lokalhistoriewiki.no

Forside:Valdres

Sideversjon per 1. nov. 2007 kl. 22:46 av Jeblad (samtale | bidrag)

Portal Valdres

Kart over Valdres, med den historiske vandreruta Stølsrute teikna inn.

Valdres er eit landskap i Oppland, med kommunane Nord-Aurdal, Sør-Aurdal, Øystre Slidre, Vestre Slidre, Vang og Etnedal.Dalføret femner størstedelen av nedbørsområdet for Begnavassdraget nord for Sperillen og den øvre delen av Etnedal landskapsområde med kringliggande fjellstrok. I sør finn ein Begnadalen og Hedalen. I nord er Valdresflye ein del av Jotunheimen. Valdres reknast med til Austlandet, men er òg eit grenseområde til Vestlandet. Den eldste busetninga i dalen kom vestfrå, og Valdres var lenge under Gulatingslagen. I 1153 vart dalen ein del av Stavanger bispedøme.

Den største tettstaden, og den einaste mer over 1000 innbyggjarar er Fagernes i Nord-Aurdal. Fagernes som fekk bystatus i 2007 og har drygt 1900 innbyggjarar (2018). Andre tettstader, med folketal per 2018 i parentes, er: Leira i Nord-Aurdal (873), Bagn i Sør-Aurdal (668), Aurdal i Nord-Aurdal (681), Beitostølen i Øystre Slidre (349), Slidre i Vestre Slidre (346), Røn i Vestre Slidre (283), Heggenes i Øystre Slidre (283), Moane i Øystre Slidre (230) og Bruflat i Etnedal (248).

E16 og fylkesveg 51 går gjennom Valdres. Det er bussamband frå fleire stader i dalen til Oslo, Bergen, Gjøvik og Gol. Valdresbanen gjekk til Fagernes, og vart nedlagd i 1989. Fagernes lufthamn, Leirin var den høgast liggande flyplassen i Nord-Europa, på 822 moh. Den hadde daglege avgonger til Oslo lufthavn, Gardermoen. Lufthamna vart opna i 1987, og nedlagd i 2018.
«Nøtterø Foto»
Foto: "Norske næringsliv"
(1949)

Olga Kristoffersdatter, òg omtala som Olga Olsen, (født 21. juni 1886 i Sør-Aurdal, død 1967 i Vestfold) var fotograf.

Ho var dotter av skreddar Kristoffer Olsen (f. 1851 i Sør-Aurdal) og Marit Eriksdotter (f. 1846 i Sør-Aurdal). I folketeljinga 1910 finn vi ho på Øvervold i Sør-Aurdal, der ho budde i lag med foreldra og to systrer. Ho er oppført som ugift fotograf. Ho var utdanna hos J.L. Nerlien i Kristiania og arbeida hos fotograf Neste på Fagernes. Omkring 1930 leigde ho forretninga til Neste i eit år.

Ifølgje gardshistoria for Sør-Aurdal flytta familien seinare til Vestfold, og Olga opna fotografforretning i Tønsberg.[1] Ho dreiv òg forretning på Teie på Nøtterøy. Nøtterøy Foto A/S vart kjøpt av Wolfgang V. L. Riedel i 1940.

Referansar

  1. ↑ Gjermundsen 1987: 638.

Kjelder

  • Første versjon av artikkelen er henta fra Preus museums register over norske fotografer.
  • Olga Olsen på Digitalt museum.
  • Olga Olsen på KulturNav
  • Skjema Bagn Bygdesamling 03.10.1997
  • Fotografregister : oversyn over ein del av fotografene med tilknytning til Valdres (upublisert manuskript i Preus museum, 2011)
  • Upublisert materiale i Preus museum (2012)
  • Olga Kristoffersdatter i folketeljinga 1910 for Sør-Aurdal herred frå Digitalarkivet
  • Gjermundsen, Jon Ola: Gard og bygd i Sør-Aurdal: Bind A Reinli og Vestre Bagn, Sør-Aurdal kommune / Valdres bygdeboks forlag, 1987. Digital versjon på Nettbiblioteket.

