Ragnvald Einbu: Forskjell mellom sideversjoner
Ingen redigeringsforklaring |
(standardisering av innleiinga + korr.) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude>{{thumb|Forside v2.jpg|Sjølvportrett i Lesja kyrkje|Tor Nørstegård}} | <onlyinclude>{{thumb|Forside v2.jpg|Sjølvportrett i Lesja kyrkje|Tor Nørstegård}} | ||
'''[[Ragnvald Einbu]]''' fødd [[10. januar]] [[1870]] på [[Nordi Lie]] på [[Lesjaskogen]], død [[4. juli]] [[1943]] i heimen sin, Skogly under [[Sili]] på Lesja | '''[[Ragnvald Einbu]]''' (fødd [[10. januar]] [[1870]] på [[Nordi Lie]] på [[Lesjaskogen]], død [[4. juli]] [[1943]] i heimen sin, Skogly under [[Sili]] på Lesja) var treskjerar og målar. Einbu er mellom anna kjent for å ha dekorert kyrkjeinteriør fleire stader i Noreg. | ||
Einbu begynte truleg å skjere ut og dekorere skap og | Foreldra Marit Syversdtr. og Peder Johanness. flytta til farsgarden [[Ni Einbu]] i 1875 og til Sili i 1890. I 1887 reiste Ragnvald til Trondheim og begynte i lære hos målarmeister [http://digitalarkivet.uib.no/cgi-win/webcens.exe?slag=visbase&sidenr=4&filnamn=f01601&gardpostnr=227&personpostnr=1086&merk=1086#ovre Peter Theodor Holst Grubbe], der han var i tre år og fekk grunnleggjande opplæring i farge- og målingslære og målingsteknikkar. Nokre år seinare begynte han med treskjering, og i 1895 sendte han fleire figurar til [[Husflidsforeningen i Kristiania]]. Desse vakte åtgaum og året etter fekk Einbu friplass ved den [[Kongelige Kunst- og Håndverksskole]]. | ||
Einbu begynte truleg å skjere ut og dekorere skap og måle bilete på oppdrag kort tid etter han fullførte skuleåret i Kristiania. Nokre år etter 1900 fekk han truleg sitt første oppdrag med å dekorere kyrkjeinteriør, i [[Lesja kyrkje]]. Etter kvart kom han i kontakt med [[Anders Sandvig]] på [[Maihaugen]], og han arbeidde i alle fall med dekorasjonane i samband med restaureringa av [[Isumkapellet]] frå [[Sør-Fron]] </onlyinclude>(ferdig i 1910). Seinare vart han fast engasjert på museet med reparasjon av tregjenstandar og oppfrisking av dekormåling. Sommaren 1914 skar han ein nøyaktig modell av museet i målestokk 1:100. Den vart stilt ut på den store [[jubileumsutstillinga i Frognerparken i Kristiania]] same året, og seinare sendt til utstilling i San Francisco, USA. | |||
Trefigurane Einbu skar selde han rimeleg, og dei kan til ein viss grad kallast datida suvenirer. Det vart til og med laga postkort med bilde av figurane. Han laga òg modellar til sølvbrosjer og hogg steinmonument. Han skal m.a. ha laga minnesteinen over [[Jakob Bersveinsson Klukkstad]] ved Lesja kyrkje. Ved [[Verma stasjon]] står ein bauta med monogrammet til [[Håkon 7.]] saman med ein minnestein over dei som omkom under bygginga av [[Raumabanen]], begge hogge av Einbu. | Trefigurane Einbu skar selde han rimeleg, og dei kan til ein viss grad kallast datida suvenirer. Det vart til og med laga postkort med bilde av figurane. Han laga òg modellar til sølvbrosjer og hogg steinmonument. Han skal m.a. ha laga minnesteinen over [[Jakob Bersveinsson Klukkstad]] ved Lesja kyrkje. Ved [[Verma stasjon]] står ein bauta med monogrammet til [[Håkon 7.]] saman med ein minnestein over dei som omkom under bygginga av [[Raumabanen]], begge hogge av Einbu. | ||
| Linje 8: | Linje 10: | ||
== Kyrkjerestaurering == | == Kyrkjerestaurering == | ||
