Austevoll kommune: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Linje 314: Linje 314:


==Skular==
==Skular==
Austevoll vart i 1791 delt i tre skuledistrikt, kvart skuledistrikt vart så delt inn i seks roder.<br />
;1791
I 1836 vart inndelinga av skuledistrikta endra. Det vart framleis tre distrikt, men grensene er endra. Det vart no fire roder i kvart distrikt, mot tidlegare seks.
*Austevoll vart delt i tre skuledistrikt, kvart skuledistrikt vart så delt inn i seks roder.<br />
{| class="wikitable"
|+Skuledistrikt frå 1791
! Skuledistrikt!! Rode nr!! Rode
|-
| rowspan="5"|'''Første''' || Rode 1 || Kolbeinsvigen<br/>Drønen<br/>Bussesund
|-
| Rode 2 || Wasnæs<br/>Hedemarken<br/>Nødshiller<br/>Søre Eyde
|-
| Rode 3|| Sotendahl<br/>Bratten<br/>Sandvigen<br/>Hauchenæs<br/>Bielland
|-
| Rode 4 & 5|| Nore Eyde<br/>Bøe<br/>Biaanes
|-
| Rode 6|| Bircheland<br/>Haugland<br/>Hofthamer
|-
| rowspan="6"|'''Andre'''|| Rode 1 || Drivenæs<br/>Egholmen<br/>Fagrebakken<br/>Kalvenæs
|-
| Rode 2 || Lundøen<br/>Noven<br/>Wejwaagen<br/>Indre Rabben<br/>Ytre Rabben
|-
| Rode 3 || Ytre Rabben<br/>Dybevaagen<br/>Steenevigen<br/>Salthellen
|-
| Rode 4 || Nedre Waage<br/>Øvre Waage<br/>Søre Aarland<br/>Midre Aarland
|-
| Rode 5 || Nordre Aarland<br/>Stangeland<br/>Walhamar
|-
| Rode 6 || Hævrøen<br/>Lille Kalsøen
|-
| rowspan="6"|'''Tredje'''|| Rode 1 || Møgster
|-
| Rode 2 || Kalve<br/>Hilde<br/>Klepswigen
|-
| Rode 3 || Kleppe<br/>Bakke<br/>Bakkesund
|-
| Rode 4 || Mælingen<br/>Troeland<br/>Østervold
|-
| Rode 5 || Tarang<br/>Auchland
|-
| Rode 6 || Schaar<br/>Sandtorv
|}
;1836  
*Inndelinga av skuledistrikta vart endra. Det vart framleis tre distrikt, men grensene er endra. Det vart no fire roder i kvart distrikt, mot tidlegare seks.


{| class="wikitable"
|+Skuledistrikt frå 1836
! Skuledistrikt!! Rode nr!! Rode
|-
| rowspan="4"|'''Østervolds Sogn''' || Rode 1 || Østre Bagholmen<br/> Piirholmen<br/>Vestre Bagholmen<br/>Østervold<br>Mælingen<br>Troland
|-
| Rode 2 || Økland<br>Taranger
|-
| Rode 3 || Skaar<br/>Sandtorv<br/>Hufthammer<br/>Hauland<br/>Birkeland
|-
| Rode 4 ||Bøe<br>Bjaanes
|-
| rowspan="4"|'''Møgster Sogn''' || Rode 1 || Dybevaag<br/>Tøke<br/>Stenevig<br/>Salthellen<br/>Gaasnæs<br/>Stangeland<br/>Valhammer
|-
| Rode 2 || Nedre Vaage<br />Søre Aarland<br>Nordre Aarland
|-
| Rode 3 || Hævrøen<br>Lille Kalsøen<br>Møgster<br>Horgen
|-
| Rode 4 || Kalve<br>Hille<br>Klæppe<br>Bakke<br>Klæpsvig<br>Bakkesund
|-
| rowspan="4"|'''Det Møgster-Østervoldske''' || Rode 1 || Bjelland<br/> Haukenæs<br/>Sandvigen<br/>Bratten<br/>Saatendahl<br/>Nordeide<br>Søreide<br> Nøsthiller
|-
| Rode 2 || Hedemark<br/>Strømsøen<br/> Bussesund<br/> Drønen<br/> Røstesund
|-
| Rode 3 || Kolbensvig<br/> Vasnæs<br/> Drivenæs<br/> Fagerbakke
|-
| Rode 4 || Eggholmen<br/> Kalvenæs<br/> Veivaag<br/> Rabben<br/> Lundøen
|}
===Skular===
===Skular===
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"

Sideversjonen fra 7. des. 2014 kl. 20:34

Austevoll
1244 Austevoll komm.png
Basisdata
Kommunenummer 1244
Fylke Hordaland
Kommunesenter Storebø
Areal 2.95  km²
Areal land 0  km²
Areal vann 2.95  km²
Folketall ukjent kode (2023)
Målform Nynorsk
Nettside Nettside

Koordinater: 60°2′16″ N 5°16′6″ Ø


Utbygging og endringar føregår.