Eksterne lenkjer

Øvre Bergatn
Alt. namn: Bergatn; Dølvesbergatn; Øvre Dølvesbergatn; Mattisbergatn
Fyrst nemnd: 1778
Stad: Dølvesbygde
Fylke: Innlandet
Kommune: Sør-Aurdal
Gnr.: 48
Bnr: 3

Øvre Bergatn, gardsnummer 48/3, tidlegare kalla Bergatn, Dølvesbergatn og Øvre Dølvesbergatn, er eit gardsbruk i Sør-Aurdal i Valdres. Bruket var på 1700-talet ein husmannsplass, og har også vore kalla Mattisbergatn etter den fyrste kjende husmannen. Plassen var utskilt som eige bruk i 1826/1834, dels frå Dølve bruk I og dels frå Nørdre Dølve (Kamben).

Namnet kjem frå opphavsgarden Dølve og plasseringa mellom berg og knausar på vestsida av Begna.

Den delen av Øvre Bergatn som låg under Nørdre Dølve, eller Kamben, vart kjøpt av Hallstein Mikkjelsson Dølve for 30 spd. i 1826, og resten overok han frå sin far Mikkjel Reiarsson Dølve ein gong før 1834. I 1834 fekk han så plassen skyldsett. Nedre Bergatn bnr. 20 er ikkje utskild frå Øvre Bergatn, men frå Søre Dølvesetre bnr. 11. Det var tidlegare også ein plass kalt Nedre Bergatn, som vart utskilt i 1822, men som seinare gikk inn i Øvre Kamben. Det er såleis ikkje noko direkte samband mellom de ulike Bergatn-bruka, ut over at dei alle har sitt opphav i garden Dølve.

