Forside:Nordmøre

ØSTLANDET • SØRLANDET • VESTLANDET • MIDT-NORGE • NORD-NORGE Møre og Romsdal • Trøndelag Sunnmøre • Romsdal • Nordmøre • Fosen • Orkdalen • Strinda • Gauldalen • Stjørdalen • Innherad • Namdalen Eide • Sunndal • Tingvoll • Gjemnes • Averøy • Kristiansund • Surnadal • Smøla • Aure • Halsa • Rindal Om Nordmøre Kart over Midt-Noreg med det noverande Nordmøre markert i grønt. Nordmør (eldre namneform) eller Nordmøre (den vanlegaste namneforma i dag) er eit historisk landskap og ein region i Midt-Noreg. I nyare tid blir Nordmøre vanlegvis definert som dei noverande kommunane Aure, Averøy, Eide, Gjemnes, Halsa, Kristiansund, Smøla, Sunndal, Surnadal og Tingvoll i Møre og Romsdal og Rindal i Trøndelag. Historisk sett har Nordmøre lege under Frostating lagdømme (til dags dato) og Nidaros bispedømme (til Møre bispedømme vart oppretta i 1982). Frå 1500-talet til i dag har Nordmøre sortert under Trondheims len (til 1662), Trondhjems stiftsamt (til amtssystemet vart avvikla først på 1900-talet. Lokalt har Nordmøre vore eige futedømme (fogderi), og frå 1662 av har landskapet sortert under Romsdals amt, som frå 1689 av har inkludert Sunnmøre òg. Frå 1919 av har nordmørskommunane utgjort dei nordaustlegaste 40 % av Møre fylke, no Møre og Romsdal fylke. Av desse gikk Rindal kommune over til Trøndelag den 1. januar 2019.   Les mer ...   Smakebitar fra artiklar Bautaen av lys stein er kring 1,8 m høg. Foto: Olve Utne Gravrøysa med bauta på grensa mellom bnr. 1 og bnr. 240 (utskilt i seinare tid frå bnr. 4) av Leira i Aure kommune på Nordmøre ligg på eit høgdedrag rett innom Leirsundet. Røysa, som trulig ligg rett på berget, er ei ovalrøys på kring 10×5 meter med høgd på kring 0,4–0,5 m. Bautaen, som står i midtpartiet, er av lys stein og er kring 1,7 m høg. Gravrøysa har vore overgrodd av tre i fleire tiår.   Les mer … Innmarka på Storsetra på Tustna med Seterlia og Seteraksla i bakgrunnen Foto: Olve Utne Storsetra (IPA ["stu:se:tɾa] (nom./a.), ["stu:se:tɛn] (d.)), òg skrive Storsæter, er ein matrikkelgard på Tustna i Aure kommune på Nordmøre i Møre og Romsdal. Garden ligg på vestsida av Sålåsundet og grensar til Innersetra i sør og Baggan i nord.   Les mer … Daniel Hagerup (fødd 24. mars 1876, død 12. februar 1955) var ein treskjerar og bildehoggar frå Smøla på Nordmøre. Daniel vart fødd den 24. mars 1876 i Grønvika på Smøla som nummer fire av fem born av gardbrukar og smed Eilert Hagerup Eriksen Nastad og Guri Severine Danielsdt. Kulø. Han gifta seg med Anna G. Øvrevik (f. 20. april 1878 (el. 1879?)) frå Innersetra på Tustna. Dei budde på Sjåheim under Gullstein på Tustna i perioden 1918–1937. Seinare flytta familien til Sykkylven på Sunnmøre etter invitasjon av møbelfabrikant Bernhard R. Tynes.   Les mer … Skor av komagtypen frå Ertvågsøya i Aure kommune på Nordmøre. Foto: Erlend Leirdal Den samiske historia på Nordmøre (inkludert Sunndalsfjella/Dovre) og i Sør-Fosen (i tydinga Agdenes/Snillfjord/Hemne-området og øyane utanfor) er foreløpig lite kartlagt. I 2006 vart det funne fire aernieh (sørsamiske eldstader) med tilhørande båassjoeh, så vel som bl.a. mange fangstgroper for rein ved Aursjøen i fjella mellom Sunndal og Lesja. Ulike skikt av trekolet i eldstadene er datert til ymse tidspunkt i perioden frå 600-talet til kring begynnelsen av 900-talet. Vi veit at det har vore sørsamisk reindrift i Trollheimen og på Fosenhalvøya i lange tider, og vi har òg dokumentasjon på reindrift kring Hemnkjølen og så langt vest som fjellområda mellom Valsøyfjorden i Halsa kommune og Bøverdalen i Surnadal kommune. I Aure og Smøla kommunar er det først og fremst i stadnamna at den samiske delen av lokalhistoria kjem til synes. På Veiholmen er det òg gjort éit vesentleg arkeologisk funn: ein vevspjelk eller vevkam i horn med typisk sørsamisk ornamentikk, stildatert til kring 1200—1500 evt.   