Lesja prestegjeld: Forskjell mellom sideversjoner

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Ingen redigeringsforklaring
(Bilde av prestegarden)
 
(32 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist)
Linje 1: Linje 1:
'''Lesja prestegjeld''' omfatta frå 1500-talet Lesja hovudsokn og [[Dovre|Dovre annekssokn]]. Sist på 1600-talet vart [[Lesjaskog annekssokn]] etablert som følgje av oppbygginga av [[Lesja jernverk]]. Frå 1747 skulle sokneprestane i Lesja og [[Tynset]] skifte på å halde gudstenester i kyrkja i [[Folldalen]], og [[Øvre Folldal]] vart etter kvart rekna som annekssokn under Lesja. I 1861 vart Øvre Folldal og Dovre (med [[Dombåsgrenda]] skilt ut frå Lesja prestegjeld som [[Dovre|Dovre prestegjeld]].
<onlyinclude>{{thumb|Lesjakyrkja-c1910.jpg|Lesja kyrkje var hovudkyrkje i prestegjeldet.|Hans H. Joramo|omkr. 1910}}
'''[[Lesja prestegjeld]]''' omfatta frå 1500-talet Lesja hovudsokn og [[Dovre|Dovre annekssokn]]. Sist på 1600-talet vart [[Lesjaskogen|Lesjaskog annekssokn]] etablert som følgje av oppbygginga av [[Lesja jernverk]]. Frå 1747 skulle sokneprestane i Lesja og [[Tynset]] skifte på å halde gudstenester i kyrkja i [[Folldalen]], og [[Øvre Folldal]] vart etter kvart rekna som annekssokn under Lesja. I 1861 vart Øvre Folldal og Dovre (med [[Dombås|Dombåsgrenda]] skilt ut frå Lesja [[prestegjeld]] som [[Dovre|Dovre prestegjeld]].</onlyinclude>
 
«Dette Giæld kan med Rette regnes til dem, som blandt alle i Norge har den vidløftigste Strækning ... » skreiv [[Gerhard Schøning]] i 1775.


Prestegjeldet har desse kyrkjene:<br />
Prestegjeldet har desse kyrkjene:<br />
*[[Lesja kyrkje]] (bygd 1749)<br />
*[[Lesja kyrkje]] (bygd [[1749]])<br />
*[[Lesjaskog kyrkje]] (bygd som verkskyrkje ved Lesja jernverk 1695-97, flytt til Lesjaskog 1855)<br />
*[[Lesjaskog kyrkje]] (bygd som verkskyrkje ved Lesja jernverk [[1695]]-97, flytt til Lesjaskog [[1855]])<br />
*[[Lesjaverk kyrkje]] (bygd 1964)<br />
*[[Lesjaverk kyrkje]] (bygd [[1964]]) på same tomt som den gamle verkskyrkja stod på til 1855<br />
 
Eldre kyrkjer i prestegjeldet, sjå under [[Stavkirker_i_Oppland|Stavkirker i Oppland]].
 
I stykket: [[Indikasjoner p%C3%A5 udokumenterte kirker i Oppland]] er det òg nemnt nokre mulege eldre kyrkjestader i Lesja.
 
I [[Eid kirke (Rauma)|Eid kyrkje]] står det ein døypefont med årstallet [[1519]] som skal vere frå Lesja.


Eldre kyrkjer, sjå [[Stavkirker_i_Oppland|Stavkirker i Oppland]].
[[Lesja prestegard|Prestgarden]] (opphavleg namn: [[Hov på Lesja|Hov]]) ligg like nedafor Lesja kyrkje.


[[Prestgarden på Lesja|Prestgarden]] (opphavleg namn: [[Hov på Lesja|Hov]]) ligg like nedafor Lesja kyrkje.
Lesja prestegjeld høyrde til [[Gudbrandsdal prosti]] fram til [[1871]], deretter til [[Nord-Gudbrandsdal prosti]]. Frå [[reformasjonen]] til [[1864]] høyrde Lesja til [[Oslo bispedømme]], deretter [[Hamar bispedømme]].


==Prestar i Lesja prestegjeld fram til 1724:==
==Prestar i Lesja prestegjeld==
*Orm prest var vitne ved gardhandel i 1326.
{{thumb|PrestgardenLesja.JPG|Lesja prestegard.|[[Arnfinn Kjelland]]|2009}}
Etter [[Bygdebok for Lesja]] bind 3 (fram til 1996).
*Orm prest var [http://www.dokpro.uio.no/perl/middelalder/diplom_vise_tekst.prl?b=1291&s=n&str= vitne ved gardhandel i 1326].
*Gudbrand Gunnarsson nemnt som prest i Lesja i 1400 og 1417.
*Gudbrand Gunnarsson nemnt som prest i Lesja i 1400 og 1417.
*Erik Olafsson nemnt som prest i Lesja ca 1450. Var prest på [[Fron]] før han kom hit.
*Erik Olafsson nemnt som prest i Lesja ca 1450. Var prest på [[Fron]] før han kom hit.
Linje 17: Linje 28:
*Olaf Jonsson Korne («Kånne») var i tenest frå før 1521 til ca 1556 og var siste katolske og fyrste protestantiske presten i Lesja. Etter Stockflet skulle han vera bondeson frå [[Stor-Tande]].
*Olaf Jonsson Korne («Kånne») var i tenest frå før 1521 til ca 1556 og var siste katolske og fyrste protestantiske presten i Lesja. Etter Stockflet skulle han vera bondeson frå [[Stor-Tande]].
*Svein var neste prest, kring 1560.
*Svein var neste prest, kring 1560.
*Jens Jensson Staby visstnok  frå Ribe i Danmark, var prest her frå ca 1570 til 1602 da han vart prost i [[Gudbrandsdalen]] og prest i [[Øyer]].
*[[Jens Jensson Staby]] visstnok  frå Ribe i Danmark, var prest her frå ca 1570 til 1602 da han vart prost i [[Gudbrandsdalen]] og prest i [[Øyer]].
*Jens Jensson d.y. vart prest etter far sin fram til han døydde i 1639.
*[[Jens Jensson d.y.]] vart prest etter far sin fram til han døydde i 1639.
*Sigvart Engebretsson [[Munk]] frå [[Storhove]] i [[Fåberg]] (ca. 1590-1694) kom som [[huskapellan]] i 1636, styrte kallet frå 1639 og vart utnemnt til sokneprest i 1641. Døydde i Lesja 1694, 104 år gamal ifølgje Hiorthøy
*[[Sigvart Engebretsson Munk]] frå [[Storhove]] i [[Fåberg]] (ca. 1590-1694) kom som [[huskapellan]] i 1636, styrte kallet frå 1639 og vart utnemnt til sokneprest i 1641. Døydde i Lesja 1694, 104 år gamal ifølgje Hiorthøy. Var av [[Munk-slekta]] frå [[Blakar]] i [[Lom]].
*Kristen Kristens. Gammelgård (ca 1642-1731) overtok ifølgje Ivar Kleiven som sokneprest etter Munk i 1670. Men ifølgje Hiorthøy var Gammelgård kapellan heilt til Munk døydde, før han vart sokneprest frå 1695 til han gjekk av i 1724 og flytte til ei dotter i [[Gran]] og til sist til ei anna på [[Frisvoll]] i Romsdalen.
*[[Christen Christenss. Gammelgaard]] (ca 1642-1731) overtok ifølgje [[Ivar Kleiven]] som sokneprest etter Munk i 1670. Men ifølgje Hiorthøy var Gammelgård kapellan heilt til Munk døydde, før han vart sokneprest frå 1695 til han gjekk av i 1724 og flytte til ei dotter i [[Gran kommune|Gran]] og til sist til ei anna på [[Frisvoll, Eid|Frisvoll]] på [[Eid i Møre og Romsdal|Eid]].
*[[Nils Olsen Stockflet]] (ca. 1701-1765), vart sokneprest i 1724 til han i 1745 vart utnemnt til sokneprest i [[Fåberg]].
*[[Henning Ulrik Salomonsen Fuglberg]] (1712-1764) sokneprest 1745-1758.
*[[Hans Hanssen Smidth]] (ca. 1719-?) sokneprest 1758-1770.
*[[Jens Hieronimussen Krefting]] (1728-1780) sokneprest 1772-1780
*[[Hans Bernhoft Hegge]] (ca. 1744-ca. 1813) sokneprest 1780-1782
*[[Peder Alstrup Pedersen Jordhøy]] (1741-1820) sokneprest 1782-1820
*[[Nils Halvorssen Roth Blix Heyerdal]] (1785-1829) sokneprest 1820-1829
*[[Jens Laurits Pederssen Debes]] (1795-1876) sokneprest 1829-1834
*[[Christian August Lyche]] (1804-1881) sokneprest 1834-1844
*[[Nathan Surland Steen]](1809-1893) sokneprest 1844-1852
*[[Edvard Kraft]] (1806-1865) sokneprest 1852-1859
*[[Johannes Michael Klem]] (1815-1885) sokneprest 1861-1870
*[[Jens Gerhard Holmboe]] (1837-1908) sokneprest 1870-1882
*[[August Larsen]] (1848-1902) sokneprest 1883-1892
*[[John Bergquist]] (1839-1909) sokneprest 1892-1905
*[[Theodor Norseth]] (1856-1930) sokneprest 1905-1914
*[[Håkon Martin Hovdin]] (1876-1955) sokneprest 1914-1928
*[[Jens Holst Bie Bjønnes-Jakobsen]] (1904-1977) sokneprest 1928-1938
*[[Reidar Torolf Hj. Lund]] (1901-?) sokneprest 1938-1947
*[[Aksel Amlie]] (1899-1978) sokneprest 1947-1958
*[[Otto Kalmar K. Østerås]] (1909-?) sokneprest 1959-1978
*[[Kari Merete Klæboe]] (1940) sokneprest 1978-1989
*[[Ellen Martha Blaasvær]] (1962) sokneprest 1990-1994
*[[Knut Ellefsrud]] (1956) sokneprest 1995-


