Albert Joleik

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Arbeid pågår: Vennligst ikke rediger artikkelen mens arbeidet pågår. Se redigeringshistorikken for detaljer.

Det har trolig ikke vært gjort noen endringer på artikkelen den siste uka. I så fall kan denne markeringa fjernes, men sjekk redigeringshistorikken og eventuelt diskusjonssida først.

Albert Sigvard Joleik (fødd i Florø 14. mars 1880, død i Bergen 30. april 1968) var pressemann, forfattar og omsetjar, offiser, gardbrukar og lokalhistorikar. Ikkje minst var han ein ihuga målstrevar og norskdomsmann. Han er truleg best kjend for ei rad bygdebøker og distriktssoge frå Sunnfjord. Dessutan har Joleik vore mykje omtala for sitt opphald i Fristaten Kongo som offiser i kolonihæren til Kong Leopold II av Belgia 1905–1908.

Bakgrunn og familie

Albert var den eldst av åtte sysken. Foreldra var Abraham Andersen (22.02.1854 - 08.10.1931, fødd i Eikefjord) og Susanne Abrahamdotter Vasset (17.12.1854-12.12.1951, også fødd i Eikefjord). Albert fekk på eit seinare tidspunkt skifta ut familienamnet Andersen med det norrønt inspirerte Joleik. Namneskiftet skjedde i 1905, og Joleik gjorde eit ekstra poeng av at det var godkjent av «1905-ministerie».[1]

På den tida Albert vart fødd, dreiv faren som handelsmann på strandstaden Florø. Men før Albert var ferdig med folkeskulen, flytta familien ut på bygda til Eikefjord, og dreiv frå da av garden Vassethola. Faren dreiv nok også noko verksemd utanom gardsbruket. Iallfall er han i folketeljinga 1910 registrert som «reisende for et symaskinfirma».[2]

Albert Joleik gifta seg veslejulaftan i 1912 med lærar Olava Hjulstad (1888–1965) frå Inderøy i Trøndelag. Foreldra hennar var gardbrukarparet Olav Nilson og Amalia Kristine Andreasdotter Hjulstad. Albert og Olava Joleik fekk 11 born, fødde i tidsrommet 1914-1934. Albert hadde ein son frå før, Olav fødd 1908, som voks opp hjå besteforeldra sine i Eikefjord.

Albert Joleik og familien budde fast i Bergen til 1932. Da kjøpte dei garden Kleppstølen i Naustdal. Albert budde også etter dette i Bergen monalege delar av året av omsyn til avis- og granskingsarbeid.

Utdanningsvegen

Albert fekk fullføre folkeskulen i Florø enda om familien flytta ut på bygda i Eikefjord. Han var ein ekstra oppvakt elev, og fekk ekstra undervisning i matematikk og engelsk. Etter folkeskulen gjekk han mellomskule i Bergen. Han gjekk på den private Hambros skole der, og tok mellomskuleeksamen berre 13 år gamal. Han fekk da friplass for også å ta gymnaset ved Hambros skole. Han fekk dertil nødvendig pengestøtte hjå formuande velgjerarar som Albert J. Mohn og apotekar Lohte. Han tok examen artium som 16-åring i 1896.

Etter eit halvår som krambudreng i Florø og eit års tid heime på garden, drog Albert til Kristiania for å studere, med økonomisk støtte frå dei same to velgjerarane Mohn og Lothe, og nå også med fleire kjende namn i ryggen som Christian Michelsen og Rasmus Meyer med fleire. Ved universitetet tok Joleik anneneksamen (forberedende) våren 1898. Som fagstudium las han både språkfag og realfag. Det var språkfaga som engasjerte mest, og han framhevar særleg professorane Marius Hægstad og Sophus Bugge som lærarar som tydde mykje for han.

Joleik tok embetseksamen som cand.real. til jul i 1902. I mellomtida hadde han gjennomgått eit aspirantkurs på Krigsskulen. Han gjennomførte den eittårige Nederste avdeling Krigsskulen i 1903. Han vart da «ulønna offiser» (reserveoffiser utan fast militær stilling, men med ei viss pliktteneste ved eksersis og øvingar i ein del år frametter) med graden sekondløytnant.[3]

Skulelærar

Etter Krigsskulen var Joleik framhaldsskulelærar i Bø og Treungen i Telemark ei tid. Vanskar med å få lærarpost eller anna passande arbeid var sterkt medverkande til at han søkte seg teneste som militær i Kongo, sjå nedanfor. I åra 1908-1911, etter Afrika-opphaldet, hadde han vikariat som lærar ved lærarskular, fyrst på Stord, så i Levanger. På «Livangr», som han sjølv skriv, «[…] var eg heppin – der vart eg kjend med henne som vart kona mi.»

Afrikaopphaldet

Pressemannen

Bygdebokforfattaren

Bibliografi

Referansar

  1. ↑ F.eks. i Studentene fra 1896.
  2. ↑ Folketeljinga 1910
  3. ↑ Petersen, A. 1936.

Kjelder og litteratur

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Albert_Joleik&oldid=1557316»