Forvaltningsområdet for samisk språk

Vegskilt og skilt på offentlige bygningar har det samiske namnet først/øvst i dei kommunane som ligg under Forvaltningsområdet for samisk språk i Noreg.

Foto: Olve Utne

Forvaltningsområdet for samisk språk i Noreg, òg kalla Det samiske forvaltningsområdet, består av spesifikke kommunar og fylke der norsk og samisk er likestilte i offentlig forvaltning. For innbyggjarane inneber dette rett til å bruke samisk i møte med offentlige etatar i desse kommunane. Kommunane har blant anna ansvar for eit relevant tilbod til samar i barnehage og grunnskule, og tospråklige skilt skal ha det samiske namnet før det norske. Kommunane og fylka får på si side tilskott frå Sametinget — både generelt tilskott og tilskott spesifikt til språkopplæring, språksenter (både i og utanfor forvaltningsområdet), museum, kultursenter, kulturhus og tiltak innanfor helsevesenet.

Dei norske myndigheitene anerkjenner tre offisielle samiske språk: nordsamisk (i skoltesamisk og nordsamisk område), lulesamisk (i lulesamisk og pitesamisk område) og sørsamisk (i umesamisk og sørsamisk område).

På fylkesnivå hører Nord-Trøndelag, Nordland, Troms og Finnmark til forvaltningsområdet.

Nordsamisk (og austsamisk) område

I det nordsamiske og austsamiske området hører desse kommunane til forvaltningsområdet:

• Guovdageainnu suohkan / Kautokeino kommune (Finnmark)
• Kárášjoga gielda / Karasjok kommune (Finnmark)
• Deanu gielda / Tana kommune (Finnmark)
• Unjárgga gielda / Nesseby kommune (Finnmark)
• Porsáŋggu gielda / Porsanger kommune (Finnmark)

• 1992 - Gáivuona suohkan / Kåfjord kommune (Troms)
• 2009 - Loabáid gielda / Lavangen kommune (Troms)

Lulesamisk (og pitesamisk) område

Vegskilt på kommunegrensa til Divtasvuona suohkan / Tysfjord kommune.

Foto: Olve Utne

I det pite- og lulesamiske området hører berre éin kommune til Det samiske forvaltningsområdet:

• 2006– : Divtasvuona suohkan / Tysfjord kommune (Nordland)

I tillegg støttar Sametinget språksenteret Árran på Drag i Tysfjord kommune.

To kommunar har ikkje søkt om innlemming i fovaltningsområdet, men har vedteke offisielt samisk namn: Bodø kommune (lulesamisk: Bådåddjo) og Hamarøy kommune (lulesamisk: Hábmera suohkan, Hábmer).

Sørsamisk (og umesamisk) område

I det ume- og sørsamiske området hører desse kommunane inn under Det samiske forvaltningsområdet:

• 2008– : Snåasen tjïelte / Snåsa kommune (Nord-Trøndelag fylke)
• 2013– : Raavrevijhken tjïelte / Røyrvik kommune (Nord-Trøndelag fylke)

I tillegg støttar Sametinget språksenteret Aajege i Røros kommune i Sør-Trøndelag fylke.

Hattfjelldal kommune (Aarborte) i Nordland fylke vedtok i desember 2012 å begynne arbeidet med ein søknad om innlemming i forvaltningsområdet. Røros kommune (Plassje) begynte òg å arbeide for innlemming i forvaltningsområdet hausten 2013.

Lenkjer

• Samelovens språkregler og forvaltningsområde

Forvaltningsområdet for samisk språk er del av prosjektet Språkskifte i norske kommunar 1892-2013 som er komme i stand i samband med Språkåret 2013. Artiklane i denne serien er tilgjengelege i denne kategorien.