Lars Jorde

Faksimila frå Aftenpostens aftennummer 25. september 1939: utnsitt frå minneord ved Lars Jorde sin bortgang

Lars Jorde (fødd 22. juli 1865 i Vang på Hedmark, død 25. september 1939 i Lillehammer) var målar. Han var sentral i krinsen av kunstnerne som dyrka det nyromantiske stemningsmåleriet i 1890-årene, men frå 1905 vart ein lysare og lettare impresjonistisk teknikk dominerande.

Familie

Lars Jorde var son av dekorasjonsmålar Lars Jenssen (Havnen) (f. 1829) og Marthe Hansdatter Norderhaug (f. 1827). Han vart gift i 1905 med Thora Groth (1881–1969), ekteskapet oppløyst, dernest i 1915 med målar Christiane Henriette Biørn (1876–1950).

Liv og virke

Lars Jorde vaks opp i Vang utanfor Hamar. Han var medhjelpar for faren som dekorasjonsmålar og arbeida dernest i bokhandel på Hamar. I 1889 vart han elev ved Den kongelige Tegneskole. Målaren Gerhard Munthe vart ein viktig inspirasjonskjelde for ham i denne tida.

I 1893 var Jorde i et halvt år elev av Alfred Roll i Paris. Sommaren 1894 budde han i Vågå i Gudbrandsdalen saman med fleire andre kunstnarar, mellom anna Kristen Holbø, Halfdan Egedius og Thorvald Erichsen. Dei vart viktige for den vidare utviklinga hans innan nyromantikk og symbolisme.

Vinterane 1894/1895 gjell Jorde på målarskulen til Eilif Peterssen og Harriet Backer og vinteren 1896/1897 gjekk han hos Kristian Zahrtmann i København. Våren 1897 drog han til Paris og vidare til Cività d'Antonio under Zahrtmanns ledelse og dernest til Firenze og Roma. Der vart han i 16 måneder.

Etter ei rekke fleire opphold i utlandet dei neste åra, var Jorde frå 1905 og livet ut var Jorde busatt på Lillehammer, der han vart ein sentral del av kunstarkrinsen.

Som døme på måleria til Jorde kan nemnast En sen Høstkveld, Vågå (1894), Julegilde (1895–1896) og Et bakket landskap i aftensstemning (1899). Han laga og dekorasjoner til Vingrom kapell i 1908, til elevsalen på Landbrukshøyskolen på Ås og til Granheim sanatorium. Han mala og altertavlen til Sjøli kapell i Ytre Rendalen.

Ettermæle

Lars Jorde er gravlagd på Lillehammer kirkegård.

Foto: Elin Olsen (2017)

I et redaksjonelt minneord i Aftenposten si aftenutgåve 25. september 1939 var Lars Jorde omtala slik (utdrag):

Lars Jordes friske og elskverdige kunst vil være velkjent fra hans mange utstillinger både her i byen og andre steder og i de fleste norske billedgallerier er han representert. Med forkjærlighet dyrket han landskapet, og hans billeder fra fjellet og fjellbygdene inntar en central plass i hans kunst. Ved flere utstillinger i utlandet opnådde han utmerkelser for sine landsskapsskildringer.

Jorde er gravlagd på Lillehammer kirkegård.

Kilder

• Aftenposten si aftenutgåve 25. september 1939: redaksjonelt minneord over Lars Jorde.
• Ingrid Blekastad om Lars Jorde i Norsk biografisk leksikon