Nesset kommune
Nesset kommune var ein av Romsdalskommunane i Møre og Romsdal. Kommunen grensa mot Gjemnes, Sunndal, Lesja, Rauma, Molde og Tingvoll (sistnemnde ligg på den andre sida av Sunndalsfjorden). Administrasjonssenteret låg i Eidsvåg.
| Nesset kommune | |
|---|---|
| |
| Basisdata | |
| Kommunenummer | 1543 |
| Fylke | Møre og Romsdal |
| Kommunesenter | Eidsvåg |
| Areal i km²(2020) | 988.06 km² |
| Folketall 2020 | 2 946 (2018) |
| Grunnlagt | 1838 |
| Opphørte | 2020 |
| Delt i | 1890: Eresfjord og Vistdal |
| Slått sammen med | 1964: Eresfjord og Vistdal |
| Nå del av | Molde kommune |
| |
| Nesset prestegard var den tidlegare kommunen sin tusenårsstad. Foto: Leif-Harald Ruud (2021).
| |
Kommunen vart oppretta ved Formannskapslovene av 1837. 1. januar 1890 vart Nesset kommune delt då Eresfjord og Vistdal vart skilt ut som eigen kommune. Eresfjord og Vistdal vart 1964 igjen slått saman med dåverande Nesset kommune. I 2016 vedtok kommunane Nesset, Midsund og Molde å slå seg saman, i samband med Solberg-regjeringa si kommunereform. Samanslåinga fann stad 1. januar 2020.
Dei største bygdene i Nesset kommune var Eikesdal, Vistdal, Eresfjord og Boggestranda på sørsida av Langfjorden. I aust låg Eidsøra og Raudsand og i vest Rød, Tjelle, Ranvik og Gussiås.
Vasskraftkommune
Gjennom omfattande utbygging av fleire vassdrag i Aursjøtraktene og Eikesdalsfjella vart Nesset kommune ein av kraftkommunane i fylket. Vasskrafta hadde stor økonomisk betydning for kommunen. Vasskraftutbygginga skape strid på 1970-talet, og toppa seg i Mardøla-aksjonen fordi ein stor del av vassføringa i Mardalsfossen skulle brukast til vasskraft.
Kultur
Nesset prestegard var i si tid barndomsheimen til Bjørnstjerne Bjørnson før han flytta til Molde. Førebileta til Synnøve Solbakken, Torbjørn Granlien og Øyvind Plassen må ein tru han fann i traktane kring heimen, truleg frå munnlege kjelder.
Prestegarden skal vedlikehaldast i samarbeid mellom Romsdalsmuseet og Opplysningsvesenets fond. Prestegarden er kommunen sin tusenårsstad.
Nesset prestegjeld vart utskilt frå Veøy i 1686.[1] Det er fire kyrkjer i tidlegare Nesset kommune: Sira kyrkje i Eresfjord, Vistdal kyrkje i Vistdal, Eikesdal kapell i Eikesdal og Nesset kyrkje i Eidsvåg.
Historie
I 1756 fann eit fjellskred stad i Tjellafjellet ved Tjelle. Det såkalla Tjelle-skredet tok livet frå 32 menneske.
Folketalsutvikling
Utviklinga 1801-1970[2]
| Folketeljing | Innbyggjarar |
| 1-2-1801 | 1871 |
| 30-4-1815 | 2026 |
| 27-11-1825 | 2275 |
| 29-11-1835 | 2651 |
| 31-12-1845 | 2882 |
| 31-12-1855 | 3018 |
| 31-12-1865 | 3413 |
| 31-12-1875 | 3567 |
| 31-12-1890 | 3725 |
| 3-12-1900 | 3458 |
| 1-12-1910 | 3329 |
| 1-12-1920 | 3249 |
| 1-12-1930 | 3169 |
| 3-12-1946 | 3679 |
| 1-12-1950 | 3657 |
| 1-11-1960 | 3666 |
| 1-11-1970 | 3577 |
Folketalsutvikling folke- og bustadteljing 2001
Ved folketeljinga 3. november 2001 var totalt 3.258 personar busette i kommunen.[3]
Innbyggjartal etter område
| Område | Antal | Prosent av total |
| Eidsvåg | 872 | 27% |
| Rausand | 281 | 9% |
| Spreittbygde strok | 1919 | 58% |
| Ikkje oppgjeve | 186 | 6% |
Innbyggjartal etter grunnkrins
| Grunnkrins | Antal 2001 | Prosent |
| 0100 Nesset | 2429 | 74,6% |
| 0101 Ranvik | 82 | 2,5% |
| 0102 Tjelle | 116 | 3,6% |
| 0103 Rød | 219 | 6,7% |
| 0104 Høvik | 121 | 3,7% |
| 0105 Hammervoll | 326 | 10,0% |
| 0106 Eidsvåg sentrum | 344 | 10,6% |
| 0107 Aasen | 174 | 5,3% |
| 0108 Stubø | 183 | 5,6% |
| 0109 Vorpenes | 97 | 3,0% |
| 0110 Raudsand | 131 | 4,0% |
| 0111 Bersås | 205 | 6,3% |
| 0112 Eidsøra | 262 | 8,0% |
| 0113 Meisalstranda | 92 | 2,8% |
| 0114 Bugge | 77 | 2,4% |
| 0200 Eresfjord og Vistdal | 820 | 25,2% |
| 0201 Myklebostad | 169 | 5,2% |
| 0202 Nerland | 131 | 4,0% |
| 0203 Sira | 235 | 7,2% |
| 0204 Slenes | 203 | 6,2% |
| 0205 Eikesdal | 82 | 2,5% |
| 0206 Aursjøen | 0 | 0% |
| 9900 Ikkje oppgjeve | 9 | 0,3% |
Sjå òg
Referansar
- ↑ Kjell Ove Hattrem, «Nesset prestegjelds opprettelse», Hattrems genealogisider, lest 26.8.2021
- ↑ Tabell 17: Folkemengden ved folketellingene 1801-1970 etter kommuneinndelingen i 1970 (s. 150-151)
- ↑ Kommunehefte for Nesset kommune frå SSB s. 22 (folketeljinga 2001)