Nes mållag: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Ingen redigeringsforklaring
(omskriving av langt sitat fra Kultursoge for Sauherad)
 
(11 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist)
Linje 12: Linje 12:
| kategori        =
| kategori        =
| fra              =1897
| fra              =1897
| til              =1972
| til              =
| fylke            =Vestfold og Telemark
| fylke            =Telemark
| kommune          =Midt-Telemark
| kommune          =Midt-Telemark
| sted            =Evju Bygdetun
| sted            =Evju Bygdetun
Linje 22: Linje 22:
| digitalt        =[https://lhistb.midt-telemark-museum.no/lokalhistorisk/EBK‐P‐104.pdf Arkivkatalogen]
| digitalt        =[https://lhistb.midt-telemark-museum.no/lokalhistorisk/EBK‐P‐104.pdf Arkivkatalogen]
}}
}}
'''[[Nes mållag]]''' i [[Midt-Telemark kommune]] blei stifta på [[Gvarv]] 4. oktober 1908 av blant andre [[Ketil Skogen (1884–1970)|Ketil Skogen]], tidlegare stortingsrepresentant for [[Venstre]]. Laget eig Kjernehuset i Gvarv sentrum som er pussa opp og som starta opp att med serveringsverksemd og konsertar våren 2013. I 2021 er det Frivilligsentralen i Sauherad som held til i bygget.


'''[[Nes mållag]]''' er eit mållag i [[Midt-Telemark kommune]].
Målrørsla hadde større nedslag i tidlegare [[Sauherad]] kommune enn ungdomsrørsla, som båe vaks fram frå slutten av 1800-talet. Berre to år etter at [[Noregs mållag]] vart skipa i 1906, tok jusstudenten [[Ketil Skogen (1884–1970)|Ketil Skogen]] initiativ til eit møte på Gvarv for oppretting av Nes mållag''.'' Læraren [[Erik Gunheim (1851-1919)|Erik Gunheim]] vart valt til formann. Gunheim og Skogen, som seinare vart leiar for laget, vart sterke pådrivarar for fremjing av nynorsken. [[Rolleiv Lønheim (1903-1987)|Rolleiv Lønheim]] var ein annan sentral mann i mållagsarbeidet. Han var formann i fleire perioder både før og etter andre verdskrigen, og var i 1983 fyrste æresmedlemet i laget.


Nes Mållag blei stifta på Gvarv i 1909. av blant andre tidlegare stortingsmann Kjetil Skogen (Venstre). Laget eig Kjernehuset i Gvarv sentrum som er pussa opp og starta opp att med serveringsverksemd og konsertar våren 2013. I 2021 er det Frivilligsentralen i Sauherad som held til i bygget.
Å innføre nynorsk som kyrkjespråk var høgt prioritert, og i 1909 hadde [[Nes kyrkje (Sauherad)|Nes kyrkje]] si fyrste målgudsteneste.  


==Referansar==
Allereie fyrste året vart det oppretta eit handskrive blad, ''Fossegrimen.'' I tillegg til medlemene sine eigne tekstar og dikt, kom fleire prominente nynorskforfattarar på prent i bladet, mellom anna [[Ivar Aasen]], [[Aasmund Olavsson Vinje|Aasmund O. Vinje]], [[Rasmus Steinsvik]], [[Per Sivle]], [[Lars Eskeland]], [[Anders Hovden]], [[Arne Støylen]] og [[Arne Garborg]].
<references />


[[kategori:Foreninger]]
Dei fyrste 10-15 åra var Nes mållag einaste målorganisasjon i kommunen. I stiftingsåret talde medlemslista 124 personar frå heile bygda. Årsmeldinga for 1909 synte at det vart halde 13 møte, av dei tre festar og ein større basar. Til 10-årsfesten på Sagavoll hausten 1918 kom om lag 300 menneske. Det var formann Johannes Kittelsen som leia festen. 
 
Frå slutten av 1920-åra minka aktiviteten i lage, og mellom 1931 og 1938 låg laget nede. Leiaren, Kristen Gunheim, lærar og bror til Erik, kalte likevel inn til årsmøte og selde julehefte. Etter at alt lagsarbeid vart lagt ned under okkupasjonen, fekk mållaget ei ny blomstring frå 1949. I midten av 1950-åra hadde laget opp mot 90 medlemer.
==Kjelder og litteratur==
 
*Ulvenes, Halvor: Nes Mållag er i 100. I: ''Varden 2008.09.27''. {{nb.no|NBN:no-nb_digavis_varden_null_null_20080927_134_226_1|side=19}}.
*Rovde, Olav: Artikkel i: Fosstveit, T., Lønheim, E., Rekkedal, P., Skobba, I., & Aarnes, T. (2023). ''Kultursoge for Sauherad''. Sauherad historielag.{{nn}}
[[Kategori:Etableringer i 1897]]
[[Kategori:Etableringer i 1897]]
[[Kategori:Opphør i 1972]]
[[Kategori:Opphør i 1972]]
Linje 36: Linje 42:
[[Kategori:Sauherad]]
[[Kategori:Sauherad]]
[[Kategori:Mållag]]
[[Kategori:Mållag]]
{{nn}}

Nåværende revisjon fra 26. apr. 2024 kl. 11:56

Nes Mållag arkiv
Arkivinstitusjon: Evju Bygdetun
Arkiv-id: EBK-P-104
Frå år: 1897
Fylke: Telemark
Kommune: Midt-Telemark
Stad: Evju Bygdetun
Omfang: 0,15
Innhald: Møtebøker, korrespondanse, springlister, rekneskap
Digitalt innhald: Arkivkatalogen

Nes mållag i Midt-Telemark kommune blei stifta på Gvarv 4. oktober 1908 av blant andre Ketil Skogen, tidlegare stortingsrepresentant for Venstre. Laget eig Kjernehuset i Gvarv sentrum som er pussa opp og som starta opp att med serveringsverksemd og konsertar våren 2013. I 2021 er det Frivilligsentralen i Sauherad som held til i bygget.

Målrørsla hadde større nedslag i tidlegare Sauherad kommune enn ungdomsrørsla, som båe vaks fram frå slutten av 1800-talet. Berre to år etter at Noregs mållag vart skipa i 1906, tok jusstudenten Ketil Skogen initiativ til eit møte på Gvarv for oppretting av Nes mållag. Læraren Erik Gunheim vart valt til formann. Gunheim og Skogen, som seinare vart leiar for laget, vart sterke pådrivarar for fremjing av nynorsken. Rolleiv Lønheim var ein annan sentral mann i mållagsarbeidet. Han var formann i fleire perioder både før og etter andre verdskrigen, og var i 1983 fyrste æresmedlemet i laget.

Å innføre nynorsk som kyrkjespråk var høgt prioritert, og i 1909 hadde Nes kyrkje si fyrste målgudsteneste.

Allereie fyrste året vart det oppretta eit handskrive blad, Fossegrimen. I tillegg til medlemene sine eigne tekstar og dikt, kom fleire prominente nynorskforfattarar på prent i bladet, mellom anna Ivar Aasen, Aasmund O. Vinje, Rasmus Steinsvik, Per Sivle, Lars Eskeland, Anders Hovden, Arne Støylen og Arne Garborg.

Dei fyrste 10-15 åra var Nes mållag einaste målorganisasjon i kommunen. I stiftingsåret talde medlemslista 124 personar frå heile bygda. Årsmeldinga for 1909 synte at det vart halde 13 møte, av dei tre festar og ein større basar. Til 10-årsfesten på Sagavoll hausten 1918 kom om lag 300 menneske. Det var formann Johannes Kittelsen som leia festen.

Frå slutten av 1920-åra minka aktiviteten i lage, og mellom 1931 og 1938 låg laget nede. Leiaren, Kristen Gunheim, lærar og bror til Erik, kalte likevel inn til årsmøte og selde julehefte. Etter at alt lagsarbeid vart lagt ned under okkupasjonen, fekk mållaget ei ny blomstring frå 1949. I midten av 1950-åra hadde laget opp mot 90 medlemer.

Kjelder og litteratur

  • Ulvenes, Halvor: Nes Mållag er i 100. I: Varden 2008.09.27. Digital versjon på Nettbiblioteket.
  • Rovde, Olav: Artikkel i: Fosstveit, T., Lønheim, E., Rekkedal, P., Skobba, I., & Aarnes, T. (2023). Kultursoge for Sauherad. Sauherad historielag.
Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Nes_mållag&oldid=2361845»