Arstun
Hopp til navigering
Hopp til søk
Arstun er eit bruksnamn og appellativ som har vori brukt på Romerike, i Sør-Hedmark, østfoldbygda Rømskauen og den nordvestre delen av Värmland. Arstun er framleis levande som appellativ på Romerike, og brukast oftast i tydinga nabogarden eller nabohuset. Ordet er ei samansetning av andre stova, der fyrste leddet er rekkjetalet andre, og der hovudleddet er ordet stove (f.). Tydinga kan samanliknas med det peikande pronomenet hin, som òg kan tyde den andre av to. Med ei slik tyding blir ordet òg gjensidig, alt etter kor ein sit eller står. Fra gammalt av ser det ut til at der ein gard har vori delt i to eller fleire bruk, har ein brukt Arstun om einannan, ofte med utmerkingsledd som Oppi eller Neri. Framleis finn ein den appellative bruken om gardsbruk på Romerike, men i dei fleste høva har Arstun stivna.
Utbreiing
Ordet ser ut til å ha vori i bruk på heile Romerike, Rømskauen i Østfold, Odalen, Solør og Nordvestre Värmland i Sverike. På den norske delen av dette området er det god dekning med gards- og slektshistorie, og ut frå desse ser ein at denne namnebruken må ha vori svært utbreidd i eldre tid. Det interessante med dette utbreiingsområdet på norsk side er at det er identisk med det gamle futedømet Romerike og Solør, som og omfatta Odalen. Dette området var ei syssel i mellomalderen. Ut frå gards- og slektshistorie kan det set ut til at bruken har vori mindre i dei sørlegaste delane av Romerike, som Høland og Enebakk.
Det ser ut til at det ordgeografiske området for arstun er skarpt avgrensa både i sør mot Østfold, om ein ser bort frå Rømskauen, i vest mot Hadeland og i nord mot Toten og Hedmarka. Ordet er truleg ikkje brukt i desse områda. På Hedmarka ser det ut til at det er forma «bo'Li ga'La» («borti garda»), som tilsvarar arstun. På Toten er ein parallell «bo'Li stu'gun» («borti stuggun»). Skal ein døme ut frå dei nyss omtalte bygdebøkene ser det ut til at tyngdepunktet for arstun på Romerike har vori på Øvre Romerike. I Høland er det i dag bare kjent tre bruk ved namn Arstun.
I Solør ser bruken ut til å ha stått sterkast i dei sørlegaste områda som Eidskog, og det er nok her ordet har halde seg lengst i bruk òg. Bruken er godt belagt i heile Odalen, både i nord og sør. Frå Värmland er det som nyss nemnt den nordvestre delen som har belegg i form av stadnamn. Her er det sokn som Ny, Eda, Köla, Järnskog, Skillingmark, Ôstervallskog, Karlanda og Holmedal som har belegg i forma Arstoga.
Kasusbruk og tonem
Innafor det ordgeografiske området av arstun er den mest vanlege forma arstun. Denne forma er særleg vanleg på Øvre Romerike, men ho er òg svært vanleg, der ho finnast, på Nedre Romerike. Og i Solør og Odalen ser Arstun ut til å vera mest brukt. Rømskauen i Østfold har kun døme på Arstua, og følgjer her Østfold som elles berre har –stua, og ikkje –stun, sjølv om denne forma ikkje er kjend elles i Østfold. Det må her leggjast til at det bare er to til tre døme i alt frå Rømskauen. I ein av dei sørlegaste bygdene åt Østfold, nemleg Høland, ser heller ikkje Arstun ut til å vera særleg mykje nytta, men det ser her ut til å vera nytta både Arstun og Arstua.
Det er grunn til å tru at forma med –stun opphaveleg er ei dativform, som seinare har stivna og vorti ståande. og at dei eldste namna med desse formene går attende til ei tid da dativen framleis var levande på Romerike. Jamfør òg dei motsvarande omgrepa frå Hedmarka og Toten ovanfor, dativformene «garda» og «stuggun».
Datering
Når det gjeld spørsmålet om kor gammal denne namnebruken er, er det grunn til å tru at den er etterreformatorisk. Det er heller inga spor etter denne namnetypen korkje i diplomatariet eller i dei eldre jordebøkene som Raudeboka og Aslak Bolts jordebok. Sjølvsagt er ikkje dette noko prov på at namnebruken kan gå tilbake til gammalnorsk tid.
