Lesja prestegjeld
Lesja prestegjeld omfatta frå 1500-talet Lesja hovudsokn og Dovre annekssokn. Sist på 1600-talet vart Lesjaskog annekssokn etablert som følgje av oppbygginga av Lesja jernverk. Frå 1747 skulle sokneprestane i Lesja og Tynset skifte på å halde gudstenester i kyrkja i Folldalen, og Øvre Folldal vart etter kvart rekna som annekssokn under Lesja. I 1861 vart Øvre Folldal og Dovre (med Dombåsgrenda skilt ut frå Lesja prestegjeld som Dovre prestegjeld.
«Dette Giæld kan med Rette regnes til dem, som blandt alle i Norge har den vidløftigste Strækning ... » skreiv Gerhard Schøning i 1775.
Prestegjeldet har desse kyrkjene:
- Lesja kyrkje (bygd 1749)
- Lesjaskog kyrkje (bygd som verkskyrkje ved Lesja jernverk 1695-97, flytt til Lesjaskog 1855)
- Lesjaverk kyrkje (bygd 1964) på same tomt som den gamle verkskyrkja stod på til 1855
Eldre kyrkjer i prestegjeldet, sjå under Stavkirker i Oppland.
I stykket: Indikasjoner på udokumenterte kirker i Oppland er det òg nemnt nokre mulege eldre kyrkjestader i Lesja.
I Eid kyrkje står det ein døypefont med årstallet 1519 som skal vere frå Lesja.
Prestgarden (opphavleg namn: Hov) ligg like nedafor Lesja kyrkje.
Lesja prestegjeld høyrde til Gudbrandsdal prosti fram til 1871, deretter til Nord-Gudbrandsdal prosti. Frå reformasjonen til 1864 høyrde Lesja til Oslo bispedømme, deretter Hamar bispedømme.
Prestar i Lesja prestegjeld
Etter Bygdebok for Lesja bind 3 (fram til 1996).
- Orm prest var vitne ved gardhandel i 1326.
- Gudbrand Gunnarsson nemnt som prest i Lesja i 1400 og 1417.
- Erik Olafsson nemnt som prest i Lesja ca 1450. Var prest på Fron før han kom hit.
- Olaf Jakobsson var prest i 1491.
- Olaf Jonsson Korne («Kånne») var i tenest frå før 1521 til ca 1556 og var siste katolske og fyrste protestantiske presten i Lesja. Etter Stockflet skulle han vera bondeson frå Stor-Tande.
- Svein var neste prest, kring 1560.
- Jens Jensson Staby visstnok frå Ribe i Danmark, var prest her frå ca 1570 til 1602 da han vart prost i Gudbrandsdalen og prest i Øyer.
- Jens Jensson d.y. vart prest etter far sin fram til han døydde i 1639.
- Sigvart Engebretsson Munk frå Storhove i Fåberg (ca. 1590-1694) kom som huskapellan i 1636, styrte kallet frå 1639 og vart utnemnt til sokneprest i 1641. Døydde i Lesja 1694, 104 år gamal ifølgje Hiorthøy. Var av Munk-slekta frå Blakar i Lom.
- Christen Christenss. Gammelgaard (ca 1642-1731) overtok ifølgje Ivar Kleiven som sokneprest etter Munk i 1670. Men ifølgje Hiorthøy var Gammelgård kapellan heilt til Munk døydde, før han vart sokneprest frå 1695 til han gjekk av i 1724 og flytte til ei dotter i Gran og til sist til ei anna på Frisvoll på Eid.
- Nils Olsen Stockflet (ca. 1701-1765), vart sokneprest i 1724 til han i 1745 vart utnemnt til sokneprest i Fåberg.
- Henning Ulrik Salomonsen Fuglberg (1712-1764) sokneprest 1745-1758.
- Hans Hanssen Smidth (ca. 1719-?) sokneprest 1758-1770.
- Jens Hieronimussen Krefting (1728-1780) sokneprest 1772-1780
- Hans Bernhoft Hegge (ca. 1744-ca. 1813) sokneprest 1780-1782
- Peder Alstrup Pedersen Jordhøy (1741-1820) sokneprest 1782-1820
- Nils Halvorssen Roth Blix Heyerdal (1785-1829) sokneprest 1820-1829
- Jens Laurits Pederssen Debes (1795-1876) sokneprest 1829-1834
- Christian August Lyche (1804-1881) sokneprest 1834-1844
- Nathan Surland Steen(1809-1893) sokneprest 1844-1852
- Edvard Kraft (1806-1865) sokneprest 1852-1859
- Johannes Michael Klem (1815-1885) sokneprest 1861-1870
- Jens Gerhard Holmboe (1837-1908) sokneprest 1870-1882
- August Larsen (1848-1902) sokneprest 1883-1892
- John Bergquist (1839-1909) sokneprest 1892-1905
- Theodor Norseth (1856-1930) sokneprest 1905-1914
- Håkon Martin Hovdin (1876-1955) sokneprest 1914-1928
- Jens Holst Bie Bjønnes-Jakobsen (1904-1977) sokneprest 1928-1938
- Reidar Torolf Hj. Lund (1901-?) sokneprest 1938-1947
- Aksel Amlie (1899-1978) sokneprest 1947-1958
- Otto Kalmar K. Østerås (1909-?) sokneprest 1959-1978
- Kari Merete Klæboe (1940) sokneprest 1978-1989
- Ellen Martha Blaasvær (1962) sokneprest 1990-1994
- Knut Ellefsrud (1956) sokneprest 1995-
Kjelder
- Soknehistorikk for Oppland på arkivverket.no
- H. F. Hiorthøy 1785-86: Beskrivelse over Gulbransdalen Provstie i Aggershuus Stift i Norge, med Kobbere (koparstikk). Ny utgåve Lokalhistorisk Forlag 1990.
Litteratur
- Kjelland, Arnfinn 1996: Bygdebok for Lesja bd 3. Gards- og slektshistorie for søre del av Lesja hovudsokn s. 35-37.
- Kleiven, Ivar 1923: Gamal bondekultur i Gudbrandsdalen. Lesja og Dovre