Forside:Valdres
Portal Valdres
Valdres er eit landskap i Oppland, med kommunane Nord-Aurdal, Sør-Aurdal, Øystre Slidre, Vestre Slidre, Vang og Etnedal.Dalføret femner størstedelen av nedbørsområdet for Begnavassdraget nord for Sperillen og den øvre delen av Etnedal landskapsområde med kringliggande fjellstrok. I sør finn ein Begnadalen og Hedalen. I nord er Valdresflye ein del av Jotunheimen. Valdres reknast med til Austlandet, men er òg eit grenseområde til Vestlandet. Den eldste busetninga i dalen kom vestfrå, og Valdres var lenge under Gulatingslagen. I 1153 vart dalen ein del av Stavanger bispedøme.
Den største tettstaden, og den einaste mer over 1000 innbyggjarar er Fagernes i Nord-Aurdal. Fagernes som fekk bystatus i 2007 og har drygt 1900 innbyggjarar (2018). Andre tettstader, med folketal per 2018 i parentes, er: Leira i Nord-Aurdal (873), Bagn i Sør-Aurdal (668), Aurdal i Nord-Aurdal (681), Beitostølen i Øystre Slidre (349), Slidre i Vestre Slidre (346), Røn i Vestre Slidre (283), Heggenes i Øystre Slidre (283), Moane i Øystre Slidre (230) og Bruflat i Etnedal (248).
E16 og fylkesveg 51 går gjennom Valdres. Det er bussamband frå fleire stader i dalen til Oslo, Bergen, Gjøvik og Gol. Valdresbanen gjekk til Fagernes, og vart nedlagd i 1989. Fagernes lufthamn, Leirin var den høgast liggande flyplassen i Nord-Europa, på 822 moh. Den hadde daglege avgonger til Oslo lufthavn, Gardermoen. Lufthamna vart opna i 1987, og nedlagd i 2018.
Sigrid Aaberg (født 19. oktober 1889 i Sør-Aurdal, død 27. desember 1966) var lærerinne.
Hun var datter av Thore G. (1863-1948) og Ingrid Aaberg (f. Diserud) (1859-1911). Da Sigrid var omtrent tre år gammal, flytta familien fra Sør-Aurdal til Biri, der faren fikk en lærerpost ved Kringsrud skole. Sigrid gikk middelskolen og tok deretter lærereksamen på Hamar (1911). 1929/30 tok hun tilleggsutdanning ved Norges lærerhøgskole. Også den yngre broren Ingvar Aaberg arbeidde som skolelærer.
Aaberg var lærerinne i Aker 1911-17, i Larvik 1917-20 og i Hamar 1920-22. I 1922 ble hun ansatt ved Rollsløkken skole i Vang ved Hamar. Under andre verdenskrig ble skolen okkupert av tyskerne, og skoleklassene ble flytta til Fredvang skole. Aaberg arbeidde også som lærerinne ved Hamar lærerskoles øvingsskole.
Hun er gravlagt på Vang kirkegård.
Kilder og litteratur
- DIS-Norge: Gravminner i Norge (id. 2724365)
- Sigrid Aaberg i folketelling 1900 for Biri herred fra Digitalarkivet
- Sigrid Aaberg i folketelling 1910 for Vang herred fra Digitalarkivet
- Espeland, Arne: Norske skolefolk (første utgave), Dreyer forlag, Stavanger 1934. Digital versjon på Nettbiblioteket.
Eksterne lenker
| Øvre Brøtin | |
|---|---|
| Alt. navn: | Skinnrudbrøtin; Brøtatn; Brøta |
| Først nevnt: | 1818 |
| Sted: | Reinli |
| Sokn: | Reinli |
| Fylke: | Innlandet |
| Kommune: | Sør-Aurdal |
| Gnr.: | 9 |
| Bnr: | 2 |
Øvre Brøtin i Sør-Aurdal var opphavleg ein husmannsplass og frå 1827 eit eige bruk. Plassen vart oppretta i 1818 under Øvre Skinnrud, og vart også kalla Skinnrudbrøtin eller for kort berre Brøtatn eller Brøta. Bruket vart utskilt som bruksnummer 2 då husmannen Anders Syversson fekk kjøpt han av Ola Knutsson øvre Skinnrud i 1827.
Våningshuset som står på bruket, vart reist i 1974. Det er også eit eldre våningshus, som er frå 1944, og eit uthus frå 1937.
Det høyrde med ei seter til bruket, Karistølhalle på Søre Fjellstøle. I Arne Olssons tid som bruker (sjå brukarliste nedanfor) vart setra bytta med Aslak Slette mot ei anna seter på søre Fjellstøle.
Brukarar / eigarar
- Anders Syversson (1791–1848), frå Nord-Aurdal, husmann på plassen frå 1818, kjøpte for 100 spd. i 1827.
- Gift med Sigri Paulsdotter Framgardseige (f. omkr. 1791). Barn:
- Paul Andersson (1821–1899), neste brukar.
