Pitesamisk grammatikk - adjektiv
| Pitesamisk grammatikk |
|---|
| Kapittel |
|
| Bolkar på denne sida: |
Pitesamiske adjektiv har gradbøying i positiv (buorre, bra), komparativ (buorep, bedre) og superlativ (buoremus, best). Dei har òg separate attributive former (ruppsis ståhpo, raudt hus) og predikative former (ståhpo lä ruappsat). Dei attributive formene er ubøyelege i seg sjølve, og tal og kasus kjem fram av ordet dei står som beskrivelse av.
Når adjektiv står i predikativ, eller sjølvstendig, stilling, blir dei bøygde i tal og kasus omtrent som substantiv, og dei bli da bøygde som likestava ord, ulikestava ord eller kontrakte ord. I positiv-formene får dei dei samme bøyingsendingane som tilsvarande substantiv.
Å sette opp klassar av adjektiv etter kva former dei har, er eit langt lerret å bleike. Det følgjande er ein del adjektiv sortert i likestava, ulikestava og kontrakte adjektiv med dei grunnleggjande formene inkludert. Merk at formene i positiv-kolonna svarar til oppsettet i ordboka:
«adjektiv i predikativ nominativ» («adjektiv i predikativ genitiv» ; «adjektiv i attributiv» ____
Genitivsformene er grunnsteinen for bøyingsformene, og endingar for andre kasus blir tilføydde etter vanlege nomenendingar sjå Pitesamisk grammatikk - substantiv.
Likestava adjektiv
| positiv | komparativ | superlativ |
|---|---|---|
| fávvro (fávro); fávros ____ | fávrep | fávremus |
| buäjjde (buojde) ; buojdes ____ | buojdep ' | buojdemus |
| buorre (buore); buorre ____ | buorep | buoremus |
| maŋŋe (maŋe) ; maŋŋe ____ | maŋep | maŋemus ~ miŋijmus |
| un’ne (unne) ; unna ____ | unnep | unnemus |
| állke (állke) ; állke(s) ____ | állkep | állkemus ~ älkijmus |
| fámodiebme (fámodieme) ; fámodis ____ | fámodiemep | fámodiememus |
| bargodiebme (bargodieme) ; bargodis ____ | — | — |
| gáŋnadiebme (gáŋnadieme) ; gáŋnadis ____ | gáŋnadiemep | gáŋnadiememus |
| balvagis (balvagasa); balvagis ____ | balvagasep | balvagasemus |
| gullogis (gullogasa) ; gullogis ____ | gullogasap | gullogasemus |
| lihkulatj (lihkulatja) ; lihkulatj ____ | lihkulatjap | lihkulatjamus |
Ulikestava adjektiv
| positiv | komparativ | superlativ |
|---|---|---|
| vuoras (vuorrasa) ; vuoras ____ | vuorrasup | vuorrasumos |
| lieggas (läggasa) ; lägga ____ | läggasup | läggasumos |
| allak (allaga) ; alla ____ | allagup | allagumos |
| njuallgat (njuallgada) ; njuallga ____ | njuallgadup | njuallgadumos |
| mårret (mårreda) ; mårredis ____ | mårredup | mårredumos |
| blávvat (blávvada) ; blävvis ____ | blávvadup | blávvadumos |
| ruappsat (ruappsada) ; ruppsis ____ | ruappsadup | ruappsdumos |
| jallgat (jallgada) ; jillgis ____ | jallgadup | jallgadumos |
| buorremielak (buorremielaga) ; buorremielak ____ | buorremielagup | buorremielagumos |
| ávos (ávosa) ; ávos ____ | ávosup | ávosumos |
| basstel (basstela) ; basstelis ____ | basstelup | basstelumos |
| bïvval (bïvvala) ; bïvvalis ____ | bïvvalup | bïvvalumos |
| amas (abmasa) ; amas ____ | abmasup | abmasumos |
| suohtas (suahttasa) ; suohtas ____ | suahttasup | suahttasumos |
Nokre få ulikestava adjektiv kan få likestava former i komparativ og superlativ:
| positiv | komparativ | superlativ |
|---|---|---|
| dimes (dibmása) ; dibma ____ | dibmáp ~ dibmasup | dibmájmus ~ dibmasumos |
| rájnas (rájdnasa) ; rájdna ____ | rájdnap ~ rájdnasup | rájdnamus ~ rájdnasumos |
| tjåskes (tjåsskása) ; tjåskes ____ | tjåsskáp ~ tjåsskásup | tjåsskámus ~ tjåsskásumos |
Kontrakte adjektiv
| positiv | komparativ | superlativ |
|---|---|---|
| gäđđgáj (gäđđgá) ; gäđđgájis ____ | gäđđgáp | gäđđgájmus |
| hålláj (hållá) ; hållájis ____ | hålláp | hållámus |
| mårráj (mårrá) ; mårrájis ____ | mårráp | mårrámus |
| mïvkes (mïvvká) ; mïvkes ____ | mïvvkap | mïvvkámos |
| sádnes (sáddná) ; sádnes ____ | sáddnáp | sáddnámus |
| suvres (suvvrá) ; suvra ____ | suvvráp | suvvrámus |