 Bjørnarå Der heime 24.1.2006. Attanfor den gamle stoga skimtar ein det nye huset til Torgeir og Magnhild Bjørnarå frå 1980. Foto: Aanund Olsnes Bjørnarågardane ligg der elva frå Bjørnarådalen renn ut i Otra. Her utvidar elva seg til ein stor hyl, og svingar beint søretter. Gardane ligg på nordsida av hylen. Avstanden frå Bykle kyrkje langsetter riksvegen er omlag 10 km. Bjørnarå er den sørlegaste garden i Bykle, så granneeigedomane mot sør ligg i Valle.
Gardsnamnet er greitt nok: Bjørn er 'bjørn', å er 'å', og endinga -ar er ein gamalnorsk genitiv, så tydinga er altså 'elva åt bjørnen'.
Når det gjeld alderen på garden, har me ingen registrerte oldfunn å stø oss til, og gardsnamnet fortel berre at garden iallfall er eldre enn 1350. Om han i røynda er endå mykje eldre, som han godt kan vera, er då vanskeleg å ha noko avgjort meining om.
Fyrste venda ein finn staden nemnd er i bygningsskattelista for Akershus frå 1595, som fortel at Bjørnarå er ein «øydegard» i Bykle, men ikkje gjev opp namn på nokon som bur der. Den fyrste oppsitjaren me får vita namnet på dukkar opp i ei skatteliste frå 1610. Han kjem me attende til om litt.
Garden vart rekna som «øydegard» i skattelistene inntil 1627, då han rykte opp til « halvgard». Skylda på garden sto i 1624 i 2 1/2 hud, men vart i 1647 redusert til 1 1/2 hud (= 6 geiteskinn = 18 kalveskinn = 36 nottungar). Les mer …
 Støylo 1.1.2006. Foto: Aanund Olsnes Støylo i Bykle kommune har tunet sitt oppi bakkane vestom Strandestøyl og nordom Storstein. Eigedomen vart formelt utskilt frå Systog Trydal så seint som i 1919, då Tarjei Olsson Trydal skreiv skøyte til den yngre broren Ånund, men bruket var etablert som plass ei god tid fyre dette.
Dei fyrste me veit om budde her er oppskrivne i 1865-folketeljinga som fylgjer:
| Thoræ Olsdatter
|
Pige med Plads
|
ug
|
52
|
| Berget Olsdatter
|
do
|
ug
|
47
|
Aldersoppgåvene i folketeljinga tykkjest så rette som ein kan vente, ettersom Tore var fødd 1814 og Birgit i 1820. Ugifte jenter med sin eigen husmannsplass var ikkje særleg vanlege, korkje i Bykle eller andre stader, men når ein finn døme på det, kan ein vera tolleg sikker på at det dreiar seg om gardmannsdøtrer som, heller enn å verta gåande som tenestejenter for bror sin, har fått seg plass som erveoppgjer. Såleis også her: Tore og Birgit var døtrene av Olav Tarjeisson i Systog og kona, Eli Åsmundsdtr.. Då foreldra utpå 1840-talet overlet bruket sitt til eldstesonen og sjølve tok foddog, fekk dei to ugifte døtrene bygsle Støylo på livetida. Les mer …
 Glidbjørg 1965, Systog til høgre. Stoga frå 1943 brann i 1978. Olav S. Glidbjørg døydde som fylgje av denne brannen. Foto: Fjellanger-Widerøe Systog Glidbjørg i Bykle kommune kom til i 1920, då Olav Sigbjørnsson kaupte ein parsell av Glidbjørg hjå broren Hallvard, og sette i gang med bureising i sørenden av Glidbjørgeigedomen. Dette bureisingsbruket, som fekk bnr 13 og ei skyld på 5 øre, vart kalla Systog, medan bnr 11 sidan vart heitande Nordstog. Systog vart i 1953 oppgjeve til å ha 31 mål dyrka jord og 50 mål produktiv skog.
Olav braut opp alle dei godt og vel 30 måla med jorde med handmakt, forutan å byggje mykje hus. Dei fyrste husa han hadde bygt på bruket vart etter kvart for små, så i 1940 sette han opp ny uthusbygning, og i 1943 fylgde den nye bustadbygningen, ei setesdalsstoge i 1 1/2 høgde med ei grunnflate på 13 x 6 m. Etter Norges Bebyggelse var buskapen på bruket i 1953 på 1 hest, 5 kyr, 5 kalvar, 5 sauer og 23 geiter.