Liste
Aurskog og Blaker
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Store Kvevli | 106/1 | Arstun går kanskje attende på ei deling av Kvevli på 1660-talet. | Kåre Hoel, Norsk stadnamnarkiv SA (tidleg 1950-tal). |
| Arstun Skukstad | 109/4 og 6 | Arstun går truleg attende til ei deling av Søndre Skukstad tidleg på 1800-talet. | Kåre Hoel, Norsk stadnamnarkiv SA (tidleg 1950-tal). |
| Arstun Toreid | 114/5 | Arstun går kanskje attende til ei deling av Toreid i 1678. Garden skal òg ha gått under namnet Storstua i fylgje "Ætten Toreid fra Blaker", side 74. | Kåre Hoel, Norsk stadnamnarkiv SA (tidleg 1950-tal). |
| Arstun Eid | 117/4 og 5 | Arstun går kanskje attende på ei deling av Syndre Eid i 1736. Garden har og vori kalla Neristun. | Kåre Hoel, Norsk stadnamnarkiv SA (tidleg 1950-tal). |
| Arstun Skauen | 120/15 og 25 | Arstun går truleg attende på ei deling av husmannsplassen Skauen under Huseby før 1865. | Kåre Hoel, Norsk stadnamnarkiv SA (tidleg 1950-tal). |
| Arstun Nord-Fossum | 123/4 og 5 | Arstun går truleg attende på ei deling av ein lut av Nord-Fossum i 1847 eller 1848. Den andre luten vart heitande Øststun. | Kåre Hoel, Norsk stadnamnarkiv SA (tidleg 1950-tal). |
Brandval
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Brandval | 33/10 | Gunnar Mandt: Brandval-Boka II Gardshistorie (1968), s. 327. | |
| Arstun Brøderud | 58/7 | Gunnar Mandt: Brandval-Boka II Gardshistorie (1968), s. 467. |
Eidskog
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun der oppe Lunderby | 1/17 | Arstun der oppe går truleg attende på ei deling av Lunderby under Ljøner i 1867. Det andre bruket kalla dei Arstun der nere, bnr. 18. | Jorunn I. Engen: Eidskog bygdebok I (1982), s. 72-73. |
| Arstun der nere Lunderby | 1/18 | Arstun der nere går truleg attende på ei deling av Lunderby under Ljøner i 1867. Det andre bruket vart kalla Arstun der oppe, bnr. 17. | Jorunn I. Engen: Eidskog bygdebok I (1982), s. 72-74. |
Eidsvoll og Fegring
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Oppi-Arstun Vestgarden Elstad | 14/1 | Oppi-Arstun går truleg attende på ei deling av Vestgarden Elstad i 1714. Den andre delen har gått under namnet Neri-Arstun, men seg i mellom har gardane kalla einannan for Arstun. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien I (1950), s. 102 og 109. |
| Neri-Arstun Vestgarden Elstad | 14/3 | Neri-Arstun går truleg attende på ei deling av Vestgarden Elstad i 1714. Den andre delen har gått under namnet Oppi-Arstun, men seg i mellom har gardane kalla einannan for Arstun. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien I (1950), s. 102 og 110. |
| Arstun Oppgarden Tynsåk | 19/1 og 19/2 | Arstun har vori brukt appellativt nesten heilt fram til vår tid om dei to gardane på Oppgarden. Namna går truleg attende på ei deling av Oppgarden i 1797-1798. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien I (1950), s. 135 og 155-156. |
| Arstun Sunnold | 21/3 | Går truleg attende på ei frådeling av Østgarden i 1729. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien I (1950), s. 158 og 165. |
| Arstun Røkholt | 22/6 og 7 | Eit bruk som truleg går attende på ei deling i 1756. Ved utskiftinga på Røkholt i 1904 vart garden flytta mot aust. Garden vart då - truleg etter ei tid - kalla Høgstun som hadde namn etter dei to husmannsplassane (den eine plassen vart óg kalla Høgsflaen) som låg her, og det er det namnet som er i bruk i dag. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien I (1950), s. 166 og 173. |
| Arstun Julsrud | 42/5 | Går kanskje attende på ei deling ut av Julsrud i tre kringom 1645. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 152, 158 og 165. |
| Arstun Oppgarden Dokken | 49/1 | Arstun går truleg attende på ei deling ut av Oppgarden i to like lutar i 1725. Garden er òg kalla Ner-Okkarn (Ner-Oppgarden). | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 197 og 204. |
| Arstun Østgarden Dokken | 51/4 | Arstun går truleg attende på ei deling ut av Østgarden i to like lutar i 1768. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 197 og 216. |
| Arstun Dokknes | 52/3 | Arstun går truleg attende på ei deling av Nordgarden i to lutar i 1648 som kalla einannan Arstun. Seinare vart det eine bruket kalla Jørnsnordgarden (bnr. 1). | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 219 og 225. |