I perioden mars–oktober 1906 var Einbu i [[Ålesund]] og deltok i gjenoppbyggingsarbeidet etter [[Bybrannen i Ålesund 1904|den store brannen to år før]]. Nokre år seinare var han med på å restaurere barndomskyrkja i heimbygda, på [[Lesjaskog kyrkje|Lesjaskog]]. Det ser ut til å ha vore stor aktivitet med kyrkjerestaurering desse åra; i 1924 er det i ein avisartikkel om Einbu opplyst at han utanom Lesjaskog hadde vore med på arbeid i kyrkjene på [[Dovre kyrkje|Dovre]], [[Fåvang kyrkje|Fåvang]], [[Venabygd kyrkje|Venabygd]], [[Vågå kyrkje|Vågå]], [[Kinn kyrkje i Sunnfjord|Kinn]] i [[Sunnfjord]], [[Eid kirke (Rauma)|Eid]] i Romsdalen, [[Vivestad kirke|Vivestad]] i Vestfold, [[Rjukan kyrkje|Rjukan]] i Telemark, [[Garmo kyrkje]] på [[Maihaugen]], [[Ringebu kyrkje|Ringebu]], [[Kvikne kyrkje (Nord-Fron)Kvikne]] og [[Kvam kyrkje (Nord-Fron)|Kvam]] i [[Nord-Fron]], [[Øvre Rendalen kyrkje|Øvre Rendalen]], [[Sel kyrkje|Sel]] og [[Folldal kyrkje|Folldal]]. | I perioden mars–oktober 1906 var Einbu i [[Ålesund]] og deltok i gjenoppbyggingsarbeidet etter [[Bybrannen i Ålesund 1904|den store brannen to år før]]. Nokre år seinare var han med på å restaurere barndomskyrkja i heimbygda, på [[Lesjaskog kyrkje|Lesjaskog]]. Det ser ut til å ha vore stor aktivitet med kyrkjerestaurering desse åra; i 1924 er det i ein avisartikkel om Einbu opplyst at han utanom Lesjaskog hadde vore med på arbeid i kyrkjene på [[Dovre kyrkje|Dovre]], [[Fåvang kyrkje|Fåvang]], [[Venabygd kyrkje|Venabygd]], [[Vågå kyrkje|Vågå]], [[Kinn kyrkje i Sunnfjord|Kinn]] i [[Sunnfjord]], [[Eid kirke (Rauma)|Eid]] i Romsdalen, [[Vivestad kirke|Vivestad]] i Vestfold, [[Rjukan kyrkje|Rjukan]] i Telemark, [[Garmo kyrkje]] på [[Maihaugen]], [[Ringebu kyrkje|Ringebu]], [[Kvikne kyrkje (Nord-Fron)|Kvikne]] og [[Kvam kyrkje (Nord-Fron)|Kvam]] i [[Nord-Fron]], [[Øvre Rendalen kyrkje|Øvre Rendalen]], [[Sel kyrkje|Sel]] og [[Folldal kyrkje|Folldal]]. | ||
{{thumb høyre|Takmaleri Lesja kirke.jpg|Takmåleri i Lesjakyrkja}}I fleire av desse prosjekta skal han ha arbeidd i lag med arktitektane [[Carl Berner]], [[Heinrich Jürgensen]] og [[Herman M. Schirmer]]. Seinare dekorerte han òg [[Lesja kyrkje]], [[Vingelen kyrkje]], [[Gudbrandsdal folkehøgskule]] på [[Hundorp]], [[Fåberg kyrkje]], [[Trondarnes folkehøgskole]] ved [[Harstad]], [[Mesnali kapell]], [[Nord-Sel kyrkje]], [[Tolga kyrkje]] og ei lang rekkje skular, kommunehus, forsamlingslokale og private heimar. | {{thumb høyre|Takmaleri Lesja kirke.jpg|Takmåleri i Lesjakyrkja}}I fleire av desse prosjekta skal han ha arbeidd i lag med arktitektane [[Carl Berner]], [[Heinrich Jürgensen]] og [[Herman M. Schirmer]]. Seinare dekorerte han òg [[Lesja kyrkje]], [[Vingelen kyrkje]], [[Gudbrandsdal folkehøgskule]] på [[Hundorp]], [[Fåberg kyrkje]], [[Trondarnes folkehøgskole]] ved [[Harstad]], [[Mesnali kapell]], [[Nord-Sel kyrkje]], [[Tolga kyrkje]] og ei lang rekkje skular, kommunehus, forsamlingslokale og private heimar. | ||
I 1912 bygde Einbu seg bustadhus på Lesja, ein eigedom han utvikla med fleire eldre hus han dekorerte. I 1915 gifta han seg med ''Berta'' (1888-1974), og fekk etter kvart | I 1912 bygde Einbu seg bustadhus på Lesja, ein eigedom han utvikla med fleire eldre hus han dekorerte. I 1915 gifta han seg med ''Berta'' (1888-1974), og fekk etter kvart fem barn som voks opp. Yrkesutøvinga førte han som vi kan forstå på stadige reiser rundt omkring ikkje berre i regionen, men òg i landet. | ||
