Sperløyane (Jostedalen): Forskjell mellom sideversjoner
m (kategorisplitting) |
m (Teksterstatting – «fylke = Sogn og Fjordane» til «fylke = Vestland») |
||
| (5 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{Infoboks gard | {{Infoboks gard | ||
| målform = nn | |||
| bgfarge = | | bgfarge = | ||
| navn = Sperløyane | | navn = Sperløyane | ||
| Linje 8: | Linje 9: | ||
| førstnevnt = | | førstnevnt = | ||
| ryddet = | | ryddet = | ||
| sted = Jostedalen | | sted = [[Jostedalen]] | ||
| kommune = Luster | | sokn = [[Jostedalen sokn|Jostedalen]] | ||
| fylke = | | kommune = [[Luster kommune|Luster]] | ||
| fylke = [[Vestland fylke|Vestland]] | |||
| gnr = 189 | | gnr = 189 | ||
| bnr = 3 | | bnr = 3 | ||
| Linje 30: | Linje 32: | ||
Lensmannen i Luster og Jostedalen, [[Ole Hansson Urdahl]], hadde i 1835 kjøpt ei tomt i hovudtunet i Sperla (av bnr. 1) og sett opp ei stove som han nytta når han var i Jostedalen på embetsreiser. I 1846 fekk han ved eit makebyte hand om den delen av bruket som låg i Sperløyane ned mot grensa til [[Fossen (Jostedal)|Fossen]] i [[Fossøyane]]. Sperløyane vart utskild frå bnr. 1 Sperle ved delingsforretning 18.5.1846. | Lensmannen i Luster og Jostedalen, [[Ole Hansson Urdahl]], hadde i 1835 kjøpt ei tomt i hovudtunet i Sperla (av bnr. 1) og sett opp ei stove som han nytta når han var i Jostedalen på embetsreiser. I 1846 fekk han ved eit makebyte hand om den delen av bruket som låg i Sperløyane ned mot grensa til [[Fossen (Jostedal)|Fossen]] i [[Fossøyane]]. Sperløyane vart utskild frå bnr. 1 Sperle ved delingsforretning 18.5.1846. | ||
Stova som Urdahl sette opp i Sperløyane, var truleg stova han hadde hatt i Sperla, men hadde ikkje garden lenge. I 1850 slutta han som lensmann og vart gardbrukar i Luster. | Stova som Urdahl sette opp i Sperløyane, var truleg stova han hadde hatt i Sperla, men han hadde ikkje garden lenge. I 1850 slutta han som lensmann og vart gardbrukar i Luster. | ||
I 1885 vart Sperløyane igjen lensmannsgard. [[Hermund Tvedt]] frå [[Hyllestad]] var tilsett som lensmann i Jostedalen i 1882, og i 1885 fekk han skøyte på Sperløyane og flytte hit med familien sin. Tvedt var lensmann i Jostedalen til 1912. | I 1885 vart Sperløyane igjen lensmannsgard. [[Hermund Tvedt]] frå [[Hyllestad]] var tilsett som lensmann i Jostedalen i 1882, og i 1885 fekk han skøyte på Sperløyane og flytte hit med familien sin. Tvedt var lensmann i Jostedalen til 1912. | ||
==Skysstasjon== | ==Skysstasjon og telefonstasjon== | ||
Sperløyane var skysstasjon, og den gamle røykstova vart i 1880-åra bygd på med ei høgd. I tillegg vart det kring 1890 sett opp ei stove på nedsida av vegen til bruk for reisande. Denne vart riven i 1987, men den gamle røykstova er modernisert og står framleis som kårhus på garden. | Sperløyane var skysstasjon, og den gamle røykstova vart i 1880-åra bygd på med ei høgd. I tillegg vart det kring 1890 sett opp ei stove på nedsida av vegen til bruk for reisande. Denne vart riven i 1987, men den gamle røykstova er modernisert og står framleis som kårhus på garden. | ||
Då Telegrafvesenet bygde telefonanlegg til Jostedalen 1913-14, vart "Sperle rikstelefonstasjon" i Sperløyane den fyrste telefonstasjonen i kommunen. Han opna 14. november 1914 etter at kommunen hadde gjort avtale med den nye gardeigaren Ole J. Fosøen om stasjonshaldet. Det var telefonsentral i Sperløyane fram til automatiseringa i 1978. | |||
==Seinare frådelingar== | ==Seinare frådelingar== | ||
