Marith Tande: Forskjell mellom sideversjoner
m (kategorisplitting) |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 6: | Linje 6: | ||
Marith Tande flytta til Lillehammer som 15-åring. Ho må ha fått jordmorutdanning, da ho ei tid var jordmor i [[Gausdal]]. Seinare flytta ho attende til Lillehammer. Ho var tidleg ute også som kvinne med handelsrett, og oppnådde dette i 1885. Ho dreiv i mange år ei kortevareforretning, fyrst i Hoffs gård i Kirkegata, seinare i Finsruds gård i Storgata. | Marith Tande flytta til Lillehammer som 15-åring. Ho må ha fått jordmorutdanning, da ho ei tid var jordmor i [[Gausdal]]. Seinare flytta ho attende til Lillehammer. Ho var tidleg ute også som kvinne med handelsrett, og oppnådde dette i 1885. Ho dreiv i mange år ei kortevareforretning, fyrst i Hoffs gård i Kirkegata, seinare i Finsruds gård i Storgata. | ||
Saman med [[Karoline Skar]] vart Marith Tande valt inn i bystyret etter at kvinnene for fyrste gong hadde fått stemmerett ved kommuneval. | Saman med [[Karoline Skar]] vart Marith Tande valt inn i bystyret på Lillehammer etter at kvinnene for fyrste gong hadde fått stemmerett ved kommuneval. Marith Tande representerte Det Konservative parti og sto som nummer 2. på lista til partiet. Ho vart valt inn i bystyret med 521 røyster. Tande sat i fleire periodar. Ved valet i 1904 kom ho inn i bystyret frå partiet De Moderate og Konservative Avholdsfolk. Tande fekk 273 røyster og kom inn som ein av tre frå partiet hennar. Ved bystyrevalet i 1907 vart Tande valt inn i bystyret frå Avholdsfolk med 228 røyster. Ho kom då inn i bystyret som ein av to frå hennar parti. Det er spanande å sjå at Tande hadde ein så framtredande rolle i partiet Avholdsfolk, i ei tid då kvinner flest ikkje hadde politiske posisjonar. Ved bystyrevalet i 1910 hadde Tande bytta parti til Høyre og Frisinnede Venstre. Ho fekk heile 1428 røyster, og fekk med dette ein varaplass i formannskapet. Forhandlingsprotokollen til Lillehammer formannskap og bystyre viser at ho møtte i formannskapet 24. januar 1913. | ||
Tande var domsmann saman med Margrethe Grundtvig og Malene Grindal i perioden 1914- 16, og ho hadde verv som medlem av likningskommisjonen og fattigstyret. Å sitte i fattigstyre var ikkje uvanleg for kvinner, dei vart ofte vald inn i styrer og nemnder med oppgåver innanfor omsorg for born, gamle, sjuke og fattige. | |||
Tande var ei særs samfunnsengasjert kvinne også utanom politikkken, mykje i kristeleg samanheng. Ho fekk skipa [[Kristelig forening av unge kvinner]] (KFUK) på Lillehammer i 1890. Gjennom denne foreininga var ho primus motor i reisinga av [[Søndagshjemmet]] i Skolegata, ein institusjon som tilbaud husvære og oppbyggeleg miljø både for unge einslege yrkeskvinner og for eldre kvinner utan midlar til å greie seg sjølve. Tande var lenge sjølv forstandar for Søndagshjemmet. Ho var også med i styret for eit velferdstiltak for soldatane på [[Jørstadmoen]], [[Soldaterhjemmet]]. Tande var dessutan aktiv i [[Lillehammer sanitetsforening|Lillehammer sanitetsforeining]], og i 1912 vart ho med i byggjekomiteen for tuberkoloseheimen som stod ferdig der i byen tre år seinare. | |||
Marith Tande vart tildelt [[Kongens fortjenstmedalje|Kongens fortenstmedalje i gull]]. | Marith Tande vart tildelt [[Kongens fortjenstmedalje|Kongens fortenstmedalje i gull]]. | ||
Sideversjonen fra 17. des. 2013 kl. 11:19
Marith Tande (fødd på Lesja 1852, død på Lillehammer 1926) var jordmor, forretningskvinne og kommunepolitikar. Ho vart ei framståande kvinne i det offentlege liv på Lillehammer, og var mellom anna med blant dei 100 fyrste kvinnene som vart innvalde i kommunestyra i 1901.
