Forside:Valdres

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk

Portal Valdres

Kart over Valdres, med den historiske vandreruta Stølsrute teikna inn.

Valdres er eit landskap i Oppland, med kommunane Nord-Aurdal, Sør-Aurdal, Øystre Slidre, Vestre Slidre, Vang og Etnedal.Dalføret femner størstedelen av nedbørsområdet for Begnavassdraget nord for Sperillen og den øvre delen av Etnedal landskapsområde med kringliggande fjellstrok. I sør finn ein Begnadalen og Hedalen. I nord er Valdresflye ein del av Jotunheimen. Valdres reknast med til Austlandet, men er òg eit grenseområde til Vestlandet. Den eldste busetninga i dalen kom vestfrå, og Valdres var lenge under Gulatingslagen. I 1153 vart dalen ein del av Stavanger bispedøme.

Den største tettstaden, og den einaste mer over 1000 innbyggjarar er Fagernes i Nord-Aurdal. Fagernes som fekk bystatus i 2007 og har drygt 1900 innbyggjarar (2018). Andre tettstader, med folketal per 2018 i parentes, er: Leira i Nord-Aurdal (873), Bagn i Sør-Aurdal (668), Aurdal i Nord-Aurdal (681), Beitostølen i Øystre Slidre (349), Slidre i Vestre Slidre (346), Røn i Vestre Slidre (283), Heggenes i Øystre Slidre (283), Moane i Øystre Slidre (230) og Bruflat i Etnedal (248).

E16 og fylkesveg 51 går gjennom Valdres. Det er bussamband frå fleire stader i dalen til Oslo, Bergen, Gjøvik og Gol. Valdresbanen gjekk til Fagernes, og vart nedlagd i 1989. Fagernes lufthamn, Leirin var den høgast liggande flyplassen i Nord-Europa, på 822 moh. Den hadde daglege avgonger til Oslo lufthavn, Gardermoen. Lufthamna vart opna i 1987, og nedlagd i 2018.
0541 Etnedal komm.png
Etnedal kommune ligger i Valdres i Innlandet fylke, og grenser mot Nordre Land i øst, Sør-Aurdal i sør og Nord-Aurdal i vest og nord. Bosetningen er spredt, uten andre tettsteder enn administrasjonssenteret Bruflat. Kommunen ble opprettet i 1894 ved at Bruflat sokn i Sør-Aurdal og Nord-Etnedal sokn i Nord-Aurdal ble utskilt fra disse kommunene.  Les mer…
Lybekk er en gard i tidligere Lundstein skolekrets, Etnedal i Valdres (gnr. 126, bnr. 43 og 78). Stedet ligger litt sør for Lundebrua og har om lag 85 mål dyrka jord, 273 mål skog og 78 mål anna areal. Lybekk hørte opprinnelig til garden Lunde (bnr. 1), og er i 1900-folketellinga kalt husmannsplass. I andre kilder kalles Lybekk et forpakterbruk. Forfatteren Sigurd Lybeck (1895–1975) vokste opp her, og kjøpte garden i 1948 av Follum Fabrikker. Bedriften hadde sia 1889 eid Lunde. Stedsnavnet Lybekk er utbredt på østlandsbygdene. I Norske Gaardnavne tolkes navnet ofte som ei oppkalling etter hansabyen Lübeck. Dette kan også gjelde Lybekk i Etnedal, men her kan også beliggenheten i nærheten av elva Etna være en del av navnebakgrunnen.  Les mer…
Magnus Klevgaard (fødd 14. mai 1905 i Etnedal, død 31. desember 1968 i Ringsaker) var lærar, mellom anna i Etnedal og Hunndalen ved Gjøvik. Klevgaard var son av Gudbrand Klevgaard, også han skulemann, og Anne Marie f. Espelien. Magnus Klevgaard tok eksamen ved lærarskulen på Hamar i 1927 og fekk så post i Byfelibygden i heimbygda Etnedal.

I 1942 søkte han på vegne av grendefolket i Byfelibygden om å få ei postrute dit, sidan dei måtte langt for å levere og hente post. Resultatet vart at Postverket oppretta Byfelii brevhus på skulehuset, med Klevgaard som brevhusstyrar. Men alt hausten 1943 flytta han og familien frå Etnedal. Klevgaard var gift med Aslaug Dompidal (1900-89), og dei hadde sonen Geir (1941-2011).

På 1950-talet arbeidde Magnus og Aslaug Klevgaard som lærarar på Blomhaug skole i Hunndalen, og budde då like ved skolen. Anne Solfrid Nygård (fødd Saksberg 1948) kan hugse at ho og andre naboungar var innom Klevgaard-familien for å sjå på ei skilpadde dei hadde.

Magnus Klevgaard var òg ein habil musikar (kornettist og fløytist). Klevgaard dirigerte ungdomsmusikkorpset i Etnedal, og i 1956 vart han fyrste dirigenten åt skulemusikkorpset i Hunndalen.

Kjelder og litteratur

Eksterne lenker

Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Forside:Valdres&oldid=2453»