== Lesjakyrkja == | == Lesjakyrkja == | ||
Utsmykkinga av [[Lesja kyrkje|Lesjakyrkja]] er hovudverket til Ragnvald Einbu. Han starta truleg det arbeidet våren 1925 og utførte all innvendig dekorasjonsmåling same året. Året etter skar han ut ei av lysekronene som heng i kyrkjetaket. I 1931 skar han fasaden på det første pipeorgelet i kyrkja, i akantusstilen tilsvarande det arbeidet som var gjort av [[Jakob Bersveinsson Klukkstad]] med altertavla og preikestolen knapt 200 år før. Det siste oppdraget han utførte i kyrkja var i 1936 da han skar lysekroner til og åtte trearma vegglysestakar etter oppdrag frå [[Lesja Bondekvinnelag]]. | Utsmykkinga av [[Lesja kyrkje|Lesjakyrkja]] er hovudverket til Ragnvald Einbu. Han starta truleg det arbeidet våren 1925 og utførte all innvendig dekorasjonsmåling same året. Året etter skar han ut ei av lysekronene som heng i kyrkjetaket. I 1931 skar han fasaden på det første pipeorgelet i kyrkja, i akantusstilen tilsvarande det arbeidet som var gjort av [[Jakob Bersveinsson Klukkstad]] med altertavla og preikestolen knapt 200 år før. Det siste oppdraget han utførte i kyrkja, var i 1936 da han skar lysekroner til og åtte trearma vegglysestakar etter oppdrag frå [[Lesja Bondekvinnelag]]. | ||
Malerikonervator Jon Brænne ved NIKU skriv om arbeidet Ragnvald Einbu utførte i | Malerikonervator Jon Brænne ved NIKU skriv om arbeidet Ragnvald Einbu utførte i Lesjakyrkja: «Fargeholdning, utførelse, malingsteknikk og komosisjon er sikkert og enhetlig gjennomført på en måte som viser at han på dette tidspunktet behersket de siste motene og strømningene innenfor den malte dekorative kirkekunsten. Einbus dekor i Lesja kirke er av høyere kvalitet og mer interessant enn samtidige arbeider som ble utført i andre kirker». | ||
===Bilde=== | ===Bilde=== | ||
Sideversjonen fra 16. jul. 2012 kl. 08:55
Ragnvald Einbu (fødd 10. januar 1870 på Nordi Lie på Lesjaskogen, død 4. juli 1943 i heimen sin, Skogly under Sili på Lesja) var treskjerar og målar. Einbu er mellom anna kjent for å ha dekorert kyrkjeinteriør fleire stader i Noreg.
Foreldra Marit Syversdtr. og Peder Johanness. flytta til farsgarden Ni Einbu i 1875 og til Sili i 1890. I 1887 reiste Ragnvald til Trondheim og begynte i lære hos målarmeister Peter Theodor Holst Grubbe, der han var i tre år og fekk grunnleggjande opplæring i farge- og målingslære og målingsteknikkar. Nokre år seinare begynte han med treskjering, og i 1895 sendte han fleire figurar til Husflidsforeningen i Kristiania. Desse vakte åtgaum og året etter fekk Einbu friplass ved den Kongelige Kunst- og Håndverksskole.
Einbu begynte truleg å skjere ut og dekorere skap og måle bilete på oppdrag kort tid etter han fullførte skuleåret i Kristiania. Nokre år etter 1900 fekk han truleg sitt første oppdrag med å dekorere kyrkjeinteriør, i Lesja kyrkje. Etter kvart kom han i kontakt med Anders Sandvig på Maihaugen, og han arbeidde i alle fall med dekorasjonane i samband med restaureringa av Isumkapellet frå Sør-Fron (ferdig i 1910). Seinare vart han fast engasjert på museet med reparasjon av tregjenstandar og oppfrisking av dekormåling. Sommaren 1914 skar han ein nøyaktig modell av museet i målestokk 1:100. Den vart stilt ut på den store jubileumsutstillinga i Frognerparken i Kristiania same året, og seinare sendt til utstilling i San Francisco, USA.
