Agdenes kommune: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
mIngen redigeringsforklaring |
m (Teksterstatting – «\* {{kartverket\|([0-9]*)}}» til «») |
||
| (28 mellomliggende versjoner av 8 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{ | {{Infoboks tidligere kommune | ||
| navn = Agdenes | | bgfarge = | ||
| målform2 = nb | |||
| navn = Agdenes kommune | |||
| våpen = 1622 Agdenes komm.png | | våpen = 1622 Agdenes komm.png | ||
| bilde = Lensvik Agdenes WF ANK 194837.jpeg | |||
| bilde = | | bildetekst = Flyfoto fra Lensvik, 1960-tallet. | ||
| | | historisknavn = | ||
| | |||
| kommunenummer = 1622 | | kommunenummer = 1622 | ||
| areal = | | areal = | ||
| | | folketall = | ||
| fylke = [[Trøndelag]] | |||
| fylke = [[ | |||
| administrasjonssenter = [[Lensvik]] | | administrasjonssenter = [[Lensvik]] | ||
| | | grunnlagt = 1838 | ||
| | | opphør = | ||
| url = | | delt = | ||
| sammenslått = 1964: [[Lensvik kommune]] og del av [[Stadsbygd kommune]].</br>2020: [[Orkland kommune]]. | |||
| delav = [[Orkland kommune]] | |||
| målform = Bokmål | |||
| url = | |||
| annet = | | annet = | ||
}} | }} | ||
<onlyinclude>'''[[Agdenes kommune|Agdenes]]''' er ein kommune på grensa mellom dei gamle landskapa [[Fosen]] og [[Orkdalen]] i [[ | <onlyinclude><includeonly>[[Fil:1622 Agdenes komm.png|thumb|80px]]</includeonly> | ||
'''[[Agdenes kommune|Agdenes]]''' er ein tidlegare kommune på grensa mellom dei gamle landskapa [[Fosen]] og [[Orkdalen]] i [[Trøndelag fylke]]. Kommunen, som ligg heilt ytst i [[Trondheimsfjorden]], grensar mot [[Ørland kommune|Ørland]] og [[Rissa kommune|Rissa]] over Trondheimsfjorden i nordaust, mot [[Orkdal kommune|Orkdal]] i søraust, mot [[Snillfjord kommune|Snillfjord]] i sør og mot øykommunen [[Hitra kommune|Hitra]] over [[Trondheimsleia]] i nordvest. Hovuddelene av kommunen slik han har vore frå midten av [[1960-åra]] er [[Ytre Agdenes]], [[Lensvik]] og [[Ingdalen]]. Kommunen vart i januar 2020 ihopslegen med nye [[Orkland kommune]]. </onlyinclude> | |||
== Topografi == | == Topografi == | ||
| Linje 23: | Linje 28: | ||
Klimamessig er kommunen delt i to, og vêrskiljet går i ein fjellrygg gjennom kommunen. Ytre del av kommunen har typisk kystklima med milde vintrar og lite snø, medan indre del har meir vegetasjon, mindre vind og [[snø]]rike vintrar. | Klimamessig er kommunen delt i to, og vêrskiljet går i ein fjellrygg gjennom kommunen. Ytre del av kommunen har typisk kystklima med milde vintrar og lite snø, medan indre del har meir vegetasjon, mindre vind og [[snø]]rike vintrar. | ||
==Historie== | ==Historie== | ||
| Linje 39: | Linje 41: | ||
Agdenes kommune svarar til [[Agdenes prestegjeld]] i [[Den norske kyrkja]]. Kommunen har tre kyrkjer: [[Agdenes kyrkje]], [[Lensvik kyrkje]] og [[Ingdalen kapell]]. | Agdenes kommune svarar til [[Agdenes prestegjeld]] i [[Den norske kyrkja]]. Kommunen har tre kyrkjer: [[Agdenes kyrkje]], [[Lensvik kyrkje]] og [[Ingdalen kapell]]. | ||
[[image:Agdenes komm.png| | [[image:1622 Agdenes komm.png|right|60px]] | ||
=== Kommunevåpenet === | === Kommunevåpenet === | ||
Kommunevåpenet med namnet «I hermelin eit raudt skjoldhovud» vart godkjent i [[1991]]. Hermelin symboliserer at dei kongelege heldt til på Agdenes i tidlegare tider, og det symboliserer òg skinnproduksjonen i vår tid. Det raude feltet står for [[jordbær]], for hjartevarme eller for blodet frå øksa til [[Eirik | Kommunevåpenet med namnet «I hermelin eit raudt skjoldhovud» vart godkjent i [[1991]]. Hermelin symboliserer at dei kongelege heldt til på Agdenes i tidlegare tider, og det symboliserer òg skinnproduksjonen i vår tid. Det raude feltet står for [[jordbær]], for hjartevarme eller for blodet frå øksa til [[Eirik Blodøks]]. | ||
=== Tusenårsstad === | === Tusenårsstad === | ||