Foreldra var gardbrukarar på Lesja, Gunnar Olsen frå Uti-Håkåstad og Johanne Hansdotter frå Stor-Tande. Dei dreiv bruket Nordistugu Stor-Tande, der Marith vaks opp. Marith var nesteldst av sju sysken. Ho levde ugift heile livet.
Marith Tande flytta til Lillehammer som 15-åring. Ho må ha fått jordmorutdanning, da ho ei tid var jordmor i Gausdal. Seinare flytta ho attende til Lillehammer. Ho var tidleg ute også som kvinne med handelsrett, og oppnådde dette i 1885. Ho dreiv i mange år ei kortevareforretning, fyrst i Hoffs gård i Kirkegata, seinare i Finsruds gård i Storgata.
Saman med Karoline Skar vart Marith Tande valt inn i bystyret på Lillehammer etter at kvinnene for fyrste gong hadde fått stemmerett ved kommuneval. Marith Tande representerte Det Konservative parti og sto som nummer 2. på lista til partiet. Ho vart valt inn i bystyret med 521 røyster. Tande sat i fleire periodar. Ved valet i 1904 kom ho inn i bystyret frå partiet De Moderate og Konservative Avholdsfolk. Tande fekk 273 røyster og kom inn som ein av tre frå partiet hennar. Ved bystyrevalet i 1907 vart Tande valt inn i bystyret frå Avholdsfolk med 228 røyster. Ho kom då inn i bystyret som ein av to frå hennar parti. Det er spanande å sjå at Tande hadde ein så framtredande rolle i partiet Avholdsfolk, i ei tid då kvinner flest ikkje hadde politiske posisjonar. Ved bystyrevalet i 1910 hadde Tande bytta parti til Høyre og Frisinnede Venstre. Ho fekk heile 1428 røyster, og fekk med dette ein varaplass i formannskapet. Forhandlingsprotokollen til Lillehammer formannskap og bystyre viser at ho møtte i formannskapet 24. januar 1913.
Tande var domsmann saman med Margrethe Grundtvig og Malene Grindal i perioden 1914- 16, og ho hadde verv som medlem av likningskommisjonen og fattigstyret. Å sitte i fattigstyre var ikkje uvanleg for kvinner, dei vart ofte vald inn i styrer og nemnder med oppgåver innanfor omsorg for born, gamle, sjuke og fattige.
Tande var ei særs samfunnsengasjert kvinne også utanom politikkken, mykje i kristeleg samanheng. Ho fekk skipa Kristelig forening av unge kvinner (KFUK) på Lillehammer i 1890. Gjennom denne foreininga var ho primus motor i reisinga av Søndagshjemmet i Skolegata, ein institusjon som tilbaud husvære og oppbyggeleg miljø både for unge einslege yrkeskvinner og for eldre kvinner utan midlar til å greie seg sjølve. Tande var lenge sjølv forstandar for Søndagshjemmet. Ho var også med i styret for eit velferdstiltak for soldatane på Jørstadmoen, Soldaterhjemmet. Tande var dessutan aktiv i Lillehammer sanitetsforeining, og i 1912 vart ho med i byggjekomiteen for tuberkoloseheimen som stod ferdig der i byen tre år seinare.
Marith Tande vart tildelt Kongens fortenstmedalje i gull.
Kjelder og litteratur
- Feiring, Trond: Lillehammer og Fåbergs historie. Bind 2. Byen og bygda. Materiell vekst og kulturell blomstring. Utg. av Lillehammer kommune m.fl. ved Thorsrud AS Lokalhistorisk forlag 2004. (Side 410.)
- Digitalarkivet. Folketeljinga 1900, Lillehammer. Innførsel om Marith Tande.
- Digitalarkivet. Folketeljinga 1910, Lillehammer. Innførsel om Marith Tande.
- Digitalarkivet. Folketeljinga 1910, Lillehammer. Innførsel om Søndagshjemmet.
- Gunnersen, G. F.: Lillehammer i nitti aar 1827-1917. Lillehammer 1917. (Side 342.)
- Kjelland, Arnfinn: Bygdebok for Lesja. Bind 3. Gards- og slektshistorie for søre del av Lesja hovudsokn. Lesja kommune 1996.(Side 99.)
- Lillehammer Tilskuer 6.7.1910: Omtale av Marith Tande i høve hennar 25-års jubileum som handlande.
- Pryser, Tore: "Samfunnsgrupper og levekår rundt århundreskiftet," i Fåberg og Lillehammer bd. 12. Lillehammer i 1890-årene. Lokalskrift utg. av Fåberg historielag 1992. (Side 48.)