Austevoll kommune er ein øykommune vest i Hordaland fylke. Kommunen ligg i Midthordland, ut mot Nordsjøen, og er elles omgjeven av kommunane Sund i nord, Os i nordaust, Tysnes i aust, og Fitjar og Bømlo i sør. Administrasjonssenteret i kommunen er Storebø, som også er den største bygda. Kommunen har vidaregåande skule, Fiskarfagskulen i Austevoll. Der ligg ei avdeling til Havforskningsinstituttet i Bergen.

I generasjonar har fiske vore den største næringa i kommunen. Sidan 1980-talet har det vore stor vekst i havbruksnæringa og i deltakinga i oljeverksemda. Ein stor underskog av mindre og nødvendige landbaserte selskap har samtidig blitt oppretta. I det same tidsrommet har fartøya i den havgåande fiskeflåten blitt betydeleg større, og i 2014 er kommunen ein av landets største innan oppdrett av laks og i talet på havgåande fiskefartøy..

Namnet

Austevoll var opphaveleg namn på garden Austevoll som ligg på Hundvåkøy. Truleg fekk garden dette namnet fordi han var den austlegaste av fleire gardar på staden. På garden stod det ei kyrkje i omkring 250 år (1640-åra-1891), og kyrkjesoknet hadde namn etter denne garden. Då Austevoll vart eigen kommune i 1886, vart kommunenamnet og Austevoll.

Geografi

Austevoll Kommune

Austevoll består av 667 småkuperte øyar og holmar. Kommunen har ei strandline på 337 kilometer og eit areal på 117,18 km². Dei største øyene dannar ein halvsirkel med opning vestover. Frå nordvest, rekna med klokka, ligg Storekalsøy, så Hundvåkøy, lengst aust ligg Huftarøy, sørvest for Huftarøy ligg Selbjørn og vest for Selbjørn ligg Stolmen. Heilt vest i kommunen, mellom Storekalsøy i nord og Stolmen i sør, ligg øyene (frå nord og sørover) Horgo, Møgster, Litlakalsøy og Hevrøy. Innimellom dei sørlegaste øyane ligg Lunnøy. I vest ligg Nordsjøen, i nord Korsfjorden, Bjørnafjorden i nordaust, Langenuen i aust og Selbjørnsfjorden i sør. Den høgaste toppen i Austevoll er Loddo på 244 meter.

Kommunikasjonar

I sør har kommunen ferjesamband frå Husavik til Sandvikvåg i Fitjar. Frå Hufthamar går det ferje nordover til Krokeide i Bergen kommune. Snøggbåtruta mellom Bergen/Flesland og Sunnhordland har stopp på Hufthamar. Mellom øyane går det snøggbåtrute.

Det er bygd bruer mellom dei største øyane. I 1980 sto brua mellom Huftarøy og Selbjørn ferdig. Brua mellom Selbjørn og Stolmen vart opna i november 1998, og bruene til Storekalsøy i 1999. Austevollsbrua var det siste store bruprosjektet i Autevoll. Brua vart opna i november 2007, og knyter saman Huftarøy og Hundvåkøy[1].

Næringsliv

Fiskeri har vore den største næringa i kommunen, og det har vore kombinert med jordbruk på små bruksseiningar. Dei fleste småbruka vart lagde ned i 1960-åra då dei store endringane i næringslivet skaut fart.

Kommunen har i 2014 ein av dei største havgåande fiskeflåtane i landet.

Sidan 1980-talet har det vore stor vekst innanfor havbruksnæringa, og kommunen vert i dag rekna for ein av landets største innan oppdrett av laks. Offshore-næringa er ei tredje stor næring. To børsnoterte selskap har hovudkontora sine på Storebø i Austevoll, og desse er reiarlaget DOF ASA og havbruksselskapet Austevoll Seafood ASA. DOF er det største offshorereiarlaget i Noreg målt etter verdi[2] og eit av dei største rederia i verda når det gjeld talet på skip. Rederiet har i 2014 omkring 10 000 tilsette på land og sjø.

I kommunen er det fleire landbaserte verksemder som produserer for havbruk og fiske-, handels- og supplyflåten både i Norge og på verdsmarknaden. Ein stor underskog av mindre og nødvendige selskap er oppretta dei siste 30 åra. Dei siste åra har næringslivet i kommunen lege øverst på næringstoppen i landet. Kommunen ligg berre etter Bergen i den maritime næringsklyngja i Hordaland.