- Ingrid Andersdotter (1825–1909), gift med Ola Halvorsson Møldbakkin, busett på Hagatn under Bøen.
- Jøren Andersdotter (f. 1829), gift med Ola Larsson Klype frå Nes i Hallingdal.
- Paul Andersson (1821–1899), overtok ved skifte etter faren i 1848. Flytta mellom 1861 og 1865 til Nes i Hallingdal.
- Gift 1) i 1842 med Marit Iversdotter Dølvesbergatn (1818–1883). Barn:
- Marit Andersdotter (f. 1841), gift med Ola Hallsteinsson Kyrkjebjørghaugen, busett på Bakkatn under midtre Jukam og Steinli i Bagn.
- Andres Paulsson (1804–1903), busett på Skollerud i Nes i Hallingdal.
- Sigri Paulsdotter (1847–1847).
- Sigri Paulsdotter (1848–1871), drukna i Nes i Hallingdal saman med broren Johan og ein annan ungdom.
- Johan Paulsson (1853–1871), drukna i Nes i Hallingdal saman med systera Sigri og ein annan ungdom.
- Syver Paulsson (f. 1855).
- Mathias Paulsson (f. 1858).
- Jørgine Paulsdotter (1861–1940), det siste av barna som vart født i Reinli. Gift med møllar Kristian Olsen Fossen frå Modum, busett på Nedre Prestbakken i Nes i Hallingdal.
- Margit Paulsdotter (f. 1863)
- Gift 2) 1884 med Mari Johannesdotter (f. 1821) frå Nes i Hallingdal. Ingen barn, dei var 63 år gamle då dei gifta seg.
Ved folketellinga 1865 budde det ingen på bruket. Paul Andersson og familien flytta som nemnd over til Nes i Hallingdal, der dei i 1865 budde på Stuvengen.
- Arne Olsson Sløtet (1839–1894), flytta inn mellom 1865 og 1870. Hadde ikkje tinglyst skøyte på bruket.
- Gift 1870 med Siri Olsdotter Roo (1837–1916) frå Nørdre Roo 8/6. Satt på bruket fra mannens død i 1894 til ho selde i 1907.
- Marit Arnesdotter (1870–1955), gift med Johan Olsson Nybråten, neste brukar.
- Gunhild Arnesdotter (f. 1874), gift med Ola Eriksson Sagbrøtin, busett på Knutshaugen i Nord-Aurdal.
- Oline Arnesdotter (f. 1878), gift med Ulrik Knutsson Øydgarden.
- Kari Arnesdotter (f. 1880), gift med Halstein Olson Nybrøtin, busett på Nybrøtin.
- Johan Olsson Nybråten (1872–1960), frå Nybrøtin 13/17. Kjøpte av enka Siri Olsdotter i 1907.
- Gift med Marit Arnesdotter (1870–1955), dotter av førre brukar. Barn:
- Arne Johansson Bråten (f. 1908), fekk skøyte på auksjon i 1933.
- Ola Johansson Bråten (f. 1911), kjøpte av broren Arne i 1944.
- Gift med Anna Bergljot Antonsdotter Røang (f. 1917), frå Nørdre Roo 8/5. Barn:
- Marit Bergljot Bråten (f. 1946), gift med Erik Eggum frå Fagernes.
- Berit Anny Bråten (f. 1951), gift med Odd Karsten Østgaard, neste brukar.
- Odd Kartsen Østgaard (f. 1949), frå Myrvøll, overtok bruket i 1978.
- Gift med Berit Anny Bråten (f. 1951), dotter av førre brukar. Barn:
- Gro.
- Steinar.
Kjelder
- Gjermundsen, Jon Ola: Gard og bygd i Sør-Aurdal: Bind A Reinli og Vestre Bagn, Sør-Aurdal kommune / Valdres bygdeboks forlag, 1987. Digital versjon på Nettbiblioteket.
- Nyborg, Chris: Upublisert materiale fra slektsforskning, se brukerside for deler av materialet.
- Braaten i folkteljinga 1891 for Sør-Aurdal herred frå Digitalarkivet
- Braatene øvre i folketeljinga 1900 for Sør-Aurdal herred frå Digitalarkivet
- Braaten øvre i folketeljinga 1910 for Sør-Aurdal herred frå Digitalarkivet
Koordinater: 60.8317717° N 9.4664128° Ø
Les mer…Kilder og litteratur
Advarsel: Standardsorteringen «MEYER; ANNE MARIE» tar over for den tidligere sorteringen «ÅBERG; SIGRID».
|
Valdres er basert på en artikkel fra Forfatternett Oppland, en nettside som drives av Oppland fylkesbibliotek. Artikkelen er lagt ut under lisensen cc-by-sa. Lokalhistoriewikis brukere kan fritt redigere og utvide artikkelen. Flere artikler finnes i denne alfabetiske oversikten. |