| Arstun Kommesrud | 56/4 | Arstun går truleg attende på ei deling av Nordstun i 1730. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 259 og 263. |
| Arstun Hol | 58/4 | Arstun går truleg attende på ei deling ut av Hol i to lutar i 1677. Etter ei utskifting i tida 1884-1886 vart tungarden flytta lenger vest og gjekk heretter under namnet Oppgarden (Okkarn). | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 352 og 355. |
| Arstun Kirkemyrer | 61 | Arstun går truleg attende på ei deling ut av Kirkemyrer i to lutar i 1767. Det meste av garden vart lagt til Marienlyst i 1877. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 373, 374 og 378. |
| Arstun Store Bårli | 69/1 og 2 | Store Bårli vart delt i to luter i 1823 som kalla einannan Arstun innbyrdes. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 144 og 152-153. |
| Arstun Grova | 72/1 og 2 | Grova vart delt i to like store bruk i 1652 som gjensidig kalla einannan Arstun. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 182 og 185-188. |
| Arstun Store Finstad | 74/1 | Arstun vart frådelt Søgarden i 1831 med halve skylda. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 189 og 196. |
| Arstun Løken | 75 | Løken vart delt i to jamstore luter i 1620. Den andre luten vart kalla Nystun. I 1857 vart Arstun lagt til Søstun (75/10 og 11). | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 204 og 212. |
| Arstun Haga | 76/ | Haga vart delt i Østgarden og Arstun i 1652. I 1868 vart Arstun og Østgarden slege saman. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 216 og 224. |
| Arstun Kinn | 77/5 | Kinn vart delt i to luter i 1822. Truleg kalla dei einannan Arstun innbyrdes. I 1923 vart Arstun lagt til Nordgarden. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 230 og 236. |
| Arstun Østerud | 79/1 og 4 | Østerud vart delt i to jamstore luter i 1805 som innbyrdes kalla einannan Arstun. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 244 og 248. |
| Arstun Skytterseter | 88/1 og 2 | Bruk 1 av Skytterseter vart delt i to bruk i 1790. Den andre luten vart kalla Nordstun (88/7). | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 292 og 295. |
| Arstun Negarden Hjera | 92/23 | Arstun vart frådelt Negarden i 1613 med halve skylda. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 313 og 324. |
| Arstun Sø-Fuglerud | 94/3, 4 og 5 | Sø-Fuglerud vart delt i to jamstore luter i 1824, og i 1829 vart den eine luten delt i to jamstore. Alle dei tre bruka har innbyrdes kalla einannan Arstun. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 338 og 343-344. |
| Arstun Tærud | 96/14 og 15 | Arstun er truleg nytta gjensidig om dei to bruka sidan ei deling i 1827. I Eidsvoll Bygds Historie, Bind II, 3 del, s. 390ff, er òg Vest-Arstun og Øst-Arstun nytta. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1961), s. 389-393. |
| Arstun Sø-Fuglerud | 110/1 | Klaseie vart i 1848 delt i Arstun og Nystun (110/2) med høvesvis 2/3 og 1/3 av skylda. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 454 og 455. |
| Arstun Kalsegg | 139/1, 2 og 3 | Kalsegg vart delt i to like store luter i 1645 som innbyrdes har kalla einannan Arstun. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 79 og 82-85. |
| Arstun Østgarden Venjer | 140/7 | Arstun vart frådelt med ein halvpart frå Bruk 1 og 2. Garden vart òg kalla Børgerstua. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 54, 67 og 68. |
| Arstun Vestgarden Dønnum | 144/2 | Arstun vart frådelt Vestgarden i 1654. I byrjinga vart truleg Arstun nytta innbyrdes om dei to gardane. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien III (1961), s. 33, 44 og 45. |
| Arstun Blekstad | 148/1 og 2 | Arstun er truleg nytta gjensidig om dei to bruka av Blekstad sidan ei deling i to lutar i 1832. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 406, 411 og 412. |
| Arstun Skofset | 153 | I fylgje Eidsvoll Bygds Historie, Bind II, 2 del, blei Arstun nytta om dei to bruka då garden var del i tida 1773-1896. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 440 og 444. |
