Vågå kommune: Forskjell mellom sideversjoner
(Oppstart på kommuneartikkel) |
(Mellomlagring) |
||
| Linje 26: | Linje 26: | ||
Kommunesenteret er [[Vågåmo]]. Ein person frå Vågå blir kalla vagvér. Kommunevåpenet med reinsdyrmotivet viser både til utmarksnæringar (tamreindrift og jakt) og til Per Gynts bukkeritt over [[Besseggen]], som ligg innan kommunegrensene.</onlyinclude> | Kommunesenteret er [[Vågåmo]]. Ein person frå Vågå blir kalla vagvér. Kommunevåpenet med reinsdyrmotivet viser både til utmarksnæringar (tamreindrift og jakt) og til Per Gynts bukkeritt over [[Besseggen]], som ligg innan kommunegrensene.</onlyinclude> | ||
== Namnet == | |||
Det fyrste kjeldebelegget for bygdenamnet er eit [[diplom]] frå 1313. <ref> [http://www.dokpro.uio.no/perl/middelalder/diplom_vise_tekst.prl?b=141&s=n&str= Diplomatarium Norvegicum]</ref> Der finn vi forma ”a Vagha”, truleg ei bøyingsform av nominativ Vagi, som er laga av verbet vega = å føre, transportere. Stadnamnet har såleis vorte omsett med ”ferdaveg”.<ref'Norsk stadnamnleksikon, som viser til [[Magnus Olsen]] i Maal og Minne 1919.</ref> | |||
== Kommunehistorikk og administrativ tilhøyrsle == | |||
Da formannskapslovene vart vedtekne i 1837, vart Vågå prestegjeld, som den gongen også omfatta anneksa Sel og Heidal, til Vågå herad. I 1907 vart Sel og Heidal utskilde som eigne kommunar. Dagens kommune består altså av det gamle Vågå hovudsokn. | |||
Gjennom heile den kjende historia har Vågå vore knytt til dei større regionale administrasjonseiningane [[Gudbrandsdalen]] og [[Nord-Gudbrandsdalen]]. Det gjeld den mellomalderske [[Syssel|sysla]] og sidan [[futedøme]], [[sorenskriver|sorenskriveri]], politidistrikt og prosti. I [[len|lenstida]] (frå [[seinmellomalderen]] til 1660) låg Gudbrandsdalen futedøme under Akershus len. Etter 1660 tilhøyrde distriktet Opplandenes amt, seinare Kristians amt og Oppland fylke. | |||
Sorenskrivarembetet i Nord-Gudbrandsdalen har i fleire hundre år hatt tilhald i Vågå, truleg alt sidan embetet vart oppretta rundt år 1600. | |||
== Referansar == | |||
<references /> | |||
== Kjelder og litteratur == | |||
*[http://snl.no/V%C3%A5g%C3%A5 Store norske leksikon, oppslag Vågå, kfr. 12.10.2012] | |||
Sideversjonen fra 12. okt. 2012 kl. 08:28
| Vågå | |
|---|---|
| |
| Basisdata | |
| Kommunenummer | 0515 |
| Fylke | Oppland |
| Kommunesenter | Vågåmo |
| Areal | 71.9 km² |
| Areal land | 0 km² |
| Areal vann | 71.9 km² |
| Folketall | ukjent kode (2023) |
| Grunnlagt | 1907 |
| Målform | Nynorsk |
| Nettside | Nettside |
Mal:Thumb høyre
Vågå er ei fjellbygd og kommune i Oppland fylke, den nest austlegaste av dei fire Ottadals-kommunane Skjåk, Lom, Vågå og Sel. Vågå grensar til følgjande sju kommunar, etter tur frå nord mot aust, sør og vest: Lesja, Dovre, Sel, Nord-Fron, Øystre Slidre, Vang og Lom.
Bygda ligg opp mot Dovrefjell, Valdresflya og dei austlege delane av Jotunheimen. Næringslivet er tradisjonelt jordbruksbasert med utstrekt bruk av dei store utmarksområda, både til utøving av primærnæringar og til reiseliv og fritidssyslar.
Kommunesenteret er Vågåmo. Ein person frå Vågå blir kalla vagvér. Kommunevåpenet med reinsdyrmotivet viser både til utmarksnæringar (tamreindrift og jakt) og til Per Gynts bukkeritt over Besseggen, som ligg innan kommunegrensene.
Namnet
Det fyrste kjeldebelegget for bygdenamnet er eit diplom frå 1313. [1] Der finn vi forma ”a Vagha”, truleg ei bøyingsform av nominativ Vagi, som er laga av verbet vega = å føre, transportere. Stadnamnet har såleis vorte omsett med ”ferdaveg”.<ref'Norsk stadnamnleksikon, som viser til Magnus Olsen i Maal og Minne 1919.</ref>
Kommunehistorikk og administrativ tilhøyrsle
Da formannskapslovene vart vedtekne i 1837, vart Vågå prestegjeld, som den gongen også omfatta anneksa Sel og Heidal, til Vågå herad. I 1907 vart Sel og Heidal utskilde som eigne kommunar. Dagens kommune består altså av det gamle Vågå hovudsokn.
Gjennom heile den kjende historia har Vågå vore knytt til dei større regionale administrasjonseiningane Gudbrandsdalen og Nord-Gudbrandsdalen. Det gjeld den mellomalderske sysla og sidan futedøme, sorenskriveri, politidistrikt og prosti. I lenstida (frå seinmellomalderen til 1660) låg Gudbrandsdalen futedøme under Akershus len. Etter 1660 tilhøyrde distriktet Opplandenes amt, seinare Kristians amt og Oppland fylke.
Sorenskrivarembetet i Nord-Gudbrandsdalen har i fleire hundre år hatt tilhald i Vågå, truleg alt sidan embetet vart oppretta rundt år 1600.