[[Tusenårsstad]]en i kommunen er den gamle bustadplassen Fjølåsen. Det er bygd kulturveg opp til Fjølåsen, og langs traséen er det blant anna oppsett over 40 opplysningsskilt. Kommunen har òg planer om å byggje opp att ein del av dei gamle husa | [[Tusenårsstad]]en i kommunen er den gamle bustadplassen [[Fjølåsen]]. Det er bygd kulturveg opp til Fjølåsen, og langs traséen er det blant anna oppsett over 40 opplysningsskilt. Kommunen har òg planer om å byggje opp att ein del av dei gamle husa. | ||
==Næringsliv== | ==Næringsliv== | ||
=== Jordbærproduksjon === | |||
I over 100 år har jordbærdyrking vore ei betydeleg inntektskjelde for mange gardbrukarar i Agdenes kommune. I [[1896]] starta [[Lars H. Selbæk]] jordbærdyrking i heimbygda si og gav bort plantar til gardbrukarar i heile kommunen. I [[2001]] var det rundt 320 [[dekar]] med jordbæråkrar i Agdenes kommune. Det største arealet er i Lensvik, men det blir òg dyrka mykje jordbær i Ingdalen og Mølnbukta. | |||
I over 100 år har jordbærdyrking vore ei betydeleg inntektskjelde for mange gardbrukarar i Agdenes kommune. I [[1896]] starta [[Lars H. Selbæk]] jordbærdyrking i heimbygda si og gav bort plantar til gardbrukarar i heile kommunen. | |||
I [[2001]] var det rundt 320 [[dekar]] med jordbæråkrar i Agdenes kommune. Det største arealet er i Lensvik, men det blir òg dyrka mykje jordbær i Ingdalen og Mølnbukta | |||
== Personar frå Agdenes== | == Personar frå Agdenes== | ||
| Linje 82: | Linje 58: | ||
*[[Nekolai Dahl]], foregangsmann i fiskeindustrien | *[[Nekolai Dahl]], foregangsmann i fiskeindustrien | ||
*[[Lars H. Selbæk]], grunnleggaren av [[jordbær]]dyrking som næring i heimbygda | *[[Lars H. Selbæk]], grunnleggaren av [[jordbær]]dyrking som næring i heimbygda | ||
*[[Synnøve Gleditsch (1908–1980)|Synnøve Tanvik]], senere Gleditch, skuespiller | |||
*[[Gunhild Øyangen]], landbruksminister [[1986]]–[[1990]] og [[1991]]–[[1996]] | *[[Gunhild Øyangen]], landbruksminister [[1986]]–[[1990]] og [[1991]]–[[1996]] | ||
| Linje 88: | Linje 65: | ||
* [http://www.agdenes.kommune.no Agdenes kommune sine heimesider] | * [http://www.agdenes.kommune.no Agdenes kommune sine heimesider] | ||
* [http://www.kulturnett.no/geografisknavigering/geografisknavigering_visning.jsp?fylke=T934190&kommune=T952808 Kultur i Agdenes på kart] frå [[Kulturnett.no]] | * [http://www.kulturnett.no/geografisknavigering/geografisknavigering_visning.jsp?fylke=T934190&kommune=T952808 Kultur i Agdenes på kart] frå [[Kulturnett.no]] | ||
* [http://www.nb.no/nbsok/search?action=search&mediatype=bilder&format=Digitalt%20tilgjengelig&view=thumbnailView&thumbnailSize=browsing&pageSize=50&sortBy=ranking&searchString=flyfoto%20AND%20Agdenes Flyfoto frå Agdenes kommune] hjå [[Nasjonalbiblioteket]] | |||
{{Wikipedia|nn|Agdenes}} | {{Wikipedia|nn|Agdenes}} | ||
{{Wikipedia|no|Agdenes}} | {{Wikipedia|no|Agdenes}} | ||
[[ | [[Kategori:Agdenes| ]] | ||
[[ | [[Kategori:Orkland kommune]] | ||
[[ | [[Kategori:Fosen]] | ||
{{F1}} | |||
{{ | {{artikkelkoord|63.50575|N|9.82623|Ø}} | ||
{{nn}} | |||
Nåværende revisjon fra 12. jan. 2024 kl. 13:00
| Agdenes kommune | |
|---|---|
| |
| Basisdata | |
| Kommunenummer | 1622 |
| Fylke | Trøndelag |
| Kommunesenter | Lensvik |
| Grunnlagt | 1838 |
| Slått sammen med | 1964: Lensvik kommune og del av Stadsbygd kommune. 2020: Orkland kommune. |
| Nå del av | Orkland kommune |
| Målform | Bokmål |
| |
| Flyfoto fra Lensvik, 1960-tallet. | |
Agdenes er ein tidlegare kommune på grensa mellom dei gamle landskapa Fosen og Orkdalen i Trøndelag fylke. Kommunen, som ligg heilt ytst i Trondheimsfjorden, grensar mot Ørland og Rissa over Trondheimsfjorden i nordaust, mot Orkdal i søraust, mot Snillfjord i sør og mot øykommunen Hitra over Trondheimsleia i nordvest. Hovuddelene av kommunen slik han har vore frå midten av 1960-åra er Ytre Agdenes, Lensvik og Ingdalen. Kommunen vart i januar 2020 ihopslegen med nye Orkland kommune.