| Arstun Li | 163 | Arstun går kan hende tilbake på ei deling av Li i 1663 i to lutar, der den andre delen fekk namnet Søstun. Mellom 1847 og 1917 var Arstun delt i to bruk. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 317 og 322. |
| Arstun Hemli | 168/1 | Arstun går truleg tilbake på ei deling av det eine bruket av Hemli i siste del av 1600-talet. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien I (1950), s. 192 og 196. |
| Arstun Oppgarden Hol | 169/3 og 5 | Arstun går truleg attende på ei deling av Oppgarden i 1693, og har truleg vori brukt appellativt om dei to gardane på Oppgarden i alle fram til 1850, da det eine Arstun vart delt i to. Den eine luten av det delte Arstun vart i 1864 flytta lenger sør og fekk smått om senn namnet Søgarden (bnr. 1). Då den andre luten (bnr. 2) óg vart flytta noko lenger sør, men nord for Søgarden, i 1904 vart Arstun-namnet hengande med og stivna etter kvart, og det bruket (bnr. 5) som låg at har sidan vorti kalla Oppgarden (Okkarn). | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien I (1950), s. 202 og 207f. |
| Arstun Habbarstad | 176/4 | Arstun går truleg attende på ei frådeling frå Østgarden i 1829, men i fylgje Eidsvoll Bygds Historie, side 240, er det grunn til å tru at dei to lutane av Nordre Habbarstad på 1700-talet truleg kalla einannan Arstun. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien I (1950), s. 240 og 265f. |
| Arstun Fremmin | 183/2 | Etter fleire delingar vart Fremmin delt i 1814, og dei to bruka kalla einannan Arstun, men kringom 1850 vart det bygd ny stue på den nørdre garden, og frå då vart garden kalla Nystun. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien I (1950), s. 321 og 328. |
| Arstun Ner-Holtet | 189 | Arstun går truleg attende på ei deling av Ner-Holtet rett etter 1658. Gardsbruket vart lagt inn under Nestun 189/1 i 1805. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien I (1950), s. 366 og 369. |
| Arstun Dorr | 186/1 og 186/4 | Arstun har vori brukt appellativt om dei to bruka på Dorr i Eidsvoll, gnr. 186, bnr. 1 og 4. Dei to gardane gjekk òg under namnet Oppgarden (Okkarn) og Nedgarden (Negarn), men i daglegtala vart heller Arstun brukt. Dorr vart delt i to bruk i 1650, og det er mogleg at bruken av Arstun går så langt attende. | |
| Arstun Nord-Myrer | 203/2 og 3 | Arstun går truleg attende på ei deling av Nord-Myrer kringom 1600. Den andre luten vart kalla Nordstun (bnr. 1). Etter at Arstun vart flytta lenger vest vart garden heitande Vestgarden. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 18, 24 og 25. |
| Arstun Sø-Myrer | 204/3 | Arstun går truleg attende på ei deling av Sø-Myrer i 1704. Den andre luten vart kalla Neristun og etter at den vart flytta lenger nord Nordgarden (bnr. 1). | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 18 og 31. |
| Arstun Rynes | 205/5 | Arstun går truleg attende på ei deling av Rynes i 1732. Den andre luten vart kalla Oppistun, men dei to bruka kan ha nytta Arstun gjensidig. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 34 og 37. |
| Arstun Trandum | 206/4 | Arstun går truleg attende på ei deling av halve Trandum, Søstun, i 1769. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 39 og 46. |
| Arstun Eidshaug | 207/1 og 2 | Arstun går truleg attende på ei deling av Eidshaug i to lutar i 1839. Dei to kallar einannan Arstun. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 48, 50 og 51. |
| Arstun Trandum | 210/4 | Arstun går truleg attende på ei deling av Tansum i 1757. Tansum-gardane låg tidlegare 200 meter nærare Mjøsa enn no, men på grunn av ras, vart dei i 1836 flytt dit Midt-Tansum (bnr. 4) og Sø-Tansum (bnr. 6) ligg no. Midt-Tansum vart tidlegare kalla Arstun, og det er grunn til å tru at dei to bruka, i alle fall, før 1836 kalla einannan Arstun. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 61. |
| Arstun Kråkvål | 214/2 | Arstun går truleg attende på ei deling av Kråkvål i to lutar i 1849. Den andre delen vart kalla Nystun (bnr. 1). | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 92 og 97. |
| Arstun Seterdal | 217 | Arstun var, i fylgje Eidsvoll Bygds Historie, nytta om den eine delen av Seterdal i tida 1803-1878, då garden vart lagt inn under Setre. | Andreas Holmsen:Eidsvoll Bygds Historie Gårdshistorien II (1959), s. 109 og 112. |
