Lesja prestegjeld

Lesja kyrkje var hovudkyrkje i prestegjeldet.

Foto: Hans H. Joramo (omkr. 1910).

Lesja prestegjeld omfatta frå 1500-talet Lesja hovudsokn og Dovre annekssokn. Sist på 1600-talet vart Lesjaskog annekssokn etablert som følgje av oppbygginga av Lesja jernverk. Frå 1747 skulle sokneprestane i Lesja og Tynset skifte på å halde gudstenester i kyrkja i Folldalen, og Øvre Folldal vart etter kvart rekna som annekssokn under Lesja. I 1861 vart Øvre Folldal og Dovre (med Dombåsgrenda skilt ut frå Lesja prestegjeld som Dovre prestegjeld.

«Dette Giæld kan med Rette regnes til dem, som blandt alle i Norge har den vidløftigste Strækning ... » skreiv Gerhard Schøning i 1775.

Prestegjeldet har desse kyrkjene:

• Lesja kyrkje (bygd 1749)
  
• Lesjaskog kyrkje (bygd som verkskyrkje ved Lesja jernverk 1695-97, flytt til Lesjaskog 1855)
  
• Lesjaverk kyrkje (bygd 1964) på same tomt som den gamle verkskyrkja stod på til 1855
  

Eldre kyrkjer i prestegjeldet, sjå under Stavkirker i Oppland.

I stykket: Indikasjoner på udokumenterte kirker i Oppland er det òg nemnt nokre mulege eldre kyrkjestader i Lesja.

I Eid kyrkje står det ein døypefont med årstallet 1519 som skal vere frå Lesja.

Prestgarden (opphavleg namn: Hov) ligg like nedafor Lesja kyrkje.

Lesja prestegjeld høyrde til Gudbrandsdal prosti fram til 1871, deretter til Nord-Gudbrandsdal prosti. Frå reformasjonen til 1864 høyrde Lesja til Oslo bispedømme, deretter Hamar bispedømme.

Prestar i Lesja prestegjeld

Lesja prestegard.

Foto: Arnfinn Kjelland (2009).

Etter Bygdebok for Lesja bind 3 (fram til 1996).

• Orm prest var vitne ved gardhandel i 1326.
• Gudbrand Gunnarsson nemnt som prest i Lesja i 1400 og 1417.
• Erik Olafsson nemnt som prest i Lesja ca 1450. Var prest på Fron før han kom hit.
• Olaf Jakobsson var prest i 1491.
• Olaf Jonsson Korne («Kånne») var i tenest frå før 1521 til ca 1556 og var siste katolske og fyrste protestantiske presten i Lesja. Etter Stockflet skulle han vera bondeson frå Stor-Tande.
• Svein var neste prest, kring 1560.
• Jens Jensson Staby visstnok frå Ribe i Danmark, var prest her frå ca 1570 til 1602 da han vart prost i Gudbrandsdalen og prest i Øyer.
• Jens Jensson d.y. vart prest etter far sin fram til han døydde i 1639.
• Sigvart Engebretsson Munk frå Storhove i Fåberg (ca. 1590-1694) kom som huskapellan i 1636, styrte kallet frå 1639 og vart utnemnt til sokneprest i 1641. Døydde i Lesja 1694, 104 år gamal ifølgje Hiorthøy. Var av Munk-slekta frå Blakar i Lom.
• Christen Christenss. Gammelgaard (ca 1642-1731) overtok ifølgje Ivar Kleiven som sokneprest etter Munk i 1670. Men ifølgje Hiorthøy var Gammelgård kapellan heilt til Munk døydde, før han vart sokneprest frå 1695 til han gjekk av i 1724 og flytte til ei dotter i Gran og til sist til ei anna på Frisvoll på Eid.
• Nils Olsen Stockflet (ca. 1701-1765), vart sokneprest i 1724 til han i 1745 vart utnemnt til sokneprest i Fåberg.
• Henning Ulrik Salomonsen Fuglberg (1712-1764) sokneprest 1745-1758.
• Hans Hanssen Smidth (ca. 1719-?) sokneprest 1758-1770.
• Jens Hieronimussen Krefting (1728-1780) sokneprest 1772-1780
• Hans Bernhoft Hegge (ca. 1744-ca. 1813) sokneprest 1780-1782
• Peder Alstrup Pedersen Jordhøy (1741-1820) sokneprest 1782-1820
• Nils Halvorssen Roth Blix Heyerdal (1785-1829) sokneprest 1820-1829
• Jens Laurits Pederssen Debes (1795-1876) sokneprest 1829-1834
• Christian August Lyche (1804-1881) sokneprest 1834-1844
• Nathan Surland Steen(1809-1893) sokneprest 1844-1852
• Edvard Kraft (1806-1865) sokneprest 1852-1859
• Johannes Michael Klem (1815-1885) sokneprest 1861-1870
• Jens Gerhard Holmboe (1837-1908) sokneprest 1870-1882
• August Larsen (1848-1902) sokneprest 1883-1892
• John Bergquist (1839-1909) sokneprest 1892-1905
• Theodor Norseth (1856-1930) sokneprest 1905-1914
• Håkon Martin Hovdin (1876-1955) sokneprest 1914-1928
• Jens Holst Bie Bjønnes-Jakobsen (1904-1977) sokneprest 1928-1938
• Reidar Torolf Hj. Lund (1901-?) sokneprest 1938-1947
• Aksel Amlie (1899-1978) sokneprest 1947-1958
• Otto Kalmar K. Østerås (1909-?) sokneprest 1959-1978
• Kari Merete Klæboe (1940) sokneprest 1978-1989
• Ellen Martha Blaasvær (1962) sokneprest 1990-1994
• Knut Ellefsrud (1956) sokneprest 1995-

Kjelder

• Soknehistorikk for Oppland på arkivverket.no
• H. F. Hiorthøy 1785-86: Beskrivelse over Gulbransdalen Provstie i Aggershuus Stift i Norge, med Kobbere (koparstikk). Ny utgåve Lokalhistorisk Forlag 1990.

Litteratur

• Kjelland, Arnfinn 1996: Bygdebok for Lesja bd 3. Gards- og slektshistorie for søre del av Lesja hovudsokn s. 35-37.
• Kleiven, Ivar 1923: Gamal bondekultur i Gudbrandsdalen. Lesja og Dovre