Norsk Allkunnebok

Norsk Allkunnebok er eit nynorsk leksikon som kom ut på Fonna Forlag i tidsrommet 1949–1966. Det utgjer 10 band pluss eit atlas og ei eiga juridisk oppslagsbok. Som nemninga «allkunne» seier, er leksikonet encyklopedisk, dvs. at oppslaga i prinsippet skal hentast frå alle kunnskapsfelt og fagområde. Verket føyer seg såleis inn i rekkja av det som har vore kalla konversasjonsleksikon. Innanfor den altomfattande horisonten hadde utgjevarane klåre målsetjingar om å framheve emneområde som tidlegare har vore underrepresentert i norske leksika. Ein finn til dømes ei mengd omtaler av personar som det ikkje har funnest plass til i andre norske konversasjonsleksika. Den målstyrte prioriteringa av stofftilfanget gjev dette oppslagsverket ein ekstra relevans ikkje minst i lokalhistorisk samanheng.

Bakgrunn, aktørar og oppstart

Den gamle tanken om å få til eit leksikon på nynorsk, «ei Norsk allkunnebok (encyklopædi)», vart teken opp til konkret drøfting på årsmøtet til Norsk Bladmannalag i 1918. Den som fremja forslaget, var Lars Hjelle, tilsett i Gula Tidend. Årsmøtet slutta opp om initiativet. Det vart nedsett ei førebuingsnemnd med Hjelle, Albert Joleik og Torleiv Hannaas som medlemmer. Joleik blir tilskriven æra for namnet Norsk Allkunnebok. På årsmøte to år etter sa Hannaas frå seg vervet pga arbeidspress. I staden vart nemnda utvida med fire nye medlemmer: Leiv Heggstad, Jens Lindberg, Jon Bakke og C.B.Bugge.

Grunnleggjar av og mangeårig leiar for Norsk Bladmannalag, Hans Aarnes, slutta heilhjarta opp om prosjektet. Sidan skulle han som forlagsmann bli den fremste krafta i realiseringa av prosjektet, saman med redaktøren Arnulv Sudmann. Aarnes skipa Fonna Forlag i 1940, og det vart utgjevarforlaget for verket.

Kjelder og litteratur

• Norskt Bladmannalag gjenom 10 aar - 1913-1923. Utg. s.n.. Bjørgvin. 1923. Digital versjon på Nettbiblioteket.