| Arstun Melby | 237/1 | Melby (i gamle Feiring kommune) hadde alt i 1723 fire oppsittarar. I 1980-åra heitte bruka Arstun, Nystun og Søstun. | Maia Tosterud: Feirings historie III (1985), s. 199-213. |
Fet
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Hval | Sjå illustrasjon | ||
| Arstun Svindal | Sjå illustrasjon | ||
Gjerdrum
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Løvstad | 1 | Oppistun (bnr. 2) og Nestun (bnr. 4) kallar einannan gjensidig Arstun, mens Nordgarden (bnr. 1) nyttar dette namnet på Nestun. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok I (1961), s. 15-16. |
| Arstun Nitteberg | 2/2 og 2/3 | Har vori delt i Vest-Arstun, Nordvest-Arstun og Søvest-Arstun, men samla att i 1919. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok I (1961), s. 31-41. |
| Arstun Rogstad (Rokstad) | 4/2 | Bruket vart i 1802 skilt ut med halve skylda frå Sørgarden. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok I (1961), s. 44. |
| Arstun Gjerdrum (Gjeri) | 13/2 | Oppsto da Sørgarden Gjerdrum vart delt i to like store bruk (1702). | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok I (1961), s. 167-168. |
| Arstun Tveit | 18/? | Oppsto ca. 1650. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok I (1961), s. 247. |
| Arstun Olstad | 22/? | Frådelt Østigarden Olstad i 1879. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok I (1961), s. 299. |
| Arstun Rud | 28 | Delt i tre bruk (bnr. 1, 3 og 5), som gjensidig kalte nabogardane Arstun (særleg brukt om det søndre bruket). | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok I (1961), s. 341-342. |
| Arstun Asmyr | 29/3 | Var frå 1848 delt i to bruk, som gjensidig kalte einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok I (1961), s. 362 og 366. |
| Arstun Brådal | 37/12 | Frådelt Sørgarden (bnr. 7) i 1864 | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok II (1963), s. 85. |
| Arstun Vesle-Ask | 43/1 og 2 | Var frå 1838 delt i to bruk, som gjensidig kalte einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok II (1963), s. 49-50. |
| Arstun Kulsrud | 46/1 og 2 | Sørgarden Kulsrud vart i 1869 delt i to bruk, som gjensidig kalte einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok II (1963), s. 113-115. |
| Arstun Åmot | 54/1 og 2 | Vestigarden Åmot vart i 1757 delt i to bruk, som gjensidig kalte einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok II (1963), s. 209. |
| Arstun Rustad | 57/1 og 3 | Rustad vart seinest 1647 delt i to bruk, som gjensidig kalllar einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok II (1963), s. 253. |
| Arstun Nedgarden Kogstad | 61/1 og 2 | Nedgarden Kogstad vart i 1701 delt i to bruk, som gjensidig kalte einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok II (1963), s. 305-306. |
| Arstun Oppigarden Kogstad | 62/1 og 2 | Oppigarden Kogstad vart i 1685 delt i to bruk, som gjensidig kalte einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok II (1963), s. 306. |
| Arstun Heni | 65/? | Sørgarden Heni vart i 1769 delt i to bruk, Vestigarden og Arstun. | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok II (1963), s. 365. |
| Arstun Mo | 69/1 | Birger Kirkeby: Gjerdrum bygdebok II (1963), s. 414. |
Grue
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstua Østre Hveberg | 48/3 | Harald Hveberg, Grueboka II Gardene (1949), s. 568. | |
| Arstua Østre Skara | 91/3 | Går attende på ei deling av Søstua i 1800. | Hans Marius Trøseid, Grueboka Skara (1996), s. 24 og 27. |
Hof
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstua Korbøl | 15/3 | Arstua går truleg attende på ei deling av Korbøl kring 1700, og den andre luten som gjekk under namnet Gammelstua har truleg òg vori kalla Arstua. | Hans Marius Trøseid, Hof Bygdebok Bind I Gards- og slektshistorie for Åsa og Nord-Jara (1983), s. 205, 206 og 213. |
| Arstua Sjørbotn | 20/8 | Arstua går truleg attende på ei deling av den eine luten ut av Sjørbotten i 1781. | Hans Marius Trøseid, Hof Bygdebok Bind I Gards- og slektshistorie for Åsa og Nord-Jara (1983), s. 264 og 280. |
| Arstua Søndre Sætre | 64/32 | Arstua går i alle fall attende på ei frådeling av denne luten i 1937, men er truleg eldre. | Hans Marius Trøseid, Hof Bygdebok Bind III Gards- og slektshistorie for Østsiden og Finnskogen (1995), s. 179 og 216. |
Hurdal
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Haug | 2/? | Nordstun delt i Nystun og Arstun i 1796. | Olav Tveter: Hurdal bygdebok bind II, 1958, s. 29-31. Digital versjon på Nettbiblioteket |
| Arstun Øver-Rognstad | 4/? | Garden delt i Nordstun og Arstun i 1693. | Olav Tveter: Hurdal bygdebok bind II, 1958, s. 50-55. |
| Arstun Ner-Rognstad | 5/? | Arstun fradelt Nordgarden i 1833. | Olav Tveter: Hurdal bygdebok bind II, 1958, s. 45. |
| Arstun Knai | 18/? | Oppsto som sjølstendig bruk i 1693? | Olav Tveter: Hurdal bygdebok bind II, 1958, s. 237. |
| Arstun Rud | 28/? | Nordgarden Rud delt i Arstun og Nordstun i 1849. | Olav Tveter: Hurdal bygdebok bind II, 1958, s. 356. |
Høland og Hemnes
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Østre-Nes | 25/12 | Går tilbake til ei deling av den søndre garden på Østre Nes i 1820- eller 1830-åra. | |
| Arstun/Arstua Rud | 69/3 | Namnet kan gå attende på ei deling av Rud kring 1710. Garden har òg gått under namnet Nordstua. | Kåre Hoel, Norsk stadnamnarkiv SA (tidleg 1950-tal). |
| Arstua Stomperud | 108/7 | Frådelt Nedre Stomperud, bnr. 4, i 1862. | |
Nannestad
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Melby | 6/1 og 6/18 | Har vorti brukt appellativt om dei to gardane på Melby, og i fylgje Kirkeby går bruken av Arstun attende på ei deling av garden på 1650-talet. | Kirkeby, Birger: Nannestad bygdebok I : gardshistorie for Nannestad sokn, Nannestad kommune 1962. Digital versjon på Nettbiblioteket, s. 133, 141 og 144. |
| Arstun Rustad | 7/1 og 7/2 | Har vorti brukt appellativt om dei to gardane på Rustad frå delinga i 1853 og fram til bruka vart slegi i hop kringom 1915. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 159 og 169. |
| Arstun Bjertnes | 9/2 | ||
| Ner- og Opp-Arstun Kopperud | 12/2 | Namna kan gå attende på ei deling av Kopperud kringom 1720. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 236 |
| Arstun Årstad | ? | Arstun (midtre), Arstun (nordre) og Arstun (søndre). | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 278. |
| Arstun Hafstad | 21/1 og 4 | Hafstad vart 1678 delt i to bruk, som gjensidig kalte einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 372. |
| Arstun Kjønstad | 24/3 | Arstun vart frådelt Sørgarden i 1844. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 436. |
| Arstun Nannestad | 26/1 og 2 | Garden Nannestad vart 1835 delt i to like store bruk, som gjensidig kalte einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 462. |
| Arstun Gunhildrud | 28/1 og 2 | Gunhildrud vart rundt 1663 delt i to bruk som gjensidig kallar einannan Arstu. Grannane på garden Rud kallar det nordre Arstun for Nordstun. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 524. |
| Arstun Flatner | 31/1 | Flatner delt i to i 1801, det største bruket vart kalla Arstun. Seinare vart det ein del av Hærens store område rundt Gardermoen. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 561. |
| Arstun Nord-Børkje | 32/? | Nord-Børkje delt i to bruk i 1849, kalte einannan gjensidig for Arstun. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 569. |
| Arstun Sør-Børkje | 34/? | Sør-Børkje delt i to bruk i 1838, kalla einannan gjensidig for Arstun. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 595. |
| Arstun Lyshaug | 37/1 og 8 | Lyshaug delt 1750 i to bruk som gjensidig kalla einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 625. |
| Arstun Enger | 44/3 | Oppsto i 1688 da Enger vart delt i Arstun og Nordgarden. | Birger Kirkeby: Nannestad Bygdebok, bind I (1962), s. 742. |
| Arstun Finstad | 75/1 og 3 | Finstad vart kring 1700 delt i to like store bruk som gjensidig kalla einannan Arstun. | Kirkeby, Birger: Nannestad bygdebok II : gardshistorie for Holter sokn, Nannestad kommune 1964. Digital versjon på Nettbiblioteket, s. 303. |
Nes
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Hunstad | 162/1 og 5 | Nedre (bnr. 1)- og Øvre (bnr. 5) Hunstad har kalla einannan Arstun. | Birger Kirkeby: Nes på Romerike IV (1968), s. 406 og 410 og Arnhild Syvertsen personleg samtale 12. september 2007. |