==Kjelder==
==Kjelder==
*[http://www.arkivverket.no/arkivverket/kilder/medier/mikrofilm/mikrokort/kb-oppland.html Registre over arkivmateriale på mikrofilmkort - kirkebøker Oppland på arkivverket.no]
*[http://www.arkivverket.no/arkivverket/Tema/Slektsgransking/Hovedkilder/Kirkeboeker/Soknehistorikk/Oppland Soknehistorikk for Oppland på arkivverket.no]
*[[Hiorthøy, H. F.|H. F. Hiorthøy 1785-86: Beskrivelse over Gulbransdalen Provstie i Aggershuus Stift i Norge, med Kobbere
*[[Hiorthøy, H. F.|H. F. Hiorthøy]] 1785-86: ''Beskrivelse over Gulbransdalen Provstie i Aggershuus Stift i Norge, med Kobbere'' (koparstikk). Ny utgåve [[Lokalhistorisk Forlag]] 1990.


==Litteratur==
==Litteratur==
**[[Bruker:Arnfinn_Kjelland|Kjelland, Arnfinn]] 1996: ''[[Bygdebok for Lesja]] bd 1. Gards- og slektshistorie for søre del av Lesja hovudsokn'' s. 35-41.
*[[Bruker:Arnfinn_Kjelland|Kjelland, Arnfinn]] 1996: ''[[Bygdebok for Lesja]] bd 3. Gards- og slektshistorie for søre del av Lesja hovudsokn'' s. 35-37.
*[[Ivar Kleiven| Kleiven, Ivar]] 1923: ''Gamal bondekultur i Gudbrandsdalen. Lesja og Dovre''
*[[Ivar Kleiven| Kleiven, Ivar]] 1923: ''Gamal bondekultur i Gudbrandsdalen. Lesja og Dovre''


[[Kategori:Lesja kommune| ]]
{{DEFAULTSORT:Lesja prestegjeld}}
[[Kategori:Lesja kommune]]
[[Kategori:Dovre kommune]]
[[Kategori:Prestegjeld]]
{{F1}}
{{nn}}

Nåværende revisjon fra 31. okt. 2019 kl. 10:44

Lesja kyrkje var hovudkyrkje i prestegjeldet.
Foto: Hans H. Joramo (omkr. 1910).

Lesja prestegjeld omfatta frå 1500-talet Lesja hovudsokn og Dovre annekssokn. Sist på 1600-talet vart Lesjaskog annekssokn etablert som følgje av oppbygginga av Lesja jernverk. Frå 1747 skulle sokneprestane i Lesja og Tynset skifte på å halde gudstenester i kyrkja i Folldalen, og Øvre Folldal vart etter kvart rekna som annekssokn under Lesja. I 1861 vart Øvre Folldal og Dovre (med Dombåsgrenda skilt ut frå Lesja prestegjeld som Dovre prestegjeld.

«Dette Giæld kan med Rette regnes til dem, som blandt alle i Norge har den vidløftigste Strækning ... » skreiv Gerhard Schøning i 1775.

Prestegjeldet har desse kyrkjene:

Eldre kyrkjer i prestegjeldet, sjå under Stavkirker i Oppland.

I stykket: Indikasjoner på udokumenterte kirker i Oppland er det òg nemnt nokre mulege eldre kyrkjestader i Lesja.

I Eid kyrkje står det ein døypefont med årstallet 1519 som skal vere frå Lesja.

Prestgarden (opphavleg namn: Hov) ligg like nedafor Lesja kyrkje.

Lesja prestegjeld høyrde til Gudbrandsdal prosti fram til 1871, deretter til Nord-Gudbrandsdal prosti. Frå reformasjonen til 1864 høyrde Lesja til Oslo bispedømme, deretter Hamar bispedømme.

Prestar i Lesja prestegjeld

Lesja prestegard.
Foto: Arnfinn Kjelland (2009).

Etter Bygdebok for Lesja bind 3 (fram til 1996).

Kjelder

Litteratur

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Lesja_prestegjeld&oldid=1323378»