Ragnvald Einbu
Ragnvald Einbu f. 10. januar 1870 på Nordi Lie på Lesjaskogen, død 4. juli 1943 i heimen sin, Skogly u. Sili på Lesja. Foreldra Marit Syversdtr. og Peder Johanness. flytta til farsgarden Ni Einbu i 1875 og til Sili i 1890. I 1887 reiste Ragnvald til Trondheim og begynte i lære hos målarmeister Peter Theodor Holst Grubbe, der han var i tre år og fekk grunnleggjande opplæring i farge- og målingslære og målingsteknikkar. Nokre år seinare begynte han med treskjering, og i 1895 sendte han fleire figurar til Husflidsforeningen i Kristiania. Desse vakte åtgaum og året etter fekk Einbu friplass ved den Kongelige Kunst- og Håndverksskole.
Einbu begynte truleg å skjere ut og dekorere skap og male bilde på oppdrag kort tid etter han fullførte skuleåret i Kristiania. Nokre år etter 1900 fekk han truleg sitt første oppdrag med å dekorere kyrkjeinteriør, i Lesja kyrkje. Etter kvart kom han i kontakt med Anders Sandvig på Maihaugen, og han arbeidde i alle fall med dekorasjonane i samband med restaureringa av Isumkapellet frå Sør-Fron (ferdig i 1910). Seinare vart han fast engasjert på museet med reparasjon av tregjenstandar og oppfrisking av dekormåling. Sommaren 1914 skar han ein nøyaktig modell av museet i målestokk 1:100. Den vart stilt ut på den store jubileumsutstillinga i Frognerparken i Kristiania same året, og seinare sendt til utstilling i San Francisco, USA.
Trefigurane Einbu skar selde han rimeleg, og dei kan til ein viss grad kallast datida suvenirer. Det vart til og med laga postkort med bilde av figurane. Han laga òg modellar til sølvbrosjer og hogg steinmonument. Han skal m.a. ha laga minnesteinen over Jakob Bersveinsson Klukkstad ved Lesja kyrkje. Ved Verma stasjon står ein bauta med monogrammet til Håkon 7. saman med ein minnestein over dei som omkom under bygginga av Raumabanen, begge hogge av Einbu.
I perioden mars–oktober 1906 var Einbu i Ålesund og deltok i gjenoppbyggingsarbeidet etter den store brannen to år før. Nokre år seinare var han med på å restaurere barndomskyrkja i heimbygda, på Lesjaskog. Det ser ut til å ha vore stor aktivitet med kyrkjerestaurering desse åra; i 1924 er det i ein avisartikkel om Einbu opplyst at han utanom Lesjaskog hadde vore med på arbeid i kyrkjene på Dovre, Fåvang, Venabygd, Vågå, Kinn i Sunnfjord, Eid i Romsdalen, Vivestad i Vestfold, Rjukan i Telemark, Garmo kyrkje på Maihaugen, Ringebu, Kvikne kyrkje (Nord-Fron)Kvikne og Kvam i Nord-Fron, Øvre Rendalen, Sel og Folldal. I fleire av desse prosjekta skal han ha arbeidd i lag med arktitektane Carl Berner, Heinrich Jürgensen og Herman M. Schirmer. Seinare dekorerte han òg Lesja kyrkje, Vingelen kyrkje, Gudbrandsdal folkehøgskule på Hundorp, Fåberg kyrkje, Trondarnes folkehøgskole ved Harstad, Mesnali kapell, Nord-Sel kyrkje, Tolga kyrkje og ei lang rekkje skular, kommunehus, forsamlingslokale og private heimar.
I 1912 bygde Einbu seg bustadhus på Lesja, ein eigedom han utvikla med fleire eldre hus han dekorerte. I 1915 gifta han seg, og fekk etter kvart 5 barn som voks opp. Yrkesutøvinga førte han som vi kan forstå på stadige reiser rundt omkring ikkje berre i regionen, men òg i landet.
Utsmykkinga av Lesjakyrkja er hovudverket til Ragnvald Einbu. Han starta truleg det arbeidet våren 1925 og utførte all innvendig dekorasjonsmåling same året. Året etter skar han ut ei av lysekronene som heng i kyrkjetaket. I 1931 skar han fasaden på det første pipeorgelet i kyrkja, i akantusstilen tilsvarande det arbeidet som var gjort av Jakob Bersveinsson Klukkstad med altertavla og preikestolen knapt 200 år før. Det siste oppdraget han utførte i kyrkja var i 1936 da han skar to lysekroner til og åtte trearma vegglysestakar etter oppdrag frå Lesja Bondekvinnelag.
Malerikonervator Jon Brænne ved NIKU skriv om arbeidet Ragnvald Einbu utførte i Lesjaskyrkja: «Fargeholdning, utførelse, malingsteknikk og komosisjon er sikkert og enhetlig gjennomført på en måte som viser at han på dette tidspunktet behersket de siste motene og strømningene innenfor den malte dekorative kirkekunsten. Einbus dekor i Lesja kirke er av høyere kvalitet og mer interessant enn samtidige arbeider som ble utført i andre kirker».
Ragnvald ca 1910?
Postkort med trefigurar
Gravsteinen til Jakob B. Klukkstad
Litteratur
- Brænne, Jon 2008: Ragnvald Einbus arbeider sett i en nasjonal sammenheng. I Nørstegård 2008 s. 84-87.
- Kjelland, Arnfinn 1996: Bygdebok for Lesja bd. 3. Gards- og slektshistorie for søre del av Lesja hovudsokn s. 309.
- Nørstegård, Tor 2008: Ragnvald Einbu. Multikunstner og bestefar. Snøhetta forlag a.s, Lesja