Agdenes kommune

Agdenes
Basisdata
Kommunenummer	1622
Fylke	Sør-Trøndelag
Kommunesenter	Lensvik
Areal	20.39  km²
Areal land	0  km²
Areal vann	20.39  km²
Folketall	ukjent kode (2023)
Målform	bokmål
Nettside	Nettside

Agdenes er ein kommune på grensa mellom dei gamle landskapa Fosen og Orkdalen i Sør-Trøndelag fylke. Kommunen, som ligg heilt ytst i Trondheimsfjorden, grensar mot Ørland og Rissa over Trondheimsfjorden i nordaust, mot Orkdal i søraust, mot Snillfjord i sør og mot øykommunen Hitra over Trondheimsleia i nordvest. Hovuddelene av kommunen slik han har vore frå midten av 1960-åra er Ytre Agdenes, Lensvik og Ingdalen.

Topografi

Agdenes har vekslande natur med fjell og fjord, frodige åkrar og fuktige myrområde, skogkledde lier og nake, vêrhardt landskap.

Klimamessig er kommunen delt i to, og vêrskiljet går i ein fjellrygg gjennom kommunen. Ytre del av kommunen har typisk kystklima med milde vintrar og lite snø, medan indre del har meir vegetasjon, mindre vind og snørike vintrar.

Elvar, fjordar, fjell og vatn

• Øyangsvatnet

Historie

Kong Øysteins hamn nær Agdenes fyr er ein viktig marinarkeologisk lokalitet.

Den noverande kommunen vart oppretta i 1964, da indre del av gamle Agdenes kommune, Lensvik kommune og Ingdalen krets av Stadsbygd kommune, vart samanslegne. Føre 1964 var gamle Agdenes kommune delt frå Ørland kommune i 1896. Lensvik kommune var delt frå Rissa kommune i 1905, medan Ingdalen hørte til Statsbygd kommune heilt fram til 1964.

I 1995 vart grenda Moldtun overført frå Agdenes til Snillfjord kommune. Grenda hadde ikkje vegsamband før i 1994, og da vegen kom, var det mot Snillfjord. Derfor var det naturlig at grenda, etter eige ønskje, vart overført til Snillfjord.

Samfunn

Religion

Agdenes kommune svarar til Agdenes prestegjeld i Den norske kyrkja. Kommunen har tre kyrkjer: Agdenes kyrkje, Lensvik kyrkje og Ingdalen kapell.

Fil:Agdenes komm.png

Kommunevåpenet

Kommunevåpenet med namnet «I hermelin eit raudt skjoldhovud» vart godkjent i 1991. Hermelin symboliserer at dei kongelege heldt til på Agdenes i tidlegare tider, og det symboliserer òg skinnproduksjonen i vår tid. Det raude feltet står for jordbær, for hjartevarme eller for blodet frå øksa til Eirik blodøks.

Kommuneblomsteren

Kommuneblomsteren for Agdenes er jordbærplanten (Fragaria) som er ei slekt av rosefamilien.

Tusenårsstad

Tusenårsstaden i kommunen er den gamle bustadplassen Fjølåsen. Det er bygd kulturveg opp til Fjølåsen, og langs traséen er det blant anna oppsett over 40 opplysningsskilt. Kommunen har òg planer om å byggje opp att ein del av dei gamle husa.

Interkommunalt samarbeid

Kommunen deltek i fleire interkommunale samarbeid i Hamos-regionen, som inkluderer kommunane Hemne, Agdenes, Meldal, Orkdal og Skaun.

Næringsliv

Landbruk

Primærnæringane er sysselsett flest innbyggjarar i kommunen, særleg innanfor mjølkeproduksjon og skogbruk. Pelsdyroppdrett og jordbærproduksjon er òg viktige næringsvegar i kommunen.

Jordbærproduksjon

I over 100 år har jordbærdyrking vore ei betydeleg inntektskjelde for mange gardbrukarar i Agdenes kommune. I 1896 starta Lars H. Selbæk jordbærdyrking i heimbygda si og gav bort plantar til gardbrukarar i heile kommunen.

I 2001 var det rundt 320 dekar med jordbæråkrar i Agdenes kommune. Det største arealet er i Lensvik, men det blir òg dyrka mykje jordbær i Ingdalen og Mølnbukta.

I Agdenes blir det for det meste dyrka bær til konsum, og da er hovudsorten Korona. Da jordbæra kom til Lensvik, var plantane av sorten Abundance, men i 1970-åra kom sorten Zephyr og tok over. Fleire sorter vart prøvd, men Zephyr var hovudsorten frem til først i 1990-åra. Frå da av til no (2007) blir har det vore dyrka mest Korona.

Fram til midten av 1970-åra var det mest norske ungdommar som arbeide som jordbærplukkarar, men i seinare tid er det mest utlendingar som plukkar jordbær, hovudsakleg frå Polen og Litauen.

Kvart år blir «Jordbærtrimmen» arrangert — eit løp til ære for jordbæra som går rundt Utnesvatnet.

Industri

Industritettheita i kommunen ligg over landsgjennomsnittet.

Turisme

Agdenes kommune har rundt 800 fritidsbustader. Rimeleg pendleavstand frå Trondheim utan ferjer, men likevel ved kysten, gjer kommunen til ein attraktiv hyttestad.

Personar frå Agdenes

• Ole Singstad, tunnelpioner
• Harald Grønningen, langrennsløpar og olympisk gullmedaljevinnar
• Nekolai Dahl, foregangsmann i fiskeindustrien
• Lars H. Selbæk, grunnleggaren av jordbærdyrking som næring i heimbygda
• Gunhild Øyangen, landbruksminister 1986–1990 og 1991–1996

Lenkjer

• Kommunefakta (Sør-Trøndelag) - frå Statistisk sentralbyrå
• Agdenes kommune sine heimesider
• Kultur i Agdenes på kart frå Kulturnett.no

---

---