Trefigurane Einbu skar selde han rimeleg, og dei kan til ein viss grad kallast datida suvenirer. Det vart til og med laga postkort med bilde av figurane. Han laga òg modellar til sølvbrosjer og hogg steinmonument. Han skal m.a. ha laga minnesteinen over Jakob Bersveinsson Klukkstad ved Lesja kyrkje. Ved Verma stasjon står ein bauta med monogrammet til Håkon 7. saman med ein minnestein over dei som omkom under bygginga av Raumabanen, begge hogge av Einbu.
Kyrkjerestaurering
I perioden mars–oktober 1906 var Einbu i Ålesund og deltok i gjenoppbyggingsarbeidet etter den store brannen to år før. Nokre år seinare var han med på å restaurere barndomskyrkja i heimbygda, på Lesjaskog. Det ser ut til å ha vore stor aktivitet med kyrkjerestaurering desse åra; i 1924 er det i ein avisartikkel om Einbu opplyst at han utanom Lesjaskog hadde vore med på arbeid i kyrkjene på Dovre, Fåvang, Venabygd, Vågå, Kinn i Sunnfjord, Eid i Romsdalen, Vivestad i Vestfold, Rjukan i Telemark, Garmo kyrkje på Maihaugen, Ringebu, Kvikne og Kvam i Nord-Fron, Øvre Rendalen, Sel og Folldal.
Mal:Thumb høyreI fleire av desse prosjekta skal han ha arbeidd i lag med arktitektane Carl Berner, Heinrich Jürgensen og Herman M. Schirmer. Seinare dekorerte han òg Lesja kyrkje, Vingelen kyrkje, Gudbrandsdal folkehøgskule på Hundorp, Fåberg kyrkje, Trondarnes folkehøgskole ved Harstad, Mesnali kapell, Nord-Sel kyrkje, Tolga kyrkje og ei lang rekkje skular, kommunehus, forsamlingslokale og private heimar.
I 1912 bygde Einbu seg bustadhus på Lesja, ein eigedom han utvikla med fleire eldre hus han dekorerte. I 1915 gifta han seg med Berta (1888-1974), og fekk etter kvart fem barn som voks opp. Yrkesutøvinga førte han som vi kan forstå på stadige reiser rundt omkring ikkje berre i regionen, men òg i landet.
Lesjakyrkja
Utsmykkinga av Lesjakyrkja er hovudverket til Ragnvald Einbu. Han starta truleg det arbeidet våren 1925 og utførte all innvendig dekorasjonsmåling same året. Året etter skar han ut ei av lysekronene som heng i kyrkjetaket. I 1931 skar han fasaden på det første pipeorgelet i kyrkja, i akantusstilen tilsvarande det arbeidet som var gjort av Jakob Bersveinsson Klukkstad med altertavla og preikestolen knapt 200 år før. Det siste oppdraget han utførte i kyrkja, var i 1936 da han skar lysekroner til og åtte trearma vegglysestakar etter oppdrag frå Lesja Bondekvinnelag.
Malerikonervator Jon Brænne ved NIKU skriv om arbeidet Ragnvald Einbu utførte i Lesjakyrkja: «Fargeholdning, utførelse, malingsteknikk og komosisjon er sikkert og enhetlig gjennomført på en måte som viser at han på dette tidspunktet behersket de siste motene og strømningene innenfor den malte dekorative kirkekunsten. Einbus dekor i Lesja kirke er av høyere kvalitet og mer interessant enn samtidige arbeider som ble utført i andre kirker».
Bilde
Ragnvald ca 1910?
Postkort med trefigurar, skorne av Einbu
Gravminnet til Ragnvald og Berta Einbu
Gravsteinen til Jakob B. Klukkstad, hoggen av Einbu
Minnestein ved Verma stasjon over dei som omkom under bygginga av banen, hoggen av Einbu
Minnestein ved Verma stasjon med monogrammet til Haakon 7. frå opninga av banen, hoggen av Einbu
Litteratur
- Brænne, Jon 2008: Ragnvald Einbus arbeider sett i en nasjonal sammenheng. I Nørstegård 2008 s. 84-87.
- Kjelland, Arnfinn 1996: Bygdebok for Lesja bd. 3. Gards- og slektshistorie for søre del av Lesja hovudsokn s. 309.
- Nørstegård, Tor 2008: Ragnvald Einbu. Multikunstner og bestefar. Snøhetta forlag a.s, Lesja