Storofsen: Forskjell mellom sideversjoner
({{nn}}) |
(lenkeretting) |
||
| Linje 3: | Linje 3: | ||
Fleire faktorar førte truleg til den ekstreme vêrsituasjonen. Det hadde vore ein kald vinter med djup tele i jorda, sein snøsmelting, mykje regn og fleire varmeperiodar tidleg på sommaren. Omkring 14. juni skal vêret ha blitt lummert og kvelande varme, tunge skyer og luft metta av vassdamp. Eit lågtrykk kom truleg nordover frå Polen og la seg til over Austlandet, medan eit høgtrykk skal ha lege over Finland og hindra den normale drifta av lågtrykk austover. Eit anna lågtrykk skal ha lege over [[Nordland]], og det kan ha ført kaldare luft sørover som førte til ustabil luft og voldsomt torevêr og nedbør i dagane 20. til 23. juli. | Fleire faktorar førte truleg til den ekstreme vêrsituasjonen. Det hadde vore ein kald vinter med djup tele i jorda, sein snøsmelting, mykje regn og fleire varmeperiodar tidleg på sommaren. Omkring 14. juni skal vêret ha blitt lummert og kvelande varme, tunge skyer og luft metta av vassdamp. Eit lågtrykk kom truleg nordover frå Polen og la seg til over Austlandet, medan eit høgtrykk skal ha lege over Finland og hindra den normale drifta av lågtrykk austover. Eit anna lågtrykk skal ha lege over [[Nordland]], og det kan ha ført kaldare luft sørover som førte til ustabil luft og voldsomt torevêr og nedbør i dagane 20. til 23. juli. | ||
På det verste stod vatnet i [[Gudbrandsdalslågen]] truleg sju meter over det normale. Til saman 72 menneske omkom, og av desse var 61 frå Gudbrandsdalen. Mange bønder frå Østerdalen og Gudbrandsdalen flytta frå bruka sine til indre [[Troms]] ved hjelp av futen i [[Tromsø og Senjen fogderi]] [[Jens Holmboe]].</onlyinclude> | På det verste stod vatnet i [[Gudbrandsdalslågen]] truleg sju meter over det normale. Til saman 72 menneske omkom, og av desse var 61 frå Gudbrandsdalen. Mange bønder frå Østerdalen og Gudbrandsdalen flytta frå bruka sine til indre [[Troms]] ved hjelp av futen i [[Tromsø og Senjen fogderi]] [[Jens Holmboe (1752–1804)|Jens Holmboe]].</onlyinclude> | ||
Det er sett opp flaumstøtter som viser vasstanden i samband med Storofsen og andre flaumar i Gudbrandsdalen både ved [[Lalm]] og [[Elstadkleiva]] i [[Ringebu]]. | Det er sett opp flaumstøtter som viser vasstanden i samband med Storofsen og andre flaumar i Gudbrandsdalen både ved [[Lalm]] og [[Elstadkleiva]] i [[Ringebu]]. | ||
Sideversjonen fra 27. mai 2016 kl. 08:22
Storofsen er nemninga på eit omfattande uvêr med flaum og jordskred som traff store delar av Sør-Norge i juli 1789. Verst var det truleg i Gudbrandsdalen, men uvêret herja òg i Valdres, Østerdalen, på Nordmøre, i Romsdal og Sør-Trøndelag.
Fleire faktorar førte truleg til den ekstreme vêrsituasjonen. Det hadde vore ein kald vinter med djup tele i jorda, sein snøsmelting, mykje regn og fleire varmeperiodar tidleg på sommaren. Omkring 14. juni skal vêret ha blitt lummert og kvelande varme, tunge skyer og luft metta av vassdamp. Eit lågtrykk kom truleg nordover frå Polen og la seg til over Austlandet, medan eit høgtrykk skal ha lege over Finland og hindra den normale drifta av lågtrykk austover. Eit anna lågtrykk skal ha lege over Nordland, og det kan ha ført kaldare luft sørover som førte til ustabil luft og voldsomt torevêr og nedbør i dagane 20. til 23. juli.
På det verste stod vatnet i Gudbrandsdalslågen truleg sju meter over det normale. Til saman 72 menneske omkom, og av desse var 61 frå Gudbrandsdalen. Mange bønder frå Østerdalen og Gudbrandsdalen flytta frå bruka sine til indre Troms ved hjelp av futen i Tromsø og Senjen fogderi Jens Holmboe.
Det er sett opp flaumstøtter som viser vasstanden i samband med Storofsen og andre flaumar i Gudbrandsdalen både ved Lalm og Elstadkleiva i Ringebu.
Litteratur
- Brenden, Steinar Åge 2011: Storofsen og andre storflaumar. I Årbok for Gudbrandsdalen s. 162-174.
- Raubakken, Odd 1989: Ofsen i 1789. Eit 100-årsminne. I Årbok for Gudbrandsdalen s. 178-183.
- Østmoe, Arne 1985: Stor-ofsen 1789. Værsystemet som førte til den største flomkatastrofen i Norge. Ski. Oversiktsregisteret
Kjeldearkivet
- Storofsen i Kristians Amt med oversyn over skadene i Oppland fylke.