset her ført 80-90 meter nedover, og de ligger del i en haug, knust og delvis begravet av snemassene.»<ref name=":0" />


Gårdene på Berge hører gjennomgående til de beste i Kyrkjebø herred. Sett fra sjøen virker Berge som en veldig stor gryte, som iden ene kant er slått ut på Øvre Berge, like opunder fjeldet til høire i gryten ligger Lasse L. Berges lille eiendom, et småbruk som han drev ved siden av sitt arbeide i Høyanger.
Det gjekk og store snøras i Saueåna på Ytre Berge same natta som gjorde stor skade på [[Bergsvegen]].


Som tidligere nevnt bar det torsdag morgen, antagelig i 4-5 tiden skredet kom. Det er formodentlig begyndt helt oppe på fjeldtopen, og er gått rett på våningshuset. Absolut intet står igjen av dette, mens raset har været mer hensynsfullt mot fjøsen hvor grunnmuren står igjen og taket har lagt sig nokså pent oppå muren. Våningshuset her ført 80-90 meter nedover, og de ligger del i en haug, knust og delvis begravet av snemassene. Her fandt folk også de 5 som bodde i huset da de kom til i halv 7 tiden om morgenen. Det var tre gutter, 19, 18 og 7 år og 2 jenter 17 og 12 år.
==Etter 1928==
Husa blei ikkje bygd oppatt, men i mange år etter raset hausta huslyden bæra frå hagen. Bruket var etter kvart innlemma i Øvre Berge (56/1).


Det var de to eldste gutter som berget livet, og den eldste, Lidvin, hadde gravet sig frem, så han hadde hodet og en arm fri. I en omkrets av 10 meter fandt man også alle de andre; den 18 år gamle Johan bevistløs, men i live og de tre andre døde. »
==Fotnoter ==
<references />


Det gjekk og store snøras i Saueåna på Ytre Berge same natta som gjorde stor skade på Bergsvege
==Kjelder ==
[[Fil:SVEB2022P001 20220720 0038NyheimBilde.jpg|miniatyr|Huslyden på Nyheim samla i hagen før 1928. Bak frå venstre Kari, Lasse, Marta, Anna på armen, Lidvin og Johan, Framfor Ingebjørg.]]
 
==Kjelder==
*''Fritt Folk 1928.02.14''. {{nb.no|NBN:no-nb_digavis_frittfolkhoeyanger_null_null_19280214_10_13_1|side=0}}.
Fritt Folk 14 februar, 1928. «Et rundskue i Sogn etter ulykkesdagane.».
*Førsund, Adolf: ''Bygdebok for Kyrkjebø''. ''Gardssoga.'' Utg. Bygdesogenemnda for Kyrkjebø. 1963. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2008052204067|side=490}}.
 
== Referansar ==
<references />


Leif Leirnes, Adolf Førsund, Sigurd Førsund, 1963, "Bygdebok for Kyrkjebø og Lavik." 3 bind.
*
[[Kategori:Småbruk]]
[[Kategori:Småbruk]]
[[Kategori:Høyanger kommune]]
[[Kategori:Høyanger kommune]]
[[Kategori:Skred]]
{{nn}}

Nåværende revisjon fra 27. feb. 2023 kl. 08:49

Huslyden på Nyheim samla i hagen før 1928. Bak frå venstre Kari, Lasse, Marta, Anna på armen, Lidvin og Johan, Framfor Ingebjørg.

Nyheim, gnr 56, bnr 3, var eit småbruk på Berge i Høyanger.

Lasse Lasseson Berge fekk skilt ut bruket frå farsgarden Øvre Berge (56/1) i 1914. Det er kalla Nyheim i skøyta og skyldsett til 0,48 skmark. Tidlegare heitte staden Nykvia, og det vart det heitande på folkemunne. Bruket låg den gongen i Kyrkjebø herred.

Brukarparet Lasse og Marta Johansdotter fekk sett opp våningshus og uthus. Lasse hadde også arbeid i Høyanger ved sida av gardsbruket. Paret hadde fem born.

Snøskredet i 1928

9. februar 1928 var ein uvêrsdag med fatale snøskred fleire stader på Vestlandet, mellom anna i Berge. Skreda løsna ved Vetlegråsvoda og stoppa først på Indre Berge, truleg i 4-5-tida på natta. Avisa Fritt folk rapporterte: «Vårt neste mål er å betrakte den fryktelige ulykke på Øvre Berge ved Nordeide på nært hold. Fra dambskibsstoppestedet er det en times vei op til Berge, hvor der naturlig nok er stor sorg over den ulykke som har rammet Lasse Berges familie.»[1]

Tre av borna til Marta og Lasse, ein gut på 7 og to jenter på 12 og 17 år, omkom i skredet. Dei to eldste gutane, Johan på 18 og Lidvin på 19, berga livet. Lidvin hadde gravd seg fram, så han fekk hovudet og ein arm fri, medan Johan var metvitslaus. Foreldra hadde vore i Høyanger denne natta.

Truleg traff skredet rett på våningshuset «Absolut intet står igjen av dette, mens raset har været mer hensynsfullt mot fjøsen hvor grunnmuren står igjen og taket har lagt sig nokså pent oppå muren. Våningshuset her ført 80-90 meter nedover, og de ligger del i en haug, knust og delvis begravet av snemassene.»[1]

Det gjekk og store snøras i Saueåna på Ytre Berge same natta som gjorde stor skade på Bergsvegen.

Etter 1928

Husa blei ikkje bygd oppatt, men i mange år etter raset hausta huslyden bæra frå hagen. Bruket var etter kvart innlemma i Øvre Berge (56/1).

Fotnoter

  1. ↑ 1,0 1,1 Fritt folk: s. 1

Kjelder

Referansar

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Nyheim_(Høyanger_gnr._56/3)&oldid=1837487»