På bakgrunn av innsatsen sin på bruket vart Olav i 1951 tildela Ny Jords diplom for bureisarar. Les mer …
 Nordstog Glidbjørg i slåtten ein gong i 1970-åra. Bilete frå Marie Glidbjørg. Glidbjørg (Nordstog Glidbjørg) ligg vestom Otra og heilt i nordenden av det gamle stavenesgardsvaldet i Bykle kommune. Såleis er det vel enklast å seia at han ligg mellom Berdalen og Stavenes. Mot nord deildar eigedomen mot Berdalen, mot vest går han til Otra, mot sør og søraust til Glidbjørgåi, men likevel slik at ein teig på sørsida av elva høyrer Glidbjørg til. Etter jaktkartet skal det samla gardsvaldet vera på 12 489 mål, men dette er dela på fleire bruk, og den nærare fordelinga dei imellom har me ikkje funne skikkelege oppgåver om.
Når me ovanfor har sett bruksnamnet Nordstog i parentes, er det avdi dette namnet har vore nytta om det opphavlege bruket etter at Systog vart utkløyvd i 1920.
Gardsnamnet har etter Amund B. Larsen ( Norske Gaardnavne 11, 214) samanheng med det gamalnorske verbet glitra, som han legg ut som «glimre, glindse, skinne». Tydinga skulle då verta «Det glitrande berget», noko som passar godt, ettersom det ovanfor garden ligg eit noko høgt berg som vert kalla Glitretind. Når dette berget er vått, og får solskin på seg, glitrar det i det, og det kan snautt vera større tvil om at dette er opphavet til gardsnamnet. Les mer …
 Nordgarden 7.2.2006. Foto: Aanund Olsnes Gardstunet i Nordgarden ligg rett nedanfor Uppigard og like nordvest for Nordigardstunet. Husa ligg litt høgre oppe enn husa i Nordigard.
Dette bruket vart utkløyvd frå Nordigard då brørne Tallak og Kjetil Olavssøner dela den eigedomen i 1929. Tallak fekk den halvparten som var att av Nordigard, medan Kjetil overtok her.
 Torbjørg D. Hoslemo ein gong i 1970-åra. Foto: Gerd Fosse Hovden - Kjetil Olavsson Hoslemo, f 1900, d 1989
- g 1940 m Torbjørg Drengsdtr. Byklum, f 1905, d 1993. Born:
- Olav, f 1940, g m Anne Marie Prestbakmo, busett Oslo, sjå nedanfor
- Ingebjørg, f 1944, jordmor, g hv m Rein Knoph, busett Søgne, born:
- Ingvild, f 1974, busett Oslo
- Torbjørg, f 1976, busett Oslo
- Birgit, f 1948, hj.pl., g m Nils Arne Pedersen, busett Nedenes, born:
Torbjørg Drengsdotter var frå Innistog, og dotter åt Dreng Olavsson Byklum og kona Birgit Åsmundsdotter, fødd Tveiten.
Kjetil sette fyrst opp eit uthus i 1931, dinest fylgde eldhuset i 1932, det var forresten halvparten av den gamle stoga frå Nordigard, og året etter fekk han opp ny stoge. Ho har ei grunnflate på 90 m2 i 2 fulle høgder. Les mer …
 Nordgarden 20.07.2005. Foto: Aanund Olsnes (2005) er den av gardane i Breive i Bykle kommune som ligg lengst vest, eller inst, om ein vil. At dette bruket, som er det tredje eldste, har fått bnr 1, kan tykkjast rart, men matrikkelnummera er ordna etter som mennene i matrikkelkommisjonen på 1830-talet fann det praktisk å rykkje fram i terrenget, og det var ikkje nødvendigvis i historisk rekkjefylgje.
Bruket her vart utkløyvd frå Der inne så seint som i 1787, i samband med skiftet etter Ingebjørg Salmundsdotter. Ingebjørg hadde vore kona åt Torbjørn Jonsson, som åtte 3 skinn i garden, dvs. halvparten. Buet skulda 100 dalar til Olav Nylend i Grungedal og vidare var det nokre smågjelder på i alt 23 dalar. Jon Torbjørnsson og systera Gyrid kom då til om at dei skulle dele eigedomen midt i to. Gyrid fekk Der inne mot å taka far sin i foddog, medan Jon fekk Nordgarden mot å taka på seg gjelda. Les mer … |