Det vart i 1940-åra frådelt nokre tomter på den delen av eigedomen som ligg heilt sør. Desse heimane er ein del av [[Fossøyane|Fossøy]]-grenda. | Det vart i 1940-åra frådelt nokre tomter på den delen av eigedomen som ligg heilt sør. Desse heimane er ein del av [[Fossøyane|Fossøy]]-grenda. | ||
| Linje 50: | Linje 54: | ||
[[Kategori:Luster kommune]] | [[Kategori:Luster kommune]] | ||
[[Kategori:Skysstasjoner]] | [[Kategori:Skysstasjoner]] | ||
{{nn}} | |||
{{ | |||
}} | |||
Nåværende revisjon fra 13. mai 2020 kl. 07:21
| Sperløyane | |
|---|---|
| |
| Sperløyane fotografert av Knud Knudsen 1895-1902 | |
| Alt. namn: | Sperløy, Sperleøyane |
| Stad: | Jostedalen |
| Sokn: | Jostedalen |
| Fylke: | Vestland |
| Kommune: | Luster |
| Gnr.: | 189 |
| Bnr: | 3 |
Koordinater: 61°33′19.75″ N 7°17′51.1″ Ø
Sperløyane (Luster, gnr. 189/3) er eit gardsbruk i Jostedalen i Luster kommune. Bruket høyrer under matrikkelgarden Sperla. Det ligg ved hovudvegen gjennom Jostedalen ca 1 km sør for hovudtunet i Sperla i nordenden av Fossøyane.
Sperløyane sokna til Sperle skule fram til krinsen vart nedlagd i 1968. Her var det skysstasjon frå slutten av 1800-talet, og her vart ungdomshuset Framheim bygt i 1920-åra.
Husmannsplass
Ein husmannsplass kalla Moen (under bnr. 1, frå 1846 under bnr. 4) vart rydda her i 1820-åra. Denne plassen vart nedlagd kring 1853. Det er uvisst kvar stova stod, men truleg stod ho mellom ungdomshuset og det noverande uthuset.
Lensmannsgard
Lensmannen i Luster og Jostedalen, Ole Hansson Urdahl, hadde i 1835 kjøpt ei tomt i hovudtunet i Sperla (av bnr. 1) og sett opp ei stove som han nytta når han var i Jostedalen på embetsreiser. I 1846 fekk han ved eit makebyte hand om den delen av bruket som låg i Sperløyane ned mot grensa til Fossen i Fossøyane. Sperløyane vart utskild frå bnr. 1 Sperle ved delingsforretning 18.5.1846.
Stova som Urdahl sette opp i Sperløyane, var truleg stova han hadde hatt i Sperla, men han hadde ikkje garden lenge. I 1850 slutta han som lensmann og vart gardbrukar i Luster.
I 1885 vart Sperløyane igjen lensmannsgard. Hermund Tvedt frå Hyllestad var tilsett som lensmann i Jostedalen i 1882, og i 1885 fekk han skøyte på Sperløyane og flytte hit med familien sin. Tvedt var lensmann i Jostedalen til 1912.
Skysstasjon og telefonstasjon
Sperløyane var skysstasjon, og den gamle røykstova vart i 1880-åra bygd på med ei høgd. I tillegg vart det kring 1890 sett opp ei stove på nedsida av vegen til bruk for reisande. Denne vart riven i 1987, men den gamle røykstova er modernisert og står framleis som kårhus på garden.
Då Telegrafvesenet bygde telefonanlegg til Jostedalen 1913-14, vart "Sperle rikstelefonstasjon" i Sperløyane den fyrste telefonstasjonen i kommunen. Han opna 14. november 1914 etter at kommunen hadde gjort avtale med den nye gardeigaren Ole J. Fosøen om stasjonshaldet. Det var telefonsentral i Sperløyane fram til automatiseringa i 1978.
Seinare frådelingar
Det vart i 1940-åra frådelt nokre tomter på den delen av eigedomen som ligg heilt sør. Desse heimane er ein del av Fossøy-grenda.
Ungdomshuset Framheim vart bygt like nord for gardstunet i 1920-åra (ferdig 1926) og ligg framleis på eigedomen til garden.
Litteratur
- Laberg, Jon. (1939). Jostedal. Ei stutt utgreiding um bygdi og folket der. Tidsskrift utgitt av Historielaget for Sogn (nr. 10), 15-70. (Digital utgåve, Jostedal historielag)
- Øyane, Lars E. (1994). Jostedal sokn. Gards- og ættesoge for Luster kommune. (Bd. 5). Gaupne: Luster kommune, s. 183-190 og 201. (Digital utgåve, NBdigital)