Nittedal
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Ramstad | 33/1 | Går attende på ei deling av Store-Ramstad på 1620-talet. | Kirkeby, Birger: Bygdebok for Nittedal og Hakadal : gardshistorie. 1 : Nittedal, Nittedal 1965, s. 573. Digital versjon på Nettbiblioteket |
Rælingen
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Åmot | 103/3 | Arstun kan her gå attende på ei deling frå 1797. Elles har garden òg vori kalla Nigarden. | Lene Skovholt |
Rømskog
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstua Sundsrud | 60/2 | Arstua går kanskje attende på ei deling av Sundsrud før 1723. Bruket var fyrst skyldsatt og frådelt i 1927 under namnet Kroksvold. | Ulf Grøndahl: Rømskog bygdebok Bind I (2006), s. 105 og 111. |
Sørum
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Egner | 3/1 | Namnet gjeng truleg tilbake på ei deling av Oppigarden Egner i 1863. | Jan Erik Horgen: Sørum bygdebok Bind 1 (2003), s. 54ff. |
| Arstun Sæteren | 6/3 | Namnet gjeng truleg attende på ei deling av Sæteren mellom 1840 og 1850. | Jan Erik Horgen: Sørum bygdebok Bind 1 (2003), s. 174 og 183. |
| Arstun Vølner | 8/5 | Namnet gjeng truleg attende på ei deling av Negarden Vølner i 1828. | Jan Erik Horgen: Sørum bygdebok Bind 1 (2003), s. 135 og 146. ' |
| Arstun Berg | 16/2 | Namnet gjeng truleg attende på ei deling av den vestre luten av Berg i 1805. | Jan Erik Horgen: Sørum bygdebok Bind 2 (2005), s. 149 og 162. |
| Arstun Åsgard | 17/3 | Namnet gjeng attende på ei deling av Åsgard frå 1841 og inn på 1870-talet. Framleis står ein del av Arstubygningen på den felles tungarden åt dei to Åsgard-bruka. | Jan Erik Horgen, Sørum bygdebok IV, s. 436-438. |
| Arstun Bøler | 18/7 med fleire | Truleg gjeng namnet attende på ei frådeling av Vestigarden i 1802. | Jan Erik Horgen: Sørum bygdebok Bind 1 (2003), s. 459f. |
| Arstun Smedsrud | 34/2 | Truleg gjeng namnet attende på ei deling av den vestre luten av Smedsrud i 1786. | Jan Erik Horgen: Sørum bygdebok Bind 2 (2005), s. 289 og 295. |
| Arstun Bakke | 51/7 | Truleg gjeng namnet attende på ei deling av småbruket Bakke i 1868. | Jan Erik Horgen: Sørum bygdebok Bind 2 (2005), s. 614. |
| Arstun Asak | 56/1 | Truleg gjeng namnet attende på ei deling av Nordre Asak i 1803. | Jan Erik Horgen: Sørum bygdebok Bind 4 (2010), s. 47 og 68. |
| Arstun Vilberg | 65/1 | Namnet kan gå attende på ei tredeling av den nørdre luten av Nedre Vilberg i 1831. | Jan Erik Horgen: Sørum bygdebok Bind 4 (2010), s. 390, 391 og 396. |
| Arstun Lunder | 67/4 | Truleg gjeng namnet attende på ei deling av den syndre luten ut av Lunder på 1820-talet. | Jan Erik Horgen: Sørum bygdebok Bind 4 (2010), s. 599 og 610. |
Ullensaker
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstun Nordre Vettal | 73/1 | Arstun kan gå attende på ei deling av Nordre Vettal, òg kalla Store Vettal, på 1660-talet, og kan ha vori brukt appellativt mot den andre halvdelen av Nordre Vettal, Nordgarden. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 135. |
| Arstun Berg | 90/1 og 5 | Arstun har vori brukt appellativt om dei to gardane på Berg, og går kanskje attende på ei deling av Berg på 1640-talet. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 76. |
| Arstun Grøndalen | 93 | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 90. | |
| Arstun Nordby | 96/1 og 2 | Arstun har vori brukt appellativt om dei to gardane, og går truleg attende på ei deling på 1860-talet. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 113. |
| Arstun Austad | 105/1 med fleire | Arstun går truleg tilbake på ei deling av den eine halvdelen av Austad i 1857. Den andre delen vart kalla Nordstun. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 126. |
| Arstun Nord-Stokkstad | 106/1 og 3 | Arstun har vori brukt appellativt om dei to gardane på Nord-Stokkstad. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 126. |
| Arstun Sø-Stokkstad | 107/1, 2 samt 5 | Arstun har vori brukt appellativt om dei to gardane på Sø-Stokkstad. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 126. |
| Arstun Julset | 108/1 og 2 | Arstun har vori brukt appellativt om dei to gardane på Julset. Arstun går kanskje attende til deleinga av Julset på 1640-talet. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 100. |
| Arstun Øvre Furuset | 110/8 | Arstun går truleg attende på ei deling av halvdelen av Øvre Furuset kringom 1854. Den andre delen går under namnet "Der nere". | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 87. |
| Arstun Fonbekk | 113/1 og 2 | Arstun har vori brukt appellativt om dei to gardane som ligg utmed einannan på Fonbekk. Det tredje bruket - Svingen (bnr. 3 med fleire) - ligg for seg sjølv lenger aust, og vart frådelt det eine Arstun (bnr. 2) kringom 1800. Kanskje går bruken av Arstun attende til delinga av Fonbekk frå midten av 1600-talet. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 86. |
| Bortiarstun Habbarstad | 114/2 | Arstun har vori nytta appellativt om to av Habbarstad-gardane, bnr. 1 og 2. Anten har denne garden eller bnr. 1 vori kalla Bortiarstun, sjå Stokstad.Truleg går bruken av Arstun her attende på ei deling av Habbarstad i to bruk kring 1660. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 91. |
| Neriarstun Habbarstad | 114/4 | Både i fylgje Stokstad og Anne Lise Fallet har Neriarstun vori nytta om denne garden. Bruken av Neriarstun går kanskje tilbake til kring 1720, då denne delen vart frådelt bnr. 2. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 91. |
| Inniarstun Habbarstad | 114/1 | Arstun har vori nytta appellativt om to av Habbarstad-gardane, bnr. 1 og 2. Anten har denne garden eller bnr. 2 vori kalla Inniarstun, sjå Stokstad. Truleg går bruken av Arstun her attende på ei deling av Habbarstad i to bruk kring 1660. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 91. |
| Arstun Døli | 132/2 og 7 | Arstun har vori brukt appellativt om to av dei tre Døli-gardane, som nå ligg att på den gamle tunstaden. Den tredje garden ligg i det som i dag er Jessheim, og kallast Romsås etter tidligare brukarar. Bruken av Arstun går kanskje attende til delinga av Døli kring 1680. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 82. |
| Arstun Haug | 136/1 og 6 | Arstun Haug, bnr. 6, og går kanskje attende på ei deling av Negarden på 1830-talet. Elles har òg Oppigarden Haug, bnr. 1, vori kalla Arstun av dei i Arstun, bnr. 6. Namna har med andre ord vori nytte appellativt, òg det kan difor hende at dei to bruka etter delinga av Haug tidleg på 1700-talet kalla einannan for Arstun, og at Oppigarden og Negarden er namn frå delinga på 1830-talet. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 92. |
| Arstun Ljøgot | 137/1 og 3 | Arstun har vori brukt appellativt om dei to gardane på Ljøgot fram til notida. Namna har truleg vori nytta sidan ei deling av Ljøgot på midten av 1660-talet. | Olaug Julseth Stokstad: Som sagt i Ullsaker Or og vendinger frå 30-åra (1997), s. 108. |
Våler
| Bruk | Gnr./bnr. | Kommentarar | Kjelde |
|---|---|---|---|
| Arstua Braskereid | 8/23 | Arstua går truleg attende på ei deling av halvdelen av Braskereid i fyrste luten av 1600-talet. Sidan 1870 har Arstun vori ein del av Nystun (8/1). | Alex Bugge: Våler Bygdebok (1936), s. 25, 31 og 49. 1886 Matrikkelen. |
| Arstua Vestre Eid | 20/3 | Arstua går truleg attende på ei deling av Vestre Eid før 1680. | Alex Bugge: Våler Bygdebok (1936), s. 339, 341 og 346. |
| Arstua Svenneby | 37 | Arstua går attende på ei deling av Svenneby i 1740. Den andre luten vart kalla Søgarden. Arstua og Søgarden vart samla til ein gard i 1849. | Alex Bugge: Våler Bygdebok (1936), s. 516 og 530. |
| Arstun Nordre Snarhol | 52/22 og 25 | Arstun var i følgje Våler Bygdebok, side 724, hovdebølet på Nordre Snarhol, og vart seinere delt i to bruk. Arstun kan gå attende på ei deling av Snarhol tidleg på 1700-talet i Nordre- og Søndre Snarhol. | Alex Bugge: Våler Bygdebok (1936), s. 713, 724 og 726. 1886 Matrikkelen. |
| Arstua Vestre Stræte | 56/1 | Arstua går attende på ei deling av Vestre Sætre i to lutar i 1847, der den andre luten vart kalla Nystua. | Alex Bugge: Våler Bygdebok (1936), s. 832. |
| Arstun Gravberget | 86 | Arstun går truleg attende på ei deling av Gravberget i fyrste del av 1700-talet. | Alex Bugge: Våler Bygdebok (1936), s. 1060. |
Kjelder
- Frode Myrheim, manuskript om Arstun.
- Diverse gards- og slektshistoriske bygdebøker
- Ortnamnsregistret