Les mer … Tyrhaug fyr. Foto: «Janter» Tyrhaug fyrstasjon er ein fyrstasjon som ligg på den kring 70 m lange og 50 m breie Ringholmen ved Kyrhaug på Edøya på Nordmøre. Fyrstasjonen, som ligg ved Trondheimsleia, vart oppretta i 1833 som den aller første fyrstasjonen på Nordmøre. Til å begynna med inneheldt fyrstasjonen ei lafta fyrbygning på 10×10 alen som inneheldt bustad, oljelager og fyrstue. Denne bygninga hadde tårn som inneheldt sjølve fyrlykta. I 1835 vart det bygd til eit lafta uthus på 8×12 alen. I dette uthuset var det blant anna vedskott og fjøs med plass for ei ku.   Les mer … Innsida av eit typisk avlettjønn frå Skjåk. Merk rutemønsteret, som er så karakteristisk for avlett- eller jønnbrødjønn i nyare tid. Foto: Hans P. Hosar Jønnbrød eller avlettor, òg kalla tynnbakels nokre stader, er ein type tynne og sprøe kaker laga av ei røre av vatn, fløyte/rømme og mjøl og blir i våre dagar ofte steikte i krumkakejarn — eller nokre stader i litt tjukkare utgåve i gorojarn. I tidlegare tider vart jønnbrøda steikte i grua, så dei riktig gamle jønnbrødjønna (avlettjarna, tynnbakelsjarna) har oftast svært lange skaft. I nyare tid har jønnbrødjønna vorte tilpassa kjøkenkomfyren, så dei nyare jarna ser ut på lag som vanlege krumkakejarn eller vaffeljarn utvendig.   Les mer …		Bibliografi: Nordmøre Arbeidsoppgåver   Eksterne ressursar ORKidéportalen - Ordfører- og Rådmannskollegiet for Nordmøre (ORKidé) er eit formalisert samarbeid mellom dei 11 kommunane på Nordmøre. I tillegg deltek romsdalskommunane Nesset og Fræna i IKT-samarbeidet. Nordmøre Museum - den overordna stiftinga for musea i dei 11 nordmørskommunane. Norsk Skipsfartshistorisk Selskap Nordmøre Nordmøre og Romsdal kjøretøyhistorisk klubb (NRKK) Bildearkivet for Nordmøre og Romsdal Fosnaporten.no - ein nettstad med historier og bilde frå Nordmøre. Nordmøre Mållag Nordmøre Ungdomslag Nordmøre spel- og dansarlag Kristiansund og Nordmøre turistforening Kristiansund.com - alt for Nordmøre   Kategoriar for Nordmøre ▼ Nordmøre ► Aure kommune ► Averøy kommune ► Eide kommune ► Fjordruta ► Geitbåter ► Gjemnes kommune ► Halsa kommune ► Kr. Halse: Folkemusik fraa Nordmøre (1907) ► Kristiansund kommune ► Nordmøre museum ► Nordmørslystringer ► Rindal kommune ► Smøla kommune ► Sunndal kommune ► Surnadal kommune ► Tingvoll kommune ► Trollheimen   Andre artiklar Alf Wiig Arnor Jensen Bakke Asbjørn Aarnes Aure prestegard Christian Lindenow Christopher Frederik Budde Draktskikken på Nordmøre og i Hemne Edøy gamle kyrkje Forliset i Nautsundet 24. januar 1876 Fotograf Engvig A/S Frei kommune Fritz Smidt Gjøra kapell Halsa prestegjeld Herringsøya Jekter og vengbåtar på Nordmøre Johan Konrad Engvig Johan Simonsen Kristiansund og Nordmøre Turistforening Kåre Olav Solhjell Lesund Kooperative Handelslag Liste over artiklar om Aure kommune Magnhild Havdal Almhjell Markus Elias Schmedling Melland Forts Venner Målen båtbyggeri Nordvestnytt Olaf Andreas Simonnæs Olav Rytter Ole Toresson Engvik Ove Borøchstein (1949–2013) Peder Bjerkeseth Peder Olsson Furu Rennarband Rolf O. Rolfsen Romsdal og Nordmøre amt Sigrid Ulset Sildball Spansketida i Kristiansund Statens Sauavlsgård på Edøy Stavneset fyrstasjon Steinhuggeriet Kjørsvik & CO Straumsnes utrorslag Sundbåten Svalgangsbryggje Svanviken arbeidskoloni Sørhalsnes Tingvoll prestegjeld Tjukk l Tyrhaug fyrstasjon