Brukarar / eigarar

  • Mattis Ivarsson Dølveseige (1749–1815), frå Nørdre Dølvesetre bnr. 10, husmann på Bergatn.
Gift 1778 med Marit Kristafersdotter nedre Jukam (1757–1829). Barn:
  • Kristofer Mattisson (f. 1778), gift med Beret Syversdotter Vøll, busett på Midtvøll.
  • Marit Mattisdotter (f. 1780).
  • Ivar Mattisson (f. 1782).
  • Hans Mattisson (1785–1850), gift med Eli Olsdotter Leisterud, busett på Søre Leitet.
  • Ola Mattisson (1787–1792).
  • Ellend Mattisson (1791–1792).
  • Marit Mattisdotter (1794–1850), gift med Ivar Olsson Dølveseige, neste brukar.
  • Sofie Mattisdotter (1797–1882).
  • Ivar Olsson Dølveseige (f. omkr. 1792), hadde festesetel i 1826. Seinare nemnt i Hølersetre i Koparviken.
Gift med Marit Mattisdotter (1794–1850), dotter av førre brukar. Barn:
Gift 1) med Marit Arnesdotter Dølve, busett på Koparvikbrenne. Barn:
  • Jul Eriksson (omkr. 1833–1847), døydde då han falt frå eit høgt stup.
  • Arne Eriksson (1834–1911), neste brukar.
Gift 2) i 1840 med Anne Olsdotter Bagnsbakkatn (omkr. 1788–1867). Ingen barn.
  • Arne Eriksson Dølvesbergatn (1834–1911), kjøpte Øvre Bergatn av faren Erik Julsson for 50 spd. i 1863.
Gift med Anne Hermansdotter øvre Kamben (1828–1904); dei var syskenbarn. Barn:
  • Marit Arnesdotter (1863–1941), gift med Ole Narvesson Sørflatdalen, neste brukar.
  • Guri Arnesdotter (1866–1866).
  • Ole Narvesson Sørflatdalen (1860–1939), kjøpte av Arne Eriksson i 1899.
Marit Arnesdotter (1863–1941), dotter av førre brukar. Døydde på Tangehølet. Barn:
  • Arne Olsson (1885–1885).
  • Sofie Olsdotter (f. 1886), tvilling med neste barn. Gift med Ole Antonsson frå Østre Toten.
  • Arne Olsson (f. 1886), tvilling med førre barn. Til Amerika.
  • Narve Olsson (f. 1890), gift med Anna Arnesdotter Johnsen, busett på Nedre Dølvesbergatn.
  • Anna Olsdotter (1894–1899).
  • Erik Olsson (1898–1899).
  • Anna Olsdotter (f. 1900), gift med Ole Mikkelsson Kamben, busett på Nedre Kamben.
  • Emma Olsdotter (f. 1904), gift med Ole Andreas Antonsson Klødokke, busett på Dølvesskaret.
  • Sigurd Olson (f. 1909), neste brukar.
  • Sigurd Olsson Bergene (f. 1909), fekk auksjonsskøyte i 1932.
Gift med Inger Eriksdotter Espeseth (f. 1905) frå Etnedal. Barn:
  • Marit Margrethe (f. 1932), gift med Nils Lindelien.
  • Odd (f. 1934), gift med Lisa Green frå Orkanger, busett i Mjøndalen.
  • Erik (f. 1937), eigar på Øvre Bergatn ei tid.
  • Gunnar (f. 1939), gift med Sigrid Navrud frå Reinli, busett i Mjøndalen.
  • Arvid (f. 1942), gift med Margit Sagbråten.
  • Signe Oddrun (f. 1944), gift med Arnfinn Hansebakken frå Garthus.
  • Svein Ingmund (f. 1947), overtok etter broren Erik.
  • Erik Bergene (f. 1937), overtok etter faren og overlot bruket til broren Svein Ingmund i 1971.
  • Svein Ingmund Bergene (f. 1947), overtok frå broren Erik i 1971.
Gift med Else Marie Bjørnødegård (f. 1949), frå Etnedal. Barn:
  • Solvor (f. 1982).
  • Svein Erik (f. 1984).
  • Ole Jørgen (f. 1986).

Kjelder

Koordinater: 60.78916° N 9.58726° Ø  Les mer…
Olav Thorsrud (1902-75) var fødd i Bagn i Valdres, reiste ut, studerte og kom til å leva eit omflakkande liv. Slo seg ned på Kanariøyene og i Spania. Etter sju år i utlandet kom han tilbake til Noreg og bygde seg et lite hus i Røyken. Bøkene hans fekk fine kritikkar, mellom anna Knut Hamsun skreiv svært positivt om dei. Han var ein einsam og flakkande sjel, og han har ikkje fått det rom i litteraturen som han hadde krav på.

Bibliografi

  • Jeg går i skyggen, Gyldendal, 1934.
  • ...og så kom borgerkrigen, Gyldendal, 1937.
  • Jag upplevde Spanien i fred och krig, Stockholm, 1937.
  • Muld og asfalt, Gyldendal, 1939.
  • Dagdrivere på Canary, Gyldendal, 1941.
  • Gitar og mantlilje, Gyldendal, 1945.
  • Fløyten, Mortensen, 1966.

Vidare lesing

Litteratur og kilder

Advarsel: Standardsorteringen «THORSRUD; OLAV» tar over for den tidligere sorteringen «Kristoffersdatter, Olga».

05 Oppland vapen.png Valdres er basert på en artikkel fra Forfatternett Oppland, en nettside som drives av Oppland fylkesbibliotek. Artikkelen er lagt ut under lisensen cc-by-sa. Lokalhistoriewikis brukere kan fritt redigere og utvide artikkelen.
Flere artikler finnes i denne alfabetiske oversikten.
  Les mer…
Hentet fra «https://lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Forside:Valdres&oldid=2452»