Hallvard Bjånes
Hallvard Bjånes (fødd 13. februar 1892 i Austevoll, død same stad 6. desember 1981) var fiskar, vegarbeidar og kyrkjetenar. Frå 1944 til 1969 var han kyrkjetenar ved Austevoll kyrkje på Huftarøy.
Tidleg viste han interesse for historie, og særleg sette han seg godt inn i kommunen si kyrkjehistorie. Han var ein svært god forteljar, og lag og foreiningar brukte han ofte som foredragshaldar. Dessutan skreiv han artiklar og segner frå kommunen i det lokalhistoriske tidsskriftet Frå Fjon til Fusa. I tillegg til å lesa historiske verk skaffa han seg historiekunnskapar frå samtaler han hadde med foreldre- og besteforeldregenerasjonen.
Sokneprestane sette stor pris på den kunnskapsrike kyrkjetenaren fordi han kunne opplysa dei om ulike tilhøve i kyrkjekvardagen som dei elles måtte skaffa seg på ulike måtar og på eiga hand.
Hallvard Bjånes kjøpte seg piano, lærte seg sjølv å spela på instrumentet og musikkunnskapen nytta han i ulike samkomer. Sidan han støytte på mange latinske uttrykk i ulike kjelder han granska, lærte han seg latin.
På eit møte i Midthordland prosti i slutten av 1960-åra heldt Hallvard Bjånes eit foredrag om Austevoll-kyrkjene si historie frå middelalderen og fram til etterkrigstida. Bjånes sine kunnskapar og fengjande forteljingsmåte fengsla tilhøyrarane. Difor reiste ein av redaktørane i Bjørgvin bispedømme sitt tidsskrift Bjørgvin. Kyrkjesogelaget 1971, Rolf R. Skre, tilbake til Austevoll for å intervjua Hallvard Bjånes. Intervjuet finn ein her: Kjeldearkiv: Austevollkyrkjene og tradisjon i tilknyting til dei.
Ei av oppgåvene til kyrkjetenaren var å varma opp kyrkja til gudstenestene i kalde vintermånader. Han rodde frå det då veglause Bjånes klokka fire om morgonen til staden der kyrkja låg, og med primuslykt i handa gjekk han vidare i det veglause og kuperte terrenget til kyrkja. Etter å ha bore inn mange fang ved, og fått god fyr i omnen, breidde han frakken over seg og blunda litt på ein kyrkjebenk.
Kjelder og litteratur
- Vidar Bjånesøy.
- Eide, Arne: Austevoll kyrkje. Festskrift til hundreårsdagen 1891-1991. Utgjevar Austevoll sokneråd 1891.
- Bjørgvin. Kyrkjesogelaget 1971, s. 71-88.