Fosen

Denne artikkelen handlar om landskapet Fosen. For andre tydingar, sjå Fosen (fleirtyding).

---

Kart over Midt-Noreg med Fosen innteikna i blått.

Fosen er eit landskap og tidlegare futedømme i Midt-Noreg. Landskapet omfattar dei ytste kommunane på begge sidene av Trondheimsfjorden i Trøndelag fylke. Landskapet utgjorde fram til høgmellomalderen den nordlege halvparten av Norðmǿrafylki, men vart seinare delt av — først som Fosen len, seinare som futedømme under namnet Fosens fogderi.

Kommunane som reknast med er Frøya, Heim (der tidlegare Halsa tilhøyrer Nordmøre), Hitra, Indre Fosen, Osen, Ørland og Åfjord. Tidlegare Agdenes kommune vart dels rekna til Fosen og dels til Orkdalen; då denne kommunen i 2020 gjekk inn i nye Orkland kommune er det grunn til å vente at blikket vendast meir mot Orkdalen i framtida.

Politikk

Futar

Tid	Namn
utnemnt 21. februar 1635	Olaf Meckelborg
nemnt 1640	Jakob Frantssøn
nemnt 1658	Eilert Christofersen Schøller
utnemnt 4. april 1668	Tøger Andersen Ørland
utnemnt 31. desember 1674	Rasmus Jensen
utnemnt 9. september 1685	Lauritz Pedersen Brønlund
utnemnt 1707	Nils Cimber
kjøpte embetet ved kongeleg approbasjon i 1737; Virka til 1773	Johan Ruberg
utnemnt 1792; virka til 1796	Paul Berntsen

Språk

Dei fleste stadene i Fosen snakkar folk fosendialekt, som saman med dialekten i Ytre Namdalen og nordmørsdialekten utgjer dei uttrøndske dialektane. Unntak frå denne hovudregelen er først og fremst Hemne, der ein i det meste av kommunen talar nordmørsdialekt, og Rissa og dei søraustlegaste delane av Snillfjord og Hemne kommunar, der ein talar overgangsmål til inntrøndske dialektar.

Nyare regionsinndeling

Fosenregionen

I seinare år har dei av kommunane i landskapet Fosen som ligg på Fosenhalvøya inngått eit regionalt kommunesamarbeid med to kommunar i landskapet Innherad og definerer seg som regionen Fosen.

Sør-Fosenregionen

Regionen Sør-Fosen omfattar Frøya, Hitra, Snillfjord (...)

Orkdalsregionen

Til Orkdalsregionen blir, saman med Meldal, Orkdal og Skaun, fosenkommunane Agdenes, Hemne og Snillfjord medrekna.[1]

Kjelder og litteratur

• Hemneboka : ei bygdebok for Hemne prestegjeld (herada Heim, Hemne, Snillfjord og Vinje). [Første bindet] Første halvband : Bygdesoga fram til år 1700. Utg. Bygdeboknemnda for Hemne prestegjeld. Orkanger. 1959. Digital versjon på Nettbiblioteket.
• Hemneboka : bygdebok for Hemne prestegjeld. [Første bindet] Andre delen : Bygdesoga frå 1700 til 1830-åra. Utg. Bygdeboknemnda for Hemne prestegjeld. Orkanger. 1973. Digital versjon på Nettbiblioteket.

Sjå òg

• Fosenhalvøya
• Regionen Fosen
• Fosen historielag dekker hele området for det tidligere fogderiet
• Bjørnør historielag dekker tidligere Bjørnør kommune og prestegjeld: Osen og Roan kommuner og Stoksund i nåværende Åfjord kommune.
• Liste over sider om Fosen