Topografi
Agdenes har vekslande natur med fjell og fjord, frodige åkrar og fuktige myrområde, skogkledde lier og nake, vêrhardt landskap.
Klimamessig er kommunen delt i to, og vêrskiljet går i ein fjellrygg gjennom kommunen. Ytre del av kommunen har typisk kystklima med milde vintrar og lite snø, medan indre del har meir vegetasjon, mindre vind og snørike vintrar.
Historie
Kong Øysteins hamn nær Agdenes fyr er ein viktig marinarkeologisk lokalitet.
Den noverande kommunen vart oppretta i 1964, da indre del av gamle Agdenes kommune, Lensvik kommune og Ingdalen krets av Stadsbygd kommune, vart samanslegne. Føre 1964 var gamle Agdenes kommune delt frå Ørland kommune i 1896. Lensvik kommune var delt frå Rissa kommune i 1905, medan Ingdalen hørte til Statsbygd kommune heilt fram til 1964.
I 1995 vart grenda Moldtun overført frå Agdenes til Snillfjord kommune. Grenda hadde ikkje vegsamband før i 1994, og da vegen kom, var det mot Snillfjord. Derfor var det naturlig at grenda, etter eige ønskje, vart overført til Snillfjord.
Samfunn
Religion
Agdenes kommune svarar til Agdenes prestegjeld i Den norske kyrkja. Kommunen har tre kyrkjer: Agdenes kyrkje, Lensvik kyrkje og Ingdalen kapell.
Kommunevåpenet
Kommunevåpenet med namnet «I hermelin eit raudt skjoldhovud» vart godkjent i 1991. Hermelin symboliserer at dei kongelege heldt til på Agdenes i tidlegare tider, og det symboliserer òg skinnproduksjonen i vår tid. Det raude feltet står for jordbær, for hjartevarme eller for blodet frå øksa til Eirik Blodøks.
Tusenårsstad
Tusenårsstaden i kommunen er den gamle bustadplassen Fjølåsen. Det er bygd kulturveg opp til Fjølåsen, og langs traséen er det blant anna oppsett over 40 opplysningsskilt. Kommunen har òg planer om å byggje opp att ein del av dei gamle husa.
Næringsliv
Jordbærproduksjon
I over 100 år har jordbærdyrking vore ei betydeleg inntektskjelde for mange gardbrukarar i Agdenes kommune. I 1896 starta Lars H. Selbæk jordbærdyrking i heimbygda si og gav bort plantar til gardbrukarar i heile kommunen. I 2001 var det rundt 320 dekar med jordbæråkrar i Agdenes kommune. Det største arealet er i Lensvik, men det blir òg dyrka mykje jordbær i Ingdalen og Mølnbukta.
Personar frå Agdenes
- Ole Singstad, tunnelpioner
- Harald Grønningen, langrennsløpar og olympisk gullmedaljevinnar
- Nekolai Dahl, foregangsmann i fiskeindustrien
- Lars H. Selbæk, grunnleggaren av jordbærdyrking som næring i heimbygda
- Synnøve Tanvik, senere Gleditch, skuespiller
- Gunhild Øyangen, landbruksminister 1986–1990 og 1991–1996
Lenkjer
- Kommunefakta (Sør-Trøndelag) - frå Statistisk sentralbyrå
- Agdenes kommune sine heimesider
- Kultur i Agdenes på kart frå Kulturnett.no
- Flyfoto frå Agdenes kommune hjå Nasjonalbiblioteket
|
Denne artikkelen er heilt eller delvis basert på artikkelen «Agdenes» frå Nynorsk Wikipedia og kan kopierast, distribuerast og/eller endrast slik det er oppsett i lisenstekst for cc-by-sa 3.0. For ei liste over bidragsytarar til den opphavlege artikkelen, sjå endringshistorikk knytt til den opphavlege artikkelen. For ei liste over bidragsytarar til denne versjonen, sjå endringshistorikk knytt til denne sida. Artikkelen bør gjennomgåast for å tilpasse innhald og vinkling til lokalhistoriewiki.no. Sjå Hjelp:Skilnader frå Wikipedia for meir informasjon. |
|
|
Denne artikkelen er helt eller delvis basert på artikkelen «Agdenes» fra Wikipedia på bokmål og riksmål og kan kopieres, distribueres og/eller endres slik det er angitt i lisenstekst for cc-by-sa 3.0. For en liste over bidragsytere til den opprinnelige artikkelen, se endringshistorikk knyttet til den opprinnelige artikkelen. For en liste over bidragsytere til denne versjonen, se endringshistorikk knyttet til denne siden. Artikkelen bør gjennomgås med tanke på tilpasninger til lokalhistoriewiki.no. Se Hjelp:Forskjeller fra Wikipedia for mer informasjon. |