Futar i Sogn

Futar i Sogn. Sogn var eitt futedøme det aller meste av perioden frå dei fyrste kjende futane dukkar opp i Sogn på slutten 1400-talet til avskaffinga av futeembetet i 1898. Kring 1630 vart likevel futedømet delt i to, Indre Sogn og Ytre Sogn. Sjølv om dei to futedøma vart samla til eitt embetsdistrikt i 1690-åra, vart namnet Ytre og Indre Sogns fogderi hengande att som namn på embetsdistriktet. Så lenge Dale var eige len, hadde lenet eigen fut.

Dei følgjande listene er ikkje fullstendige.

Futar i Sogn (ca 1460-1636))

År	Namn	Merknad
Før 1463	Helge Trulson	Nemnd som tidlegare fut i 1463
1484	Guttorm Tield	Nemnd 1484 – Ein Botolf i tillegg nemnd som strandfut i Utvær
1520	Per Islender	Nemnd 1518-1520
1530	Svend Bagge og Truels Iude
1541	Anders Szelandzffar	Nemnd 1541
ca 1550	Brynnill Simensøn	Nemnd 1570
1565	Christopher Anderssen
1568	Christiern Jenson	Nemnd 1568
1569	Peder Tysk	Nemnd 1569
1574	Jens Holst	Nemnd 1574
-1592	Nils Bildt
1597	Christopher Wetzelssen
1601	Engel Jensen
1610	Gjøde Pedersøn	Klagemål 1610
1616	Hans Rasmussen
1622	Simen Nielszen
1629/30	Peder Paasche
1629	Christen Andersøn	Fut i Luster
1633	Søfren Lauritssøn	Fut berre i Luster og Lærdal? Budde på Talla i Luster
1636	Oluf Nilsen

Futar i Indre Sogn og Dale len (ca 1639-1692)

Nemnd år	Namn	Merknad
1639	Diderik Busch
1648-1679	Christopher Gjertsen	Budde på Flahamar i Luster
1679-1685	Peder Andersen Ulenberg
1685-1695	Johan Hansen Rue	Budde på Røneid i Luster

Futar i Ytre Sogn (1648-1705)

År	Namn	Merknad
1648-1655	Jacob Christensen
1655-1659	Iver Andersen
1659-1662	Jørgen Foss
1662-1668	Hans Hansen Brun	Budde på Sande i Leikanger
1668-1705	Hans Hansen Blix	Budde i Leikanger

Futar i Ytre og Indre Sogn (ca 1680-1894)

År	Namn	Bustad/merknad
1696-1699	Hans Hansen Blix
170?-1725	Peder Iversen Leganger
172?-1733	Henrik Arnoldus Thaulow	Suspendert 4.2.1732. Budde i Bjordal i Lavik
1734-1760	Ananias Christopher Harberg	Budde i Bjordal
1761-1768	Hans Leganger
1768-1769	Arne Storch	Konstituert i vakansen
1769-1781	Simon Hansen	Avsett på grunn av vrakplyndring. Budde i Alværa i Lavik
1781-1788	Joackim Schweder Bang
1789-1802	Jacob Hegelund	Askelund i Balestrand
1802-1809	Rasmus Carl Holck	Askelund i Balestrand
1809-1841	Rasmus Endresen	Askelund i Balestrand. Suspendert 1837
1841-1878	Johan Winding Landmark	Askelund i Balestrand
1879-1895	Hans Henrik Ramm	Askelund i Balestrand
1895-1898	Gurvin	Konstituert fram til avviklinga av embetet

Staten kjøpte Askelund som embetsgard for futen i 1856 og selde han att i 1899 etter at futeembetet var avskaffa.

Kjelder og litteratur

• Arkivkatalog for Sogn futedøme 1666-1898 (Arkivportalen)
• Liste over futar i Sogn og Fjordane til 1830-åra (udatert, Statsarkivet i Bergen)
• Holmsen, Andreas. (1937). «Økonomisk og administrativ historie.» I Norske bygder. Sogn (s. 39-103). Bergen: John Griegs forlag, s. 79 (Digital utgåve)
• Fladby, Rolf. (1963). Fra lensmannstjener til Kongelig Majestets Foged. Oslo: Universitetsforlaget, s. 196 (liste over futar 1541-1630) (Digital utgåve)
• Reksten, Erling. (1979). Krongodssalg og embetsstand i Bergenhus len/Bergen stiftamt i 2. halvdel av 1600-tallet. Oslo, appendiks s. 120-122 og 128-131 (liste over futar ca 1650-1700). (Digital utgåve)
• Laberg, Jon. (1934). Balestrand. Bygd og ætter. Bergen, s. 307-310.
• Urtegaard, Gunnar. (1991). Balestrand. Gards- og ættesoge. Gard nr. 1-34. Gardsoger 1800-1985, ættesoger 1850-1985. (Bd. 2). Balestrand: Balestrand kommune, s. 207-211. (Digital utgåve)
• «Dei første styreformene og fogderia» (Fylkesleksikon, NRK Sogn og Fjordane)
• «Futegardane i Bjordal og Alværa» (Fylkesleksikon, NRK Sogn og Fjordane)
• Gunnar Urtegaard: «Futegarden på Askelund» (Kulturhistorisk leksikon, Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane)