Skonnert

Ein typisk toppseglskonnert frå 1760-åra.

Ein skonnert er eit sneiseglrigga seglskip med minst to mastrer. Dei tomastra skonnertane skil seg ut frå galeasar ved å ha stormastra som aktermaster. Skonnerten som skipstype vart utvikla på 1600-talet. Dei to- og tremasta skonnertane skil seg ut frå briggar og barkar ved at stormastra primært er sneiseglrigga. Skonnerten kan seiast å representere overgangen frå råsegl til gaffelsegl.

En skonnert kan riggast på ei rekkje ulike vis: Den reint sneiseglrigga skonnerten blir kalla slettoppar og har berre gaffelsegl og stagsegl. Slettopparane kunne mot slutten av seglskutetida ha opptil sju mastrer. Toppseglskonnerten er sneiseglrigga, men har i tillegg eit skværsegl (råsegl) på fokkemastra, og ofte òg på stormastra.

Ein skonnertbrigg eller brigantin har to mastrer, med skværseglrigg på fokkemastra og sneiseglrigg/gaffelseil på stormastra. Fokkemasta er tredelt med mers og stormasten er todelt med saling som typisk for skonnertriggen. Dette er således en blandingsrigg og den har også blitt kalt «hermafroditt-brigg» og «halv-brigg». I norske 1800-talskjelder er skonnertbrigg eller brigantin oftest kalt «skonnert» og det har ledet til mange misforståelser. Misforståelsene kan være at en antar at båten er omrigget og i leksikon er denne blandingsriggen fremstilt som en ren skonnert.

Tremastra skonnertar med skværsegl på fokkemastra og sneiseglrigg elles blir kalla skonnertbark, skonnertskip eller barkantin.

Namnet skonnert kjem frå engelsk schoon (smuttstein) — dvs. ‘som glid lett i sjøen’.

Galleri

• 

  Skonnert «Familiens Haab», Kristiansund 1833. Malt av Dirk Antoon Teupken d.y. Denne ligner på en skonnertbrigg da den har breifokk. Fokkemasta er todelt og har saling som typisk for skonnert.

• 

  Mot slutten av seglskutetida vart det vanlegare at skonnertane hadde fleire mastrer og rein sneiseglrigg. Uten noen råtoppseil og med trekantet toppseil som her, kalles de slettoppere. Her ser vi den tremastra slettopparen Linden frå Mariehamn på Åland.

• 

  Skonnertbrigg «Mina Testmann», bygd i Christiansund i 1815 for J.F. Roshouw i Trondhjem. Noen skonnertbrigger hadde et mindre gaffelseil på fokkemasta. Det er likevel en skonnertbrigg og ikke en skonnert da fokkemasten er fullrigget og 3-delt.

• 

  Skonnertbrigg «Enigheden», Kristiansund 1824. Noen skonnertbrigger hadde et mindre gaffelseil på fokkemasta. Det er likevel en skonnertbrigg og ikke en skonnert da fokkemasten er fullrigget og 3-delt.

• 

  Typisk skonnertbrigg fra siste halvdel av 1800-tallet med stagseil mellom mastene.

---