Historie

Eldre historie

Austevoll var blant dei første stadane i Hordaland som vart isfritt mot slutten av istida. Det er funne spor av busetnad tilbake til den eldre steinalderen, for 10 000 år sidan. Næringsvegane har til alle tider vore fiske, fangst og jakt, i tillegg til enkelt jordbruk.

Nyare historie

Frå innføringa av Formannskapslova av 14. januar 1837 var Austevoll og Sund éin kommune. I 1886 blei Austevoll eigen kommune. 1. januar 1964 blei delar av Fitjar kommune, søre Selbjørn og søre Huftarøy, overdregne til Austevoll. Fram til 1957 var kommunen delt i to soknekommunar, Austevoll og Møkster. Soknene hadde eigne soknestyre, men hadde felles møte om saker som gjaldt begge soknene. I 1910 vart Austevoll utskilt frå Sund som eige prestegjeld med dei to soknene Austevoll hovudsokn og Møkster annekssokn. 17. april 1964 vart Austevoll eige lensmannsdistrikt.

Bygder

Bygd Innb.tal (2005) [3] Innb.tal krins (2001) [4]
1. Storebø 1,032 1,341
2. Bekkjarvik 355 489
3. Kolbeinsvik 481
4. Vinnes 378
5. Haukanes 235

Øyer med heilårs busetnad

Øy Innb.tal '
1. Huftarøy 2,435
2. Selbjørn 956
3. Hundvåkøy 554
4. Stolmen 206
5. Storekalsøy 167
6. Møkster 65
7. Litlekalsøy 26
8. Lunnøy 2

Politikk

Samstundes med at dei store strukturendringane i næringslivet begynte i 1970-åra, skjedde det ei politisk endring i kommunen. Senterpartiet braut tradisjonen med bygdelister og stilte 
eiga liste ved valet i 1971. Bygdelistene blei etter kvart erstatta av partilister, og dermed vart og mykje av den gamle politiske drakampen mellom øyane borte.

Austevoll kommune vert styrt etter formannskapsmodellen. Kommunestyret består 27 representantar, og er samansett av Framstegspartiet (10), Høgre (6), Arbeidarpartiet (2), Senterpartiet (2) og Kristeleg Folkeparti (1). [5]

Etter valet i 2003 vart Helge André Njåstad vald til ordførar i kommunen som blir styrt av eit fleirtal i kommunestyret utgått av Framstegspartiet, Senterpartiet og Kristeleg Folkeparti.


Ordførarar i Austevoll

Austevoll vart skild frå Sund kommune i 1886. Frå dette tidspunktet har kommunen hatt desse ordførarane:

Yrke Namn Periode Parti
Lærar og kyrkjesongar Ole Strømme 1886-1901
Fiskar Peder Olai Kleppe 1902-1919
Bonde Olai Naustheller 1920-1925
Bonde Mikkel Nilsen Birkeland 1926-1935
Lærar Magnus Larsen 1935-1937
Fiskar Salomon O. Fagerbakke 1938-1945
Fiskar Salomon V. Kalvenes 1946-1959
Trygdesjef Rikard Storebø 1960-1969 V
Statslos Peder Kalve 1970-1975 H
Rektor Magnus Stangeland 1976-1981 Sp
Kjøpmann Knut K. Kalvenes 1982-1985 H
Skipper Hallvard Møgster 1986-1989 Krf
Bankfilialsjef Inge Bjarne Storebø 1990-2001 H
Skipper Olav P. Årland 2001-2003 Krf
Helge Andre Njåstad 2003-2013 Frp
Lærar Renate Møkster Klepsvik 2013- Frp

Skular

1791
  • Austevoll vart delt i tre skuledistrikt, kvart skuledistrikt vart så delt inn i seks roder.
Skuledistrikt frå 1791
Skuledistrikt Rode nr Rode
Første Rode 1 Kolbeinsvigen
Drønen
Bussesund
Rode 2 Wasnæs
Hedemarken
Nødshiller
Søre Eyde
Rode 3 Sotendahl
Bratten
Sandvigen
Hauchenæs
Bielland
Rode 4 & 5 Nore Eyde
Bøe
Biaanes
Rode 6 Bircheland
Haugland
Hofthamer
Andre Rode 1 Drivenæs
Egholmen
Fagrebakken
Kalvenæs
Rode 2 Lundøen
Noven
Wejwaagen
Indre Rabben
Ytre Rabben
Rode 3 Ytre Rabben
Dybevaagen
Steenevigen
Salthellen
Rode 4 Nedre Waage
Øvre Waage
Søre Aarland
Midre Aarland
Rode 5 Nordre Aarland
Stangeland
Walhamar
Rode 6 Hævrøen
Lille Kalsøen
Tredje Rode 1 Møgster
Rode 2 Kalve
Hilde
Klepswigen
Rode 3 Kleppe
Bakke
Bakkesund
Rode 4 Mælingen
Troeland
Østervold
Rode 5 Tarang
Auchland
Rode 6 Schaar
Sandtorv
1836
  • Inndelinga av skuledistrikta vart endra. Det vart framleis tre distrikt, men grensene er endra. Det vart no fire roder i kvart distrikt, mot tidlegare seks.
Skuledistrikt frå 1836
Skuledistrikt Rode nr Rode
Østervolds Sogn Rode 1 Østre Bagholmen
Piirholmen
Vestre Bagholmen
Østervold
Mælingen
Troland
Rode 2 Økland
Taranger
Rode 3 Skaar
Sandtorv
Hufthammer
Hauland
Birkeland
Rode 4 Bøe
Bjaanes
Møgster Sogn Rode 1 Dybevaag
Tøke
Stenevig
Salthellen
Gaasnæs
Stangeland
Valhammer
Rode 2 Nedre Vaage
Søre Aarland
Nordre Aarland
Rode 3 Hævrøen
Lille Kalsøen
Møgster
Horgen
Rode 4 Kalve
Hille
Klæppe
Bakke
Klæpsvig
Bakkesund
Det Møgster-Østervoldske Rode 1 Bjelland
Haukenæs
Sandvigen
Bratten
Saatendahl
Nordeide
Søreide
Nøsthiller
Rode 2 Hedemark
Strømsøen
Bussesund
Drønen
Røstesund
Rode 3 Kolbensvig
Vasnæs
Drivenæs
Fagerbakke
Rode 4 Eggholmen
Kalvenæs
Veivaag
Rabben
Lundøen

Skular

Namn Åpna Nedlagt Klassar Kommentar Stad
Bratta skule 1931 1-7 klasse
Beinskroken skule 1895
Drivenes skule 1913
Drøna skule 1923 Nå Lyngtua barnehage 60.0749° N 5.1935° Ø
Eido skule 1895
Austevoll ungdomsskule 1971 Ungdomsskule
Vidaregåande		 Tidlegare Eidsbøen ungdomsskule
1975-85 heldt klassen for jern og metall grunnkurs til her
1975-84 Klasse i husstell
1985-90 Almennfag grunnkurs		 60.0801° N 5.2484° Ø
Fiskarfagskulen i Austevoll 1978 Vidaregåande Haukanes 60.0863° N 5.2632° Ø
Gauksheim skulehus 1901 1959 Elevane overført til Drivenes krins 59.9774° N 5.1830° Ø
Haukanes skule 1925 60.0839° N 5.2677° Ø
Hevrøy skule 1903
1909		 1974 Skulen nedlagt då øya vart fråflytta
Horgo skule
Kolbeinsvik skule 1964 60.0433° N 5.1991° Ø
Litlekalsøy skule 1910 60.0408° N 5.0853° Ø
Lundøy skule 1936 1950-åra
Møkster skule 1896
1955
Sandtorv skule 1913
Selbjørn gamle skule 1887-88 Veivåg 60.0075° N 5.1522° Ø
Selbjørn skule Bekkjarvik 60.0050° N 5.1993° Ø
Skaar skule
Stolmen skule 1937 August 2001 Barneskule (1-6) klasse Elevane overført til Selbjørn skule 59.9940° N 5.0883° Ø
Stolmen skulehus 1865 1937 Omgangsskulen 1860-åra heldt skulen til i ei privat stove på Våge, "PillOlaStovo".
Det første skulehuset på Stolmen vart truleg bygd rundt 1865
Storebø barneskule
Storebø skule 60.0951° N 5.2237° Ø
Storebø gamle skule 1887
Storekalsøy skule 1881 Brann ned i 1974.
Trolandshammer skule 1868 Barneskule 1-7 Trinn 60.1116° N 5.1523° Ø
Vinnes skule 1876
1905
1925
2009
Barneskule (1-7)
Elevar overflytta til Selbjørn skule		 Vinnes 60.0131° N 5.2652° Ø

Referansar

  1. ↑ Statens vegvesen, Rv. 546 Huftarøy-Hundvåkøy i Austevoll kommune [1]
  2. ↑ Bergens Tidende: Satset millioner, høster milliarder [2]
  3. ↑ Statistisk Sentralbyrå: Urban settlements. Population and area, by municipality. 1 January 2006 [3]
  4. ↑ Statistisk Sentralbyrå: Folke- og bustadteljing 2001 [4]
  5. ↑ : Kommunevalet 2011

Kjelder og litteratur

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Austevoll